Maggie De Block (Open Vld) komt met een rapport over de affaire-Kucam en is daarbij keihard voor haar voorganger Theo Francken (N-VA). In de Kamer vuurde ze de ene na de andere torpedo af. Beiden zijn lijsttrekker in Vlaams-Brabant, en daarbij gaat het hard tegen onzacht.

Er is de ongeschreven regel dat een minister z’n voorganger niet meteen keihard aanpakt. Net zoals het voor een ex-minister als ‘gepast’ wordt ervaren dat die niet meteen z’n opvolger haar beleid gaat afknallen.

Tussen De Block en Francken was dat ook lang het geval. In de regering Di Rupo maakte Maggie De Block naam als staatssecretaris voor Asiel en Migratie, waarbij ze erg populair werd. Francken was vanuit de oppositie haar stevigste criticus. Maar vanaf 2014 was Francken diegene die z’n provinciegenoot opvolgde in de regering Michel. De N-VA stopte met z’n voorganger aan te pakken, en als collega in de regering hield De Block lang zedig haar mond over hoe Francken ‘haar’ departement runde.

Maar toen de regering Michel I eind 2018 viel, gingen de sluizen open. De Block kreeg het departement terug in handen, en de koude oorlog die er al in de periode van Michel I was, sloeg om in een open conflict.

De affaire-Kucam, waarbij een N-VA-gemeenteraadslid als vertrouwenspersoon van het kabinet humanitaire visa uitreikte, maar die voor grof geld verkocht zou hebben, deed de bom helemaal barsten. De linkse oppositie pakte Francken daarover al heel stevig aan: in een opvallende passage kwam de ex-staatssecretaris, vandaag parlementslid, als getuige uitleg geven in de Kamer.

“Het systeem-Francken is ontspoord”

Maar het is De Block zelf die haar voorganger het hardst in de hoek zet. Het intern onderzoek over de affaire-Kucam dat De Block liet voeren, kwam de minister gisteren voorstellen in de Kamer. En daarbij was ze spijkerhard. “Het systeem-Francken is gaandeweg ontspoord. De misbruiken die aan het licht gekomen zijn, zijn daarvan een onvermijdelijk gevolg”, zo stelde De Block.

De cijfers die De Block onder de arm had, zijn ook niet positief. Liefst 107 Syriërs die via de N-VA’er Kucam een visum kregen, zijn spoorloos. Zijn ze ooit naar België gekomen, zijn ze hier illegaal, of zitten ze elders? “Er was amper screening of mensen recht hadden om als vluchteling naar België te komen, en amper opvolging achteraf of het echt om kwetsbare mensen ging”, zo duwde De Block de vinger in de wonde. Voor Francken, die zichzelf net sterk maakte als een strenge maar rechtvaardige bestuurder, is dat cijfer een blamage.

Opvallend is dat een pak van de christelijke vluchtelingen, die via het systeem een visum kregen, nooit het statuut van vluchtelingen aangevraagd hebben. Van de 1.502 mensen die dergelijk visum kregen, vroegen er maar 1.150 de vluchtelingenstatus aan. De Block spaarde opnieuw Francken zijn aanpak niet: “Het was een kluwen. Ik weet niet of we alles hebben teruggevonden. Lijsten bleken vaak verkeerd of onvolledig. Namen werden ook tot op het laatste moment gewijzigd. Het verliep slordig, chaotisch en ongestructureerd.”

Een andere torpedo naar Francken: voor tien van die christelijke vluchtelingen, die zo’n humanitair visum kregen, werd de vluchtelingenstatus geweigerd. Dat betekent dat het niet om kwetsbare mensen ging, zo oordeelde een onderzoek. Maar dat is net het argument dat Francken altijd gebruikte om heel de zaak te rechtvaardigen.

En nog erger: vandaag pakt Het Laatste Nieuws uit met het feit dat één van die mensen die via het systeem van Francken binnen kwam, een zware misdaad pleegde. Hij zou een aanhanger zijn van het regime van de Syrische dictator Assad. Het ziet er naar uit dat De Block op geen enkele manier haar voorganger zal sparen. Niet onlogisch, als je weet dat beiden lijsttrekker zijn in Vlaams-Brabant, en zo als politieke aartsrivalen binnen enkele maanden elkaar treffen bij de stembusslag. Francken zelf spreekt van “politieke spelletjes” rond de affaire.