Uit een nieuwe studie blijkt dat kunstmatige intelligentie een zeer effectief hulpmiddel is om borstkanker vroegtijdig op te sporen.

Een grootschalige studie gepubliceerd in het Lancet Digital Health, onderzocht de prestaties van kunstmatige intelligentie (AI) bij het screenen op borstkanker. Software van de Duitse startup Vara werd getest door radiologen van het academisch ziekenhuis van Essen en het Memorial Sloan Kettering Cancer Center in New York. De AI bleek bijzonder effectief in het opsporen van borstkanker, zeggen de onderzoekers.

“In het beoordelingsproces hoefde in theorie bijna driekwart van de scans niet te worden beoordeeld door een radioloog, terwijl de nauwkeurigheid over het algemeen verbeterde”, zegt Charles Langlotz, een radioloog verbonden aan het onderzoek.

Om het systeem te trainen, voerde de Duitse startup de AI meer dan 367.000 mammogrammen, om het systeem te leren hoe deze scans moeten worden ingedeeld in een van de drie categorieën: “zeker normaal”, “niet zeker” en “zeker kanker”. De conclusies werden vervolgens vergeleken met de beslissingen van echte radiologen. 

Het systeem werd ook getest in een situatie waarbij het samenwerkt met een radioloog. Daarbij was er een verbetering van 3,6 procent te zien in het opsporen van borstkanker, ten opzichte van een arts die alleen werkt.

Radioloog Thilo Töllner, lid van het testteam, gebruikt het programma nu al twee jaar. Hoewel hij incidenteel tegen het besluit van de AI ingaat, concludeert de arts dat het systeem accuraat is en hij in de meeste gevallen “alleen maar op enter hoeft te drukken”.

Werkdruk verlichten

De hoop is nu dat dergelijke AI-systemen levens kunnen redden, door kanker op te sporen die radiologen over het hoofd zien. Ook moet AI de werkdruk op specialisten verlichten. Volgens de onderzoekers missen radiologen 1 op de 8 gevallen van kanker. Vermoeidheid, overwerk en zelfs het tijdstip van de dag hebben allemaal invloed op hoe goed specialisten tumoren kunnen identificeren, zeggen deskundigen.

Radiologen die tijdens hun werk AI gebruiken, zijn volgens de Duitse wet verplicht elke mammografie te bekijken, ook die de AI als “zeker normaal” classificeerde. 

Eerdere pogingen zijn mislukt

Tot nu toe zijn eerdere pogingen om radiologen volledig te vervangen door AI mislukt. Een onderzoek uit 2021 wees uit dat in 34 van de 36 studies de AI het slechter deed dan een radioloog bij het screenen op borstkanker aan de hand van mammogrammen.

Langlotz zegt als reactie daarop dat het systeem niet ontworpen is om radiologen te vervangen, maar dat AI het tekort aan radiologen zou kunnen verhelpen in landen zoals India, waar slechts één radioloog werkt per 100.000 mensen. Het systeem zou de werkdruk serieus verlichten.

AI voorspelt hartaanvallen en voert zelfstandig operaties uit

Kunstmatige intelligentie wordt steeds breder toegepast in de medische wereld. Zo analyseerden onderzoekers van de University of Leeds, met behulp van AI, oogscans om het risico op hartaanvallen te identificeren. Uit tests bleek dat het systeem een hartaanval in de komende 12 maanden kon voorspellen, met een nauwkeurigheid van 70 tot 80 procent.

Een team van de Johns Hopkins University heeft begin dit jaar met behulp van een robot een succesvolle abdominale operatie op een varken uitgevoerd, zonder enige hulp van menselijk handelen. De robot, die eindeloos beelden van weefsel heeft geanalyseerd, kon zelfs betere resultaten voorleggen dan een menselijke chirurg. “Wat de robot zo bijzonder maakt is dat het de eerste robot is die kan plannen, adapteren en uitvoeren, met minimale menselijke tussenkomst”, stelt hoofdauteur Hamed Saeidi.

Robots zijn al langer te vinden in onze operatiezalen. Echter fungeren deze mechanische chirurgen nog altijd onder nauw toezicht van een menselijke chirurg. Via een master and slave-verhouding worden operaties uitgevoerd, waarbij de chirurg de robot aanstuurt met een controlesysteem.

(lb)