Een tijdje geleden was toerisme de redding van IJsland, toen het land door de bankencrisis diep in de put zat, maar vandaag is de toevloed aan vakantiegangers een probleem geworden. Iedereen wil de unieke natuur van IJsland komen bewonderen, maar die willen ze op het eiland ook kunnen beschermen. En dus gaan ze Airbnb, dat aan een explosieve opmars bezig is, zwaarder belasten.

Gletsjers, vulkanen, geisers, warmwaterbronnen, de middernachtzon, … geef toe dat ook jij die natuurpracht wel eens wil zien. IJsland is de voorbije jaren een toeristische trekpleister geworden. Dit jaar verwachten ze er 1,6 miljoen toeristen. En dat is veel voor een landje waar maar 335.000 mensen wonen. Op den duur zijn er meer toeristen dan bewoners, en dat weegt op de natuur van de doorgaans verlaten landschappen in IJsland. Het grootste probleem is Airbnb, een manier die het ook veel betaalbaarder maakt om naar het land te reizen.

Van crisis naar topbestemming

Dus denkt de regering eraan om daar belastingen op te gaan heffen. Een wetsvoorstel dat deze week kan worden goedgekeurd, bepaalt dat inwoners hun eigendom nog maar 90 dagen per jaar als Airbnb kunnen verhuren, vooraleer ze er belastingen op moeten betalen zoals andere handelszaken in het land.

Het is een beetje ironisch dat ze dit moeten doen, want IJsland is het slachtoffer geworden van zijn eigen succes. Nog maar acht jaar geleden trad het land in recessie toen de bankindustrie plots instortte. De economie, die vooral van de visvangst leeft, werd zwaar beschadigd. Maar er was ook een keerzijde aan de ellende, want mensen begonnen IJsland als vakantiebestemming te ontdekken. Hotels schoten als paddenstoelen uit de grond en ze konden de vraag zelfs niet bijhouden. De voorbije jaren is Airbnb erg populair geworden, en in één jaar tijd zou er een toename van 124 procent op het aantal verhuurde eigendommen gekomen zijn. Fans van de serie Game Of Thrones vormen ook een groot aandeel in het aantal bezoekers.

Huizenprijzen stijgen

In de hoofdstad Reykjavik heeft Airbnb ertoe geleid dat de prijzen van huizen er exponentieel gestegen zijn. Dat is een probleem waar ook andere steden mee kampen, en onlangs heeft Berlijn het zelfs verboden om een volledig eigendom als Airbnb te verhuren. Gasten in je eigen huis ontvangen mag nog wel, maar een volledig appartement aanbieden niet. Anders worden huizen er onbetaalbaar voor jonge Duitsers.

Een reden waarom Airbnb het in Reykjavik zo goed doet, is ook het feit dat hotels de vraag niet kunnen bijhouden. Dit jaar moesten er zo’n duizend kamers bijkomen in de hoofdstad, terwijl er maar 300 gepland zijn. Toerisme is nu goed voor 34 procent van de IJslandse economie, terwijl dat kort na de bankencrisis maar 18 procent was. Dat maakt IJsland overigens ook kwetsbaarder, want wanneer er nu nog eens een vulkaan uitbarst, dan kan dat het toerisme en dus ook een groot deel van de economie platleggen.

Het is niet de eerste keer dat de wetgevende macht in IJsland zich met Airbnb bemoeit. In april besliste het hoogste gerechtshof nog dat er altijd toestemming van alle andere bewoners van een appartementsblok nodig is voor iemand via Airbnb een eigendom kan verhuren. De voorgestelde nieuwe wet heeft ook een goede kans om deze week te worden aanvaard, omdat iedereen beseft dat ze het fenomeen onder controle moeten krijgen. “We willen toch niet dat het centrum van Reykjavik alleen nog uit toeristen bestaat, zonder lokale bewoners?”, zegt Áshildur Bragadóttir, directeur van Visit Reykjavik, aan The Guardian.

We blijven welkom

Het is zeker niet zo dat de IJslanders ons plots niet graag meer zien komen. Uit onderzoek is gebleken dat ze er heel positief staan tegenover toerisme en ons met open armen ontvangen. Maar het is belangrijk om in te grijpen voor het een probleem kan worden, klinkt het bij het IJslandse centrum voor toerisme. Toch zijn er soms ook spanningen, omdat een aantal toeristische trekpleisters nog niet voldoende parking of toiletten hebben. Toeristen zouden al op de graven van bekende IJslandse dichters hebben geplast, en ze rijden met huurwagens ook al eens van de weg af, waardoor ze beschermd natuurgebied vernielen. En dat zijn dingen die ze in IJsland niet graag zien gebeuren.

Daarom wordt er ook aan gedacht om op de meest populaire wandelpaden een maximum op het aantal toegelaten toeristen te plaatsen. De overheid wil ook het aantal vluchten naar het oosten en noorden van het land uitbreiden, zodat sites die nu amper worden bezocht toegankelijker worden en de toeristen zich over het ganse eiland verspreiden in plaats van allemaal in dezelfde gebieden rond te trekken. En door paden aan te leggen, hopen ze ook dat mensen de meest kwetsbare gebieden niet meer zullen betreden.

Ze noemen het groeipijnen in IJsland, maar het is een feit dat de maatregelen nodig zijn. Voor de natuur en de bevolking, maar ook voor de toeristen zelf. En zo blijft dat tripje naar IJsland dus een absolute aanrader.