Donald Trump, de presidentskandidaat van de Republikeinen, deed in de slipstream van z’n nominatie een paar hele straffe uitspraken over de NAVO. Als niet iedereen evenveel betaalt, is ‘bescherming’ van de VS niet langer evident, zo gaf hij aan. Eerder nam hij ook al standpunten in over de Europese Unie, die zeer weinig positief beloven. Fantastisch nieuws voor de Russische president Vladimir Putin.
Donald Trump is nu officieel de genomineerde van de Republikeinse partij. Maar z’n uitspraken over het buitenlands beleid van de VS en de rol die hij ziet voor de leider van de westerse wereld bezorgen behoorlijk wat politici, diplomaten en militairen in Europa koude rillingen.
Want Trump zweert een aantal grote principes die de Republikeinen jarenlang met hand en tand verdedigden af. In het kort: hij wil helemaal geen vrede en stabiliteit naar het Midden-Oosten brengen met militaire interventies, hij is helemaal geen fan van de Europese Unie, hij schurkt aan tegen het Rusland van Vladimir Putin én hij stelt letterlijk de rol van de VS in de NAVO in vraag.
In een heel opmerkelijk interview met de krant The New York Times tijdens de conventie gaf hij een heel donker signaal over die NAVO. “De VS zouden niet automatisch medelidstaten van de NAVO moeten ter hulp komen, tenzij ze hun rekeningen voor de alliantie fair betaald hebben”, zo stelde Trump. Meteen zet hij dus het fameuze artikel 5 van de NAVO op de helling: dat houdt in dat als één lidstaat wordt aangevallen, alle andere leden ter hulp komen, onvoorwaardelijk.
Het stuurde een schokgolf door z’n eigen partij: de NAVO en die onvoorwaardelijke steun voor alle lidstaten hoe klein en groot ook zijn nog nooit zo in vraag gesteld. Vanuit de VS is er wel al langer frustratie over het feit dat ze zoveel meer bijdragen tot de NAVO, en dat veel lidstaten de norm van 2 procent van het bruto nationaal product uitgeven aan hun leger niet halen. België is daar overigens één van de slechtste leerlingen in de klas, alleen Luxemburg scoort nog lager.
Het beeld dat Trump in de zak zit van Vladimir Putin wordt zo verder versterkt. Trump liet al vele malen z’n bewondering voor de Russische sterke man blijken. Rusland voert een bijzonder agressief beleid naar zowat al z’n buurlanden, vooral diegenen die Russische minderheden onder hun bevolking hebben. Het aarzelt niet om zomaar delen van buurlanden te annexeren, zoals Oekraïne overkwam.
In de Baltische staten, Estland, Letland en Litouwen, kwamen de uitspraken als niets minder dan een gigantische schok. De president van Estland Toomas Hendrik Ilves tweette meteen dat z’n land wel degelijk die 2 procent haalt én dat bondgenootschappen inhouden dat iedereen elkaar onvoorwaardelijk steunt. Maar zowel Letland als Litouwen halen die norm van 2 procent bijvoorbeeld niet.
Estonia is 1 of 5 NATO allies in Europe to meet its 2% def expenditures commitment. Fought, with no caveats, in NATO's sole Art 5 op. in Afg
— toomas hendrik ilves (@IlvesToomas) July 21, 2016
We are equally committed to a l l our NATO allies, regardless of who they may be. That's what makes them allies.
— toomas hendrik ilves (@IlvesToomas) July 21, 2016
Putin, Le Pen en Trump: groepje ‘vrienden’?
Jens Stoltenberg, de grote baas van de NAVO, reageerde al in een persbericht: “Solidariteit is essentieel, een sleutelvoorwaarde van de NAVO. We verdedigden elkaar. Twee wereldoorlogen hebben getoond dat vrede in Europa ook belangrijk is voor de veiligheid van de VS.”
Putin is overigens niet vies van steun aan extreemrechtse partijen en politici overal ter wereld. De banden met onder meer Marine Le Pen, die hij geld leende, zijn duidelijk. In ons land nodigt hij regelmatig politici van Vlaams Belang uit. In Griekenland steunde hij Gouden Dageraad, in Hongarije Jobbik: allemaal extreemrechtse partijen. Die steun is doelbewust: Le Pen en co willen weg uit de EU.
Trumps enthousiasme voor het Leave-kamp in de UK en z’n felicitaties toen de Britse kiezers uiteindelijk kozen om de EU te verlaten, zijn in Europa niet bepaald goed gevallen. Een Amerikaanse president die geen voorstander is van de EU, dat is nooit gezien. Of hoe een mogelijke president Trump gigantische gevolgen zou kunnen hebben voor Europa, de stabiliteit in onze regio en vooral de relaties met Rusland.