Hoewel het nog steeds verwaarloosbaar is, vertegenwoordigen geen en laag-alcoholische dranken (NoLo’s) momenteel 3 procent van de wereldwijde markt voor alcoholische dranken in de tien belangrijkste economieën. De dranken vertegenwoordigden een wereldwijde verkoopwaarde van ongeveer 5 miljard euro in 2020. NoLo’s zijn al succesvol bij bier en andere niet-alcoholische dranken, waaronder whisky en gin, vooral onder millennials. Wijn daarentegen is een probleem. Maar er wordt aan gewerkt.
Alcoholvrije wijn is een probleem. Maar er wordt aan gewerkt
Waarom is dit belangrijk?
Het is mogelijk dat in de nabije toekomst vooruitgang in dealcoholisatietechnieken het verschil tussen traditionele en NoLo-wijnen zal verkleinen, zoals nu al het geval is met bier en sterke drank.Gedealcoholiseerde wijnen worden geproduceerd door een geleidelijke of zelfs volledige verwijdering van het alcoholgehalte via verdamping, omgekeerde osmose of het voorkomen van gisting. Deze dingen zijn relatief eenvoudig te doen, maar de grootste uitdaging is om de alcohol te verwijderen zonder de smaak van de wijn te veranderen. Er is veel vooruitgang geboekt in deze richting, maar gedealcoholiseerde wijn smaakt momenteel nog niet hetzelfde als traditionele wijn en biedt geen echt alternatief.
En als het ons lukt om een product te maken dat smaakt naar het echte werk, kunnen we dan nog steeds een gedeeltelijk of volledig gedealcoholiseerd product “wijn” noemen? Uit onderzoek uit 2019 bleek dat het veranderen van het alcoholgehalte van een product van invloed is op hoe mensen het categoriseren. Slechts weinig respondenten identificeerden alcoholarme wijn als wijn. Tweederde van de potentiële consumenten beschouwt alcohol als een belangrijk productkenmerk en is daarom van mening dat alcoholvrije wijn helemaal niet tot de categorie “wijn” behoort.
In Frankrijk is wijn zonder alcohol wettelijk geen wijn
Niet alleen perceptie, ook regelgeving heeft invloed op de rechtmatigheid. De wet in Frankrijk stelt bijvoorbeeld dat wijn “een drank is die uitsluitend het resultaat is van de volledige of gedeeltelijke alcoholische gisting van verse druiven (gemalen of niet) of van druivenmost”, met een alcoholgehalte van meer dan 8,5 procent. Verwijder de alcohol en het product wordt wettelijk niet langer als wijn beschouwd.
Wijn is verre van het eerste product dat op deze manier met categoriseringsproblemen wordt geconfronteerd. In Europa wordt het label “melk” door regelgeving gedefinieerd als “het product van het melken van een of meer koeien”. In 2017 handhaafde het Europese Hof van Justitie deze verordening door het gebruik van de woorden “melk” en “kaas” te verbieden om te verwijzen naar plantaardige versies van deze producten, als reactie op beweringen van zuivelproducenten dat dergelijke etiketten consumenten in verwarring zouden brengen.
Maar als het om vlees gaat, heeft het Europees Parlement in 2020 besloten het gebruik van vleesgerelateerde woorden toe te staan om plantaardig voedsel te beschrijven. Als zodanig kunnen de termen “vegetarische burgers”, “sojasteaks” en “veganistische worsten” allemaal worden gebruikt in de Europese Unie. De uitzondering is in Frankrijk, waar de wet duidelijk bepaalt dat woorden die worden gebruikt voor voedsel van dierlijke oorsprong niet mogen worden gebruikt om producten aan te duiden die zijn gemaakt met plantaardige eiwitten.
Europa is niet eens de grootste uitdaging. Dat is de smaak
Een groeiend aantal wijnproducenten, groot en klein, is nu begonnen met de productie van alcoholvrije producten en ze eisen het recht op om de term “wijn” te gebruiken voor deze nieuwe dranken. Het debat woedt momenteel in Brussel, waar de Europese Commissie de hervorming van het gemeenschappelijk landbouwbeleid en de harmonisatie van de communautaire regels bespreekt, waaronder de hervorming van artikel 180 over wijnen.
Afhankelijk van hoe de onderhandelingen verlopen, zouden we binnenkort de term “wijn” kunnen toepassen op gedealcoholiseerde producten, zij het op een strikt gecontroleerde en gereguleerde manier. Door een verordening toe te passen die deze producten koppelt aan de wijnwereld, waarschijnlijk in de vorm van een subcategorie, kunnen consumenten deze dranken beter identificeren en hun inherente voordelen begrijpen.
De acceptatie van alcoholarme of alcoholvrije wijn zal ook afhangen van serieuze communicatie-inspanningen van wijnproducenten en detailhandelaren erover. Naarmate professionals meer aan de kwestie van de legitimiteit werken, zal gedealcoholiseerde wijn meer bekendheid krijgen en meer worden geconsumeerd, waardoor de psychologische barrières die verband houden met het gebruik ervan, worden verminderd. Dit zou ertoe kunnen leiden dat het alcoholgehalte van een wijn een beslissend criterium wordt in de besluitvorming van de consument en kan helpen de problemen op te lossen die veel potentiële kopers momenteel hebben bij het identificeren van gedealcoholiseerde producten als “wijn”.
De grootste uitdaging is dan om de smaak van wijn die geen alcohol bevat te verbeteren. Het is mogelijk dat in de nabije toekomst vooruitgang in dealcoholisatietechnieken het verschil tussen traditionele en NoLo-wijnen zal verkleinen, zoals nu al het geval is met bier en sterke drank.
Lees ook: Vlaanderen produceerde in 2020 maar liefst 1,1 miljoen flessen wijn
Lees ook: Papieren wijnfles maakt debuut bij Delhaize
(bzg)