Over een periode van vijfenveertig jaar dreigt de bevolking van China te worden gehalveerd. Dat heeft Jiang Quanbao, professor demografie aan de Xi’an Jiaotong University, gezegd in een reactie op de resultaten van een nieuwe volkstelling, waaruit bleek dat het Chinese geboortecijfer inmiddels is gedaald tot minder dan 1,3 kinderen per vrouw.
Dat is ver onder het gemiddelde van twee kinderen per vrouw dat nodig is om de populatie stabiel te houden. China heeft momenteel een bevolking van 1,4 miljard mensen.
China voerde op het einde van de jaren zeventig van de vorige eeuw zijn eenkindbeleid in, nadat de bevolking van het land in amper drie decennia nagenoeg een verdubbeling had gekend en een zware druk op de nationale economie dreigde te zullen vormen. Een strenge handhaving van het eenkindbeleid leidde tot een snelle daling van het aantal Chinese geboortes.
Dat beleid werd pas acht jaar geleden enigszins versoepeld, waarbij koppels de toelating kregen een tweede kind op te voeden. In augustus dit jaar kwam er een verdere versoepeling, zodat voortaan drie kinderen per huishouden worden toegelaten.
Recent nog maakte de Chinese regering bekend ook abortussen om niet-medische redenen te willen beperken. De maatregelen moeten ervoor zorgen dat de beroepsbevolking van het land ook in de toekomst op peil blijft.
Economische groei
Professor Jiang Quanbao waarschuwt echter dat de achteruitgang van de Chinese populatie door de autoriteiten wellicht nog is onderschat. De Verenigde Naties hadden eerder al gewaarschuwd dat de bevolking van China over een periode van vijfenvijftig jaar mogelijk met 100 miljoen mensen zou kunnen inbrengen.
Volgens de ramingen van Quanbao zou er in realiteit echter sprake kunnen zijn van een inkrimping met 700 miljoen inwoners op vijfenveertig jaar tijd. “Indien het Chinese geboortecijfer nog verder daalt, kan de inkrimping van de bevolking nog dramatischer zijn”, benadrukt Quanbao.
Er zijn volgens hem ook daadwerkelijke aanwijzingen van een verdere inkrimping van de bevolking. In de eerste plaats moet worden vastgesteld dat het land meer zestigplussers telt dan jongeren onder de leeftijdsgrens van zeventien jaar.
“Dat betekent dat het sterftecijfer de komende jaren waarschijnlijk het geboortecijfer zal overschrijden, tenzij jongere mensen bijzonder grote gezinnen beginnen te vormen”, zegt de wetenschapper.
Er zijn echter weinig signalen die het uitzicht op grotere gezinnen in de toekomst zouden kunnen suggereren. “De economische groei van China heeft de kost van het ouderschap gevoelig opgedreven”, voert de onderzoeker aan. “Een groot aantal kinderen per gezin is daardoor voor de meesten onbetaalbaar geworden.”
De snelle economische vooruitgang van het land heeft vele Chinezen uit de armoede gehaald, waarbij ook een verbeterde opleiding en grotere carrièremogelijkheden in het vooruitzicht werden gesteld. Dit zijn factoren die de neiging hebben om de geboortecijfers te doen dalen.
Genderbalans
Het Chinese eenkindbeleid heeft bovendien ook de genderbalans in de bevolking scheefgetrokken. “Vele gezinnen gaven daarbij immers de voorkeur aan een mannelijke nakomeling”, zegt de wetenschapper nog. “Zwangerschappen met vrouwelijke baby’s werden dan ook vaak onderbroken.”
“Een natuurlijke populatie telt evenveel vrouwen als mannen. China telt echter 5 procent meer mannen dan vrouwen. Ook dit zal uiteindelijk een negatieve impact hebben op het geboortecijfer. Er zijn voor de mannelijke populatie in China niet voldoende vrouwelijke partners beschikbaar.”
Een inkrimpende bevolking kan belangrijke economische problemen veroorzaken. “Er zullen grote groepen mensen met pensioen gaan, terwijl er onvoldoende jonge arbeidskrachten beschikbaar zijn om hen te vervangen.”
“Bovendien moet gevreesd worden voor een grotere belastingdruk op de jongere generaties, die immers voor steeds meer gepensioneerden financieel zullen moeten bijdragen.”
“De Chinese autoriteiten moeten de inkrimping van de bevolking dan ook van dichtbij opvolgen en tijdig plannen maken om tegenmaatregelen te kunnen invoeren”, waarschuwt professor Quanbao dan ook.
(am)