Volgens de Turkish Medical Association, de grootste vereniging van medische professionals in het land, zijn vorig jaar meer dan 1.400 Turkse artsen geëmigreerd naar het buitenland. Dat is een derde van het totaal aantal artsen dat migreerde in de voorgaande tien jaar samen. De exodus zal alleen maar verergeren: momenteel wordt de artsenvereniging overstelpt met aanvragen voor certificaten die dokters nodig hebben om in het buitenland aan de slag te kunnen.

De verslechterende economie en de stijgende inflatie, waardoor de salarissen van sommige artsen dicht bij het niveau van het minimumloon liggen, hebben velen op een kantelpunt gebracht, waardoor ze in steeds grotere aantallen zijn gaan zoeken naar betere kansen in het buitenland. Turkse artsen klagen ook over een slopende werkdruk, een drastisch verlies van respect voor het beroep onder het bewind van Erdogan en een toename van fysiek geweld door hun eigen patiënten.

De gezondheidszorg is nochtans het paradepaardje van Recep Tayyip Erdogan, die zijn eigen reputatie oppoetste door de universele gezondheidszorg uit te breiden gedurende zijn 18 jaar aan de macht. Het was een van zijn kenmerkende prestaties. Maar de spanningen van die revisies die door Erdogan zijn doorgevoerd, naast die veroorzaakt door de pandemie – en nu de galopperende inflatie – hebben juist de professionals ondermijnd van wie het gezondheidssysteem afhankelijk is.

Hervormingen van Erdogan

Lange tijd wierpen de veranderingen die Erdogan doorvoerde hun vruchten af. Turkije is al lang trots op de kwaliteit van zijn medische scholen en zijn medische professionals, en in de afgelopen jaren heeft het een bloeiende particuliere gezondheidsindustrie ontwikkeld. Vijftien nieuwe grote stadsziekenhuizen werden gebouwd om de gezondheidsdienst uit te breiden terwijl de toegang voor het publiek werd verruimd.

De minister van Volksgezondheid prees onlangs de vooruitziende blik van de president en zei dat het systeem tijdens de slechtste dagen van de pandemie goed standhield en dat de faciliteiten nooit overweldigd werden. Maar het systeem staat ongetwijfeld onder druk, waardoor artsen zich overbelast en onderbetaald voelen. De gestage erosie van hun inkomen en status is voor veel artsen te veel geweest om te dragen.

De openstelling van de toegang tot alle ziekenhuizen zonder verwijzingssysteem, zorgde voor overbelasting, terwijl ziekenhuizen werden aangemoedigd om het aantal patiënten en het financiële rendement te verhogen. Tegelijkertijd omarmde Erdogan een beleid van privatisering van de gezondheidszorg en een prestatiebeloningssysteem dat heeft geleid tot een focus op kwantiteit in plaats van kwaliteit.

Steeds meer geweld

De patiënten waren eerst tevreden, maar het open access systeem was niet houdbaar. Ziekenhuizen begonnen hun prijzen te verhogen en afspraken in te korten. Een gecentraliseerd systeem laat slechts 10 minuten toe voor afspraken, en in sommige gevallen slechts vijf minuten, wat overal spanningen creëert. Geweld tegen medische professionals is de afgelopen twee jaar sterk gestegen – vooral op de spoedafdelingen. Volgens de Turkse Medische Vereniging hebben meer dan 13.000 gezondheidswerkers klachten nadat ze slachtoffer waren van geweld op het werk.

Daar komen nog andere problemen bij zoals discriminatie op grond van geslacht, nepotisme en vriendjespolitiek in het management, plus een toename van rechtszaken tegen artsen.

Erdogan en Fahrettin Koca, de Turkse minister van Volksgezondheid, hebben allebei het probleem van de braindrain in Turkije erkend, maar verder is er nauwelijks iets aan gedaan. Ze leggen de schuld in het buitenland. “Vergeet niet dat onze artsen de best opgeleide artsen zijn, en de rijkste landen hebben hun ogen op hen gericht”, vertelde Koca in december in een toespraak in het Turkse parlement.

Dat parlement verhoogde onlangs de straffen voor geweld tegen gezondheidswerkers, en Koca suggereerde in december om de salarissen en andere rechten van werknemers in de gezondheidssector te overwegen. Maar door de economische malaise in het land is daar budgettair geen ruimte voor.

(lp)