België scoort niet meteen denderend in de jaarlijkse Democracy Index: we staan pas 35ste en zijn één van de zes West-Europese landen die niet als een “full democracy”, maar als een “flawed democracy” worden beschouwd. Alleen Turkije, Griekenland en Cyprus doen het in ons deel van de wereld slechter. De VS zit trouwens ook in dat laatste schuitje van “flawed democracies” sinds kort.
De Democracy Index van The Economist wordt samengesteld op basis van zestig criteria in vijf categorieën (verkiezingen en pluralisme, burgerrechten en vrijheid, het functioneren van de regering, de mogelijkheid tot politieke participatie van de burger en de heersende politieke cultuur.
Wie een score van meer dan 8 haalt, wordt beschouwd als een echte democratie. Slechts 19 landen worden beschouwd als “full democracies”. Dat is ongeveer één op tien landen in de wereld (stadsstaatjes en microstaten worden niet gerekend), maar, wellicht relevanter, in die landen woont “slechts” 4,5% van de wereldbevolking. België haalt een score van 7,77. In West-Europa doen slechts drie landen slechter: Cyprus, Griekenland en Turkije. Italië, Frankrijk en Portugal doen het beter dan ons, maar halen de acht evenmin.
14 van de 19 landen in de wereld die zichzelf een echte democratie mogen noemen zijn wél Europees, maar België is daar dus niet bij. Wij zitten in de categorie die als volgt wordt gedefinieerd: “Countries that have free and fair elections and, even if there are problems (such as infringements on media freedom), basic civil liberties are respected. However, there are significant weaknesses in other aspects of democracy, including problems in governance, an underdeveloped political culture and low levels of political participation.”
Glas halfvol dan maar?
Als we de het-glas-is-halfvol-piste bewandelen, valt op te merken dat er nog bijna 120 landen zijn die het slechter doen dan België. De gemiddelde score is 5,52. Plus: het ging niet alleen bij ons achteruit vorig jaar, dat lot delen we met 71 andere landen die slechter scoren dan in 2015.
En, we zijn toch maar lid van de grootste club, want de categorie “flawed democracies” bestaat uit 57 landen, goed voor 44,8% van de wereldbevolking. Amper 4,5% woont in een echte democratie. In 2015 was dat nog 8,9%, maar omdat de VS gezakt, is, is dat aantal gehalveerd.
In 51 landen is er overigens nog steeds een bona fide dictatuur: voor één op drie mensen in de wereld is dat een dagdagelijkse realiteit.
Millennials en democratie
De index stelt ook een ander probleem vast: jonge mensen lijken in de hele wereld niet veel meer op te hebben met democratie, en dan vooral in Europa en Noord-Amerika. Slechts één op drie millennials vinden het bijvoorbeeld in onze contreien essentieel om in een democratie te leven.
In de VS is het zelfs zo erg dat één op zes mensen die na 1980 werden geboren geloven dat het land beter af zou zijn als het gerund zou worden door het leger. In 1995 was dat 1 op 16. Een ver van ons bed-show is dat hoegenaamd niet, want “the same trend and the same generational differences were apparent in the WVS data for western Europe”.
Scandinavië boven
Opvallend is hoe de Scandinavische landen de lijst aanvoeren. Noorwegen, IJsland en Zweden zijn de top drie meest democratische landen. Op vier staat Nieuw-Zeeland, op vijf Denemarken. Canada, Ierland, Zwitserland, Finland en Australië vormen de rest van de top tien.
De negen andere “full democracies” in de wereld zijn buurlanden Luxemburg (11), Nederland (12) en Duitsland (13); plus Oostenrijk, Malta, Groot-Brittannië, Spanje, Mauritius en Uruguay.
