Ben je een vroege vogel of een nachtbraker? Daar kan genetica voor iets tussen zitten. Dat blijkt uit een studie van genomica-bedrijf 23andMe waar bijna 90.000 mensen aan deelnamen. Toch is het niet onmogelijk om een ochtendmens te worden als je dat van nature niet bent.
In 2016 voerden de wetenschappers van het bedrijf 23andMe de studie van bijna 90.000 mensen uit. Het leek erop te wijzen dat mensen genetisch vatbaar kunnen zijn voor het zijn van een vroege vogel of een nachtbraker. Maar genen zouden slechts een klein deel uitmaken van wat je slaappatroon bepaalt. “Negentig procent van wat bijdraagt tot de vraag of je een ochtend- of avondmens bent, is iets anders dan de genetische verschillen tussen mensen,” zegt David Hinds, een van de wetenschappers van 23andMe.
Ook je leeftijd en geslacht spelen een rol. In het onderzoek identificeerden oudere mensen en vrouwen zichzelf meer als ochtendmensen dan jongere mensen en mannen. Het is dus duidelijk dat er meerdere factoren een rol spelen: genetica, biologie, milieu, levensstijl en de geestelijke gezondheid. Maar dat betekent niet dat je machteloos bent over de slaapgewoonten. Je kan het zelf ook een beetje bijsturen, ook al is het voor sommige mensen uitdagender.
Heel uitdagend …
Biologische klok
Door je levensstijl aan te passen kan je van een nachtbraker een ochtendmens worden. Hoewel ze het misschien niet met elkaar eens zijn als het gaat om slaappatronen, zijn experts het erover eens dat zonlicht een van de belangrijkste factoren is die de biologische klok onder controle houdt. Als je bijvoorbeeld een ochtendmens wil worden, zal je ’s nachts zo weinig mogelijk licht willen en ’s morgens veel licht.
Je biologische klok kan je ook door andere signalen bijstellen. “Redenen voor het slapengaan worden zo vaak gebruikt bij baby’s en kinderen, dat baden, tanden poetsen en verhaaltjes voor het slapengaan in wezen een reeks aanwijzingen zijn om hun lichaam in de slaapstand te laten overgaan”, zegt Charles Hattman, een psychotherapeut en erkend professioneel hulpverlener bij Voorwaartse Gedragsgezondheid in Philadelphia. We zijn natuurlijk geen baby’s meer. Een kopje thee of een lang bad met heerlijke olie kan ook al wonderen doen.
Gewoonten opbouwen
De truc bij elke verandering van gewoonte is ‘systematiek’: bouw je gewoontes langzaam op, over dagen of weken. Het vraagt discipline, maar het is wel mogelijk. Forceer niets: als je echt niet kunt wennen aan een vroege ochtend, is het waarschijnlijk ook niet zo belangrijk én het is het zeker niet waard om de slaap te verliezen.