Opvallend: een N-VA-minister die een maatregel neemt die vooral de Vlamingen laat betalen. Het is wat minister van Financiën Johan Van Overtveldt doet met de jeugdhuizen. Want vanaf 50.000 euro omzet moeten die plots btw betalen. Een dure grap, waar de (gemiddeld veel grotere) Vlaamse jeugdhuizen duidelijk slachtoffer van worden.

Zelden gezien voor N-VA: een maatregel opleggen die eenzijdig Vlaanderen treft. Maar dat is exact wat de nieuwe btw-regeling voor jeugdhuizen doet. Die bloeien in Vlaanderen als nooit tevoren, en zijn vaak echte sociale hubs voor de jonge generatie. Met als gevolg dat het stevig uit de kluiten gewassen organisaties zijn. In Franstalige België zijn het doorgaans veel kleinere operaties, minder professioneel en vooral op een andere schaal. En nu worden zo’n 150 Vlaamse jeugdhuizen slachtoffer van hun succes, de best draaiende jeugdhuizen op een totaal van 400 in Vlaanderen.

Btw-plichtig of niet: grote onduidelijkheid

Alles draait rond de verplichting btw te betalen op de activiteiten van jeugdhuizen. In principe hoeven ze dat niet te doen, maar voor het verkopen van drank was er altijd discussie met de belastingen. De jeugdhuizen zelf gingen er altijd van uit dat dat niet nodig was, regelmatig vielen de belastingen dan binnen bij een jeugdhuis om de boel ondersteboven te draaien en toch btw te eisen. Dat leidde dan tot grote paniek bij zo’n jeugdhuis en een koude douche voor de jonge vrijwilligers.

Voor het serveren van die drank is er uiteraard de concurrentie voor de reguliere horeca: die mag niet verstoord worden. En dan zijn er uiteraard de Europese regels: een drankje serveren moet belast worden, zeggen die volgens de minister. Van Overtveldt nam daarom het initiatief om voor eens en altijd duidelijkheid te creëren.

Dat kader is er nu: jeugdhuizen zijn vanaf volgend jaar vrijgesteld van btw. Maar er is één grote adder onder het gras: vanaf 50.000 euro omzet per jaar geldt die verplichting wel. En laat dat op het eerste zicht een relatief hoge som zijn, in realiteit is ze dat niet voor de Vlaamse jeugdhuizen. Want zo’n 150 van hen zit nu ruim boven de 50.000 euro omzet. Zij zullen dus belastingen moeten betalen, maar vooral een heel systeem en dus een stevige administratie moeten bijhouden om die omzet in kaart te brengen.

“Tot nu toe gebeurde er niets om de zaak op te lossen. Dit is een oplossing die de Europese regelgeving én de maatschappelijke waarde van de jeugdhuizen respecteert. Op deze manier krijgen de jeugdhuizen de nodige ademruimte en rechtszekerheid”, verdedigde Van Overtveldt in de krant De Morgen de maatregel.

“Frontale aanval op Vlaams sociocultureel werk’

Bij de Vlaamse jeugdhuizen komt de klap hard aan. Zij deden er de afgelopen maanden alles aan om de maatregel tegen te houden, maar tevergeefs. Formaat, de koepel van Vlaamse jeugdhuizen, is bitter over het resultaat. Want die 50.000 euro lijkt een groot bedrag, maar op jaarbasis is dat een omzet die een iets of wat stevig jeugdhuis in Vlaanderen makkelijk haalt. Daar zijn de jeugdhuizen ook in de week open, en komt in het weekend, bij een concert of andere drukke avond, wel degelijk een pak volk over de vloer.

Ze spreken van in totaal 150 jeugdhuizen die zo getroffen worden. Niet te verwonderen dat ze bij Formaat op hun achterste poten staan. “Een afrekening met het engagement van onze jonge mensen. En echt een frontale aanval op het Vlaamse sociocultureel werk”, zegt directeur Tom Willox.

De Franstalige tegenhangers van Formaat mogen wel best tevreden zijn: de Waalse jeugdhuizen krijgen nu eindelijk rechtszekerheid én ontspringen de dans. Want omdat ze veel kleiner zijn, blijven ze netjes hangen onder de drempel van 50.000 euro. Of hoe je best niet te succesvol bent als jeugdhuis, een hard lesje in economie en fiscaliteit in dit land, voor de vele Vlaamse jeugdhuisvrijwilligers.

Bij de Vlaamse jeugdhuizen laten ze het er niet bij zitten: ze spreken van een minister “die hen voor een voldongen feit zet”. Ze kondigen aan naar een fiscale rechtbank te trekken en betwisten ook dat Europa deze maatregel zou opleggen. Ook de oppositie reageert scherp. Tine Soens (sp.a) haalde bijvoorbeeld in een open brief fel uit naar minister Van Overtveldt.