Iedereen kent het wel: gisteren was je nog lekker aan het zonnen in Barcelona en nu zit je weer achter je bureau in België. Of wacht, het was twee weken geleden dat je in Barcelona zat, niet gisteren. Maar toch voelt het zo. Hoe kan je tijdsbesef zo in de war raken? En hebben we er invloed op?

We hebben allemaal al eens vijf minuten in de rij gestaan aan de kassa. Die vijf minuten lijken dan wel 50 minuten. Toch zijn het er maar vijf. Of die ene keer dat je gezellig met vrienden op vakantie ging. De terugweg leek dan stukken korter, terwijl je even lang onderweg bent. Onderzoeker aan de University of Tilburg, Niels van de Ven, noemt dat fenomeen het terugwegeffect. Als je terug onderweg bent naar huis, lijkt de weg korter. Maar dat komt door verkeerde verwachtingen volgens de onderzoeker.

Terugkeereffect

Niels van de Ven deed een onderzoek met 350 testpersonen. Die stuurde hij allemaal met de bus naar de Huishoudbeurs (een gekend event in Nederland) of de Efteling. De testpersonen dachten dat de terugweg 22 procent sneller verliep dan de heenweg, terwijl die ritten in werkelijkheid even lang waren. Personen die op voorhand te horen kregen dat de heenrit lang ging duren, kregen de indruk dat de terugweg korter was.

Aan een andere groep personen werd verteld dat de heenrit enorm lang ging duren. Zij vonden dat de terugweg ongeveer even lang was, omdat de heenrit uiteindelijk ook goed meeviel vergeleken met hun verwachtingen. Zij hadden dus geen last van het terugkeereffect.

Hoe je het terugdenken aan je vakantie beleeft is dan weer een heel ander verhaal. Als je een week lang niets doet buiten zonnen, dan lijkt het alsof je vakantie voorbijvloog. Maar als je op een weekend lang heel Zwitserland doorreed met je auto, dan lijkt het alsof die vakantie lang duurde. “Het hangt er namelijk vanaf hoeveel indrukken je opdoet tijdens je vakantie. Al die ervaringen vragen je volle aandacht en daardoor voelen je dagen vanzelf lang en vol”, vertelt van de Ven aan RTL Nieuws.

Ervaring van tijd

Een van de belangrijkste dingen die je in je achterhoofd moet houden is dat je als kind de tijd op een andere manier ervaart dan een volwassen persoon. Voor een kind gaat de tijd namelijk veel trager dan voor oudere personen. Dat komt omdat je minder ervaringen en indrukken opdoet gedurende je leven. Hoe jonger je bent, hoe meer nieuwe dingen er rondom je gebeuren. Daardoor lijkt het alsof de tijd veel trager gaat.

Geen tijdsbesef

Soms kan het zijn dat je compleet geen tijdsbesef hebt. Dat heeft meestal te maken met factoren van buitenaf. Als je serieus in de alcohol vliegt of doorzakt met wat drugs, dan wordt je ‘ego’ uitgeschakeld. Dat is eigenlijk het ‘ik’ in je lichaam dat bewust tijd ervaart en nadenkt over het verleden en de toekomst. Met een glaasje te veel in je lichaam schakel je dat deel uit. Op die manier heb je niet langer een tijdsbesef.

Het zou dus megahandig zijn als we ons tijdsbesef zouden kunnen manipuleren. Dan kunnen we die rotdag op het werk wat sneller voorbij laten gaan. Deels doen we dat al door ons bezig te houden met onze smartphone tijdens een lange treinrit. “Hoe drukker we ergens mee bezig zijn, des te sneller gaat de tijd. En: hoe minder we in beslag worden genomen, des te langzamer de tijd verstrijkt”, vult onderzoeker van de Ven aan.

Wil je dat je avond zo lang mogelijk duurt? Hou jezelf dan bezig en laat voor één keer Netflix links liggen. Want als je een film kijkt die al je aandacht opeist dan vliegt je avond voorbij. Zorg ervoor dat je iets om handen hebt waarbij je actief bezig bent. Of drink een glaasje wijn te veel, dan verlies je je tijdsbesef. Maar de avond? Die is dan ook wel direct voorbij.