Uit een weggemoffelde studie over piraterij van de Europese Commissie blijkt dat illegale downloads van muziek en games geen impact op de verkoopcijfers hebben. Alleen de filmindustrie zou daaronder lijden. Critici verwijten de EU nu dat het enkel resultaten naar buiten brengt die in hun voordeel spreken.
Duits Europarlementariër Julia Reda (Piratenpartij) diende een aanvraag in voor een studie ter waarde van 360.000 euro over de impact van piraterij op de muziek-, film-, boeken- en game-industrie. Toen ze geen resultaten zag, deed ze navraag. Reda eiste dat de resultaten vrijgegeven werden. De studie bleek al afgerond te zijn in 2015 en de enige categorie die echt door het fenomeen geraakt wordt, is de filmindustrie. Zo lijdt de filmindustrie voor tien illegale downloads een verlies dat overeenkomt met ongeveer vier betaalde cinemabezoeken. De boekenmarkt daarentegen heeft weinig last van illegale downloads en in de game- en muzieksector wordt er wél veel gedownload, maar blijkbaar zonder grote negatieve gevolgen.
Verschil tussen sectoren
“Je merkt dat als je aan je klanten een economisch verantwoord voorstel doet, ze automatisch volgen”, zegt expert in auteursrecht Paul Torremans van de Universiteit van Nottingham in De Morgen. Daarmee verwijst hij naar de muziek- en gamingindustrie. Die eerste maakte haar crisis al door en heeft met streamingdiensten een rendabel alternatief gevonden. De gamingindustrie lijkt zelfs een voordeel te halen uit piraterij. “De basisgame is goedkoop en wordt vaak illegaal gedownload”, zegt VUB media-expert Olivier Braet. “Maar de sector haalt zijn winsten uit uitbreidingen die heel sterk beschermd zijn. Gamers worden geprikkeld door de basisgame en zijn dan geneigd om voor de uitbreidingen geld te betalen. Een model dat handig kan zijn voor andere sectoren.”
Muziek en games lenen zich tot ‘herconsumptie’, je bekijkt of beluistert ze meermaals. Maar films en tv-series worden vaak maar één of twee keer bekeken. “Vooral bij films zie je dat mensen meestal één keer kijken en dat versterkt de negatieve impact van piraterij”, zegt Olivier Maeterlinck van Belgian Entertainment Association. “Digitale platforms die beter aansluiten bij de noden van kijkers zijn in volle ontwikkeling.”
Mogelijke oplossingen
Volgens Torremans kan gemakkelijk toegankelijke content de sleutel zijn tot succes: “Mensen kopen toegang tot een product en verwachten dan ook dat die toegang overal geldt, ook als je de grens oversteekt. Een gebruiksvriendelijke aanpak voor de juiste prijs, dat moet het doel zijn.” Uit dezelfde EU-studie blijkt dat die juiste prijs voor de filmindustrie een probleem is. Wat consumenten tegenwoordig voor films betalen, ligt gemiddeld 80 procent hoger dan het bedrag dat ze bereid zouden zijn om eraan te geven.
Toch is het ook volgens Torremans geen oplossing om de piraterij gewoon zijn gang te laten gaan: “Alles gratis maken, wie denk je dat er dan geraakt wordt? Niet de mediagiganten, wel de kleine artiest.” Bij Maeterlinck klinkt eenzelfde geluid: hij wil de legale wegen verbeteren en het illegale bestraffen.
Kritiek op EU
Die bestraffing is ook het beleid waar de EU op hamert. Heeft het daarom twee jaar geduurd eer de resultaten van de studie het daglicht zagen? Critici verwijten de EU nu dat het enkel resultaten naar buiten brengt die in hun voordeel spreken. “Dit is geen complottheorie. Voor de drie andere industrieën viel er gewoon geen conclusie te maken”, klinkt het bij de Europese Commissie.
Ook de digitale rechtenorganisatie EDRI uitte zijn kritiek over die doofpotstrategie. “Dit ligt volledig in lijn met eerdere raadplegingen die door de Europese Commissie naast zich neergelegd zijn”, zegt directeur Joe McNamee. “Nochtans hebben de voorbije twintig jaar bewezen dat een radicale aanpak niet werkt. Op een bepaald moment zou dat besef toch moeten doordringen.”
“In Duitsland is piraterij stevig teruggedrongen door uploaders aan te pakken”, zegt Braet nog. “Maar dit heeft niet geleid tot een hogere groei van mediabedrijven in vergelijking met andere Europese landen.”