Wetenschappers staan op scherp na een opmerkelijke ontdekking door NASA’s Perseverance-rover. Een steenmonster, genomen in de Jezero-krater op Mars, bevat mogelijk sporen van oeroud microbieel leven. Het monster, met de naam “Sapphire Canyon”, werd vorig jaar uit een rots genaamd “Cheyava Falls” gehaald — en zou wel eens een van de belangrijkste vondsten op de Rode Planeet tot nu toe kunnen zijn.

Het draait allemaal om zogenaamde biosignaturen: chemische stoffen of structuren die op aarde gelinkt zijn aan biologische processen. In het Sapphire Canyon-monster vonden onderzoekers elementen als organische koolstof, zwavel, fosfor en geoxideerd ijzer — allemaal bouwstenen die ook op aarde essentieel zijn voor leven.

De rotsen waarin het monster werd genomen, maken deel uit van de “Bright Angel”-formatie, een oude riviervallei die ooit werd uitgesleten door stromend water. En waar water was, zou leven kunnen zijn geweest.

Mineraalpatronen en “luipaardvlekken”

Perseverance gebruikte zijn geavanceerde PIXL- en SHERLOC-instrumenten om het gesteente te analyseren. De rover detecteerde opvallende vlekken en mineralen die wijzen op mogelijke micro-organismen. Onder meer vivianiet en greigiet — twee mineralen die op aarde vaak in verband worden gebracht met biologische activiteit — werden teruggevonden in patronen die deden denken aan “luipaardvlekken”.

Die patronen suggereren dat er chemische reacties plaatsvonden, mogelijk veroorzaakt door microben die organische verbindingen als energiebron gebruikten. Toch houden wetenschappers een slag om de arm: sommige van deze mineralen kunnen ook ontstaan zonder tussenkomst van leven.

Mars langer bewoonbaar dan gedacht?

Wat deze ontdekking extra belangrijk maakt, is dat het de bestaande theorieën over het verleden van Mars in twijfel trekt. Tot nu toe gingen onderzoekers ervan uit dat biosignaturen vooral te vinden zouden zijn in oudere rotsformaties. Maar de vondst in relatief jong gesteente suggereert dat Mars mogelijk langer bewoonbaar is geweest dan eerder gedacht.

De wetenschappelijke gemeenschap zal nu gebruikmaken van de zogenaamde CoLD-schaal om te bepalen hoe sterk het bewijs werkelijk is. Peer review en verdere analyse moeten duidelijk maken of dit monster echt tekenen van vroeger leven bevat — of dat we toch te maken hebben met een niet-biologische verklaring.

Wat staat er nog op het programma?

Sapphire Canyon is slechts één van de 27 rotskernen die de Perseverance-rover sinds zijn landing in de Jezero-krater heeft verzameld. Naast de zoektocht naar leven test de rover ook materialen voor toekomstige bemande missies naar Mars en verzamelt hij cruciale milieugegevens.

In de toekomst hoopt NASA enkele van deze monsters terug naar aarde te brengen voor diepgaand onderzoek. En als de biosignaturen standhouden, zou dat weleens de grootste wetenschappelijke doorbraak van deze eeuw kunnen worden.