Oekraïne is ziedend over een nieuw rapport van Amnesty International. De mensenrechtenorganisatie publiceerde enkele dagen geleden een rapport over “hoe Oekraïense oorlogstactieken burgers in gevaar brengen”. Daarin krijgen Oekraïense troepen verweten zich te verschansen in verstedelijkt gebied, maar ook in scholen en ziekenhuizen. De Russische oorlogsmisdaden blijven doorheen het rapport onbehandeld, en bijna onbenoemd.
Het rapport “Ukraine: Ukrainian fighting tactics endanger civilians” heeft voor heel wat opschudding geleid in Oekraïne. In het rapport behandelt Amnesty International de impact van de Oekraïense gevechtstechnieken op de burgers. Daaruit komt naar voren dat ze zelf, door bepaalde gebouwen of verstedelijkte gebieden te gebruiken als slagveld, hun burgers in gevaar brengen. In het rapport wordt wel verwezen naar een eerdere publicatie van Amnesty over de oorlogsmisdaden van Rusland, maar voor de rest blijft dit bijna onbenoemd.
Vervormt de werkelijkheid
De Oekraïense top is ziedend. President Volodymyr Zelensky beschuldigt de NGO ervan “de verantwoordelijkheid van de agressor te transfereren naar het slachtoffer”, en dat het “een terroristenstaat probeert pardon te verlenen”. “Het verslag vervormt de werkelijkheid, trekt een valse morele gelijkwaardigheid tussen agressor en slachtoffer en het geeft Rusland’s desinformatie een boost”, deelde Oekraïnes minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba op Twitter.
Ook binnen de NGO rommelt het na het rapport. Het hoofd van Amnesty Oekraïne, Oksana Pokaltsjoek, nam ontslag: “Als je niet leeft in een land dat door indringers wordt aangevallen en kapotgemaakt, versta je waarschijnlijk niet wat het betekent om een leger verdedigers te veroordelen”, deelde ze op Facebook. Pokaltsjoek probeerde de directe van Amnesty er nog van te overtuigen dat het rapport partijdig was, maar tevergeefs.
Verdeeldheid
Alsof het rapport an sich nog niet genoeg was om verdeeldheid te zaaien binnen de organisatie, besloot Amnesty-secretaris-generaal Agnès Callamard er via Twitter nog een schepje bovenop te doen: eerst probeerde ze het rapport te nuanceren, en verwees ze naar eerder werk van de organisatie over Russische oorlogsmisdaden.
Toen er uitvoerige kritiek kwam op het rapport, besliste ze volgende tweet de wereld in te sturen: “Oekraïense en Russische sociale media-bendes en trollen vallen Amnesty-onderzoeken aan. Ze noemen het oorlogspropaganda, desinformatie en misinformatie. Ze zullen onze onpartijdigheid niet schaden en de feiten niet veranderen.”
Meer nuance
Onderzoeksjournalist Ilya Lozovsky, die schrijft voor OCCRP (Organised Crime and Corruption Reporting Project), ging in gesprek met enkele medewerkers van Amnesty naar aanleiding van het rapport. Hij bericht dat Pokaltsjoek zeker niet de enige was binnen de NGO die kwaad was voor het partijdige rapport. Over de reactie van Callamard op Twitter waren Lozovsky’s bronnen duidelijk: dit draagt niet bij tot een constructief debat.
De algemene tendens is echter dat het rapport zeker mocht verschijnen, maar genuanceerder. Meer verwijzing naar de eerdere publicaties over de uitvoerig in kaart gebrachte oorlogsmisdaden van Rusland had ook kunnen bijdragen aan het rapport. Ook meer nuance en aandacht voor de rol van Oekraïne, namelijk het land dat wordt aangevallen, had beter geweest.