Het dossier van de artsenquota dreigt helemaal te ontsporen voor de federale regering. Jarenlang weigerden de Franstaligen een numerus clausus voor toekomstige dokters, en daarvan zijn er nu te veel. De regering zou de verhouding van nieuwe artsen willen wijzigen van 60/40 naar 56,5/43,5. Dat maakt de Leuvense rector Rik Torfs woest: “Oneerlijk voor alle Vlaamse studenten. Als dat écht gebeurt, moeten we maar de sociale zekerheid spitsen.”
Deze regering moest de regering van de communautaire rust worden: tussen MR, de enige Franstalige partij en de drie Vlaamse coalitiepartners CD&V, Open Vld en vooral N-VA werd afgesproken om geen communautaire dossiers op tafel te leggen.
Maar nu dreigt een oude discussie rond het aantal artsen en tandartsen compleet te ontsporen, ondanks dat voornemen van geen communautair gekibbel. Alles draait rond het aantal toegelaten artsen en tandartsen. Dat lag vroeger veel te hoog, waardoor er te veel dokters en tandartsen waren en het vak economisch niet leefbaar meer dreigde te worden. Bovendien is het een dure opleiding: beter dus op voorhand een moeilijk ingangsexamen.
Vlaanderen voerde dat in, Franstalig België bleef daarmee treuzelen. De PS, met hun minister van Hoger Onderwijs Jean-Claude Marcourt, voerde uiteindelijk pas dit jaar een numerus fixus in. De effecten zijn simpel: terwijl in Vlaanderen nu een pak minder artsen en tandartsen afstuderen dan er met pensioen gaan, heeft Franstalige België de afgelopen jaren overschotten gehad van tot 200 nieuwe artsen. En de slaagpercentages in Vlaanderen liggen rond de 85 procent, in Franstalig België zit dat rond de 20 procent.
Het gevolg is dat er een reservoir van Franstalige dokters zijn die botsen op de verdeling van 60 procent voor nieuwe erkende Vlaamse artsen en tandartsen en 40 procent voor de Franstalige. De PS en Marcourt wilden al veel langer die verhouding wijzigen, de MR wil dat in de federale regering ook. Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) is zelf arts en had altijd bijzonder weinig sympathie voor de houding van de Franstaligen. Ze wil de Franstaligen niet ‘belonen’, nadat die jarenlang weigerden een plafond in te voeren. Want ondertussen zijn er nu zo’n 1.300 Franstalige artsen te veel.
Het compromis van De Block: aan flarden geschoten door Torfs?
Maar de situatie moet wel opgelost worden. De Block werkt dus aan een compromis, dat ook door het adviesorgaan van de artsen gesteund wordt. En dat zou inhouden dat de verhouding 60/40 toch gewijzigd wordt, en er meer plaatsen voor Franstaligen en minder voor de Vlamingen komen: 56,5 procent Vlamingen tegen 43,5 procent Franstaligen.
Daarover is de Leuvense rector Rik Torfs nu woest. De voormalige CD&V-senator haalt keihard uit in de krant De Standaard over de compromis dat in de maak is: “De federale regering staat op het punt toe te geven aan de chantage van Jean-Claude Marcourt (PS), die zo een PS-standpunt doordrukt. Vlaanderen heeft zich braaf aan de regels gehouden, de Franstaligen niet en toch worden zij beloond. Dit is absoluut niet correct ten opzichte van de vele Vlaamse jongeren die binnenkort geneeskunde willen studeren.”
En Torfs gooit meteen een scheut benzine op het communautaire vuur, dat al langer smeult hierover. “Als de artsenquota niet eerlijk worden verdeeld en de regering honoreert het niet-solidaire gedrag van de Franstaligen, dan moet Vlaanderen minstens ernstige compensaties krijgen. Wie ongelijkheid wil, moet daar een prijs voor betalen.” Torfs stelt voor om het debat over de splitsing van de sociale zekerheid dan aan te snijden. “Ik weet dat de gevolgen op sommige vlakken dramatisch zijn, maar nog liever de sociale zekerheid splitsen dan zwichten voor de sluwe spelletjes van Marcourt die moedwillig een groot onevenwicht creëren.”
Met z’n wat theatrale aanval op het compromis zet Torfs de volle aandacht op de zaak. Dat lijkt daardoor gedoemd. Want zowel N-VA als CD&V zijn niet van plan om binnen de regering zomaar akkoord te gaan. De Block krijgt dus plots een pak minder ruimte om een akkoord af te sluiten, de kans is groot dat de verhouding 56,5/43,5 er niet komt. Of in elk geval niet voor de zomer.
