Een debuut voor Bart Tommelein (Open Vld) als nieuwe Vlaamse minister van Begroting en Energie die snel de Turteltaks gaat afschaffen of verminderen, zit er absoluut niet in. Budgettair niet haalbaar. Want de doelstellingen voor groene energie moeten gehaald en dat vereist geld. De discussie nu zijn de biomassacentrales: komen die er of niet?
Eerst de brute realiteit: het schrappen van twee grote nieuwe ‘groene’ centrales, de zogenaamde biomassacentrales in Gent en Langerlo, helpt de Turteltaks niet weg te werken. Want zelfs zonder die centrales moet je groene energie blijven steunen om de internationale normen te halen waartoe Vlaanderen zich verbonden heeft. Doe je dat niet, dan moet je door de klimaatakkoorden overal ‘schone’ lucht gaan kopen en dat kost ook handenvol geld. Het doel van 10,5 procent hernieuwbare energie tegen 2020 is nu eenmaal onvermijdelijk.
“Financieel, moreel en klimatologisch fout”
Maar dat Open Vld de biocentrales weg wil, is duidelijk. De liberale voorzitter Gwendolyn Rutten maakt er meteen de inzet van bij het debuut van Tommelein. Want Rutten vindt die biomassa fout, “financieel, moreel, klimatologisch”. En daar valt heel wat voor te zeggen. Alleen, neem de centrales weg, dan moet je wel iets in de plaats doen om die norm van 10,5 procent te halen. En dat is meteen wat de coalitiepartners, CD&V en Wouter Beke op kop eisen: dat Tommelein maar een alternatief op tafel legt dan.
Het gaat over veel geld voor die biomassa, een dikke 4 miljard aan subsidies in totaal, ruim 2 miljard per centrale. Zo’n centrale kost zo’n 400 miljoen euro, en draait op houtafval. Vlaanderen beloofde een subsidie van 100 miljoen per jaar, gedurende 15 jaar. Een erg mooie investering dus. Maar hoe ‘groen’ is zo’n centrale, want dat houtafval komt uit Afrika of de Verenigde Staten per schip. Duurzaam is dat niet meteen.
Open Vld voert dus de forcing, vraag is wat er dan op tafel komt als de centrales geschrapt worden. Want dat schrappen kan nog stevige juridische gevolgen hebben: van bij de investeerders komt gegarandeerd een schadeclaim. En kan Tommelein als nieuwe minister dan meteen al alternatieve plannen op tafel leggen, dat lijkt sterk.
Een debuut onder hoogspanning
De ferme opstelling van Rutten maakt dat haar minister Tommelein meteen debuteert onder hoogspanning. Want binnen de Vlaamse regering zitten N-VA en CD&V niet meteen te wachten op een Open Vld met een voorzitter die van buiten de regering gaat dicteren hoe het moet. Dat deed ze eerder bij de onderwijshervorming, en toen kwam Rutten onzacht in aanvaring met de belangrijkste CD&V-minister in de regering, Hilde Crevits. Deze keer krijgt de Open Vld-voorzitter Geert Bourgeois (N-VA) tegenover zich.
Want N-VA en z’n minister-president pikt het niet dat met de exit van Turtelboom de liberalen van Open Vld nu ineens op assertieve wijze gaat bepalen wat gebeurt in het energiedossier. “Schrap je de biomassacentrales, dan kan je er 1.000 windmolens bijzetten, en ook dat kost subsidie”, schoot Bourgeois al terug. Maar het gaat vooral ook over hoe Tommelein z’n debuut maakt.
Met Begroting hebben de liberalen een portefeuille in handen waarmee ze zich met elk dossier kunnen bemoeien. Alleen, heb je daarvoor een kabinet op kruissnelheid nodig, en een bijzonder scherpe vice-ministerpresident in de kern van de Vlaamse regering. Met die opdracht is Tommelein naar het Vlaamse niveau gestuurd. Alleen, vandaag is hij dat nog niet. Nu al oorlog maken is misschien niet de beste aanpak.
En toch valt er wel iets te zeggen voor de aanpak van Rutten. Want eigenlijk is niemand binnen de regering fan van de biomassacentrales, het zijn vooral lokale politici in Gent en Genk die er iets in zien (werkgelegenheid namelijk). Ze geschrapt krijgen is dan meteen een eerste symbolische overwinning voor Tommelein en Rutten, die de nare herinnering aan de Turteltaks zo al een beetje kunnen doorspoelen.