Net als in 2017 gaan Emmanuel Macron en Marine Le Pen uitmaken wie de president van Frankrijk wordt voor de komende vijf jaar, zo besliste de eerste ronde van de presidentsrace. Het land lijkt gepolariseerder dan ooit, waardoor de politieke extremen de wind in de zeilen hebben en de klassieke partijen van de kaart geveegd worden.

Drie op de tien Fransen stemt radicaal-rechts

Ruim 30 procent van de kiezers heeft voor Marine Le Pen (23,41 procent) of de nog rechtsere Eric Zemmour (7,05 procent) gestemd. Dat bevestigt dat een aanzienlijk deel van de bevolking gelooft in een nationalistische en eurosceptische koers met een streng migratiebeleid en een grote klemtoon op law & order.

Zemmour-effect wel kleiner dan verwacht

De score van Zemmour, die “de Franse Trump” genoemd werd, is uiteindelijk zowat de helft van wat de peilingen enkele maanden geleden aangaven. Hij komt als nummer vier uit de stembus, maar wel op ruime afstand van de topdrie Emmanuel Macron (27,60 procent), Marine Le Pen en Jean-Luc Mélenchon (21,95 procent).

Traditionele partijen helemaal verpletterd

Met amper 1,74 procent van de stemmen haalde Anne Hidalgo, de burgemeester van Parijs, een historisch slechte score voor de PS. In tegenstelling tot in Duitsland, waar Olaf Scholz (SPD) bondskanselier werd, is de sociaaldemocratie in Frankrijk van de kaart geveegd.

Klassiek rechts kreeg ook zware klappen. Valérie Pécresse (Les Républicains) klokt af op 4,79 procent, wat betekent dat traditioneel links en rechts zelfs samen lager scoren dan Zemmour.

Een politieke herverkaveling lijkt onvermijdelijk, waarbij het de vraag is welke rol de traditionele machtspolen nog gaan spelen.

Ook radicaal-links wordt machtsblok

Niet alleen radicaal-rechts, ook radicaal-links heeft de wind in de zeilen. Het heeft zelfs niet zoveel gescheeld of Jean-Luc Mélenchon (La France insoumise) haalde de tweede ronde. Hij scoort minder dan 1,5 punten slechter dan Le Pen (21,95 procent tegenover 23,41 procent). Het maakt van Mélenchon de onbetwiste leider van de linkerzijde.

Klimaat was geen politiek thema

Yannick Jadot (Les Verts) moest het stellen met 4,58 procent van de stemmen. Hoewel wetenschappers waarschuwen voor de mogelijk catastrofale gevolgen van de klimaatopwarming, leidt dat bij de Franse bevolking helemaal niet tot een massale stem voor de groene partij.

Macron scoort beter dan vier jaar geleden

Met 27,60 procent van de stemmen doet Emmanuel Macron het beduidend beter dan in 2017, toen hij op 24,01 procent uitkwam. Zijn uitgangspositie is wel helemaal anders: toen was hij de frisse nieuwkomer met een nieuwe politieke beweging (La République en Marche), nu een aftredend president die volgens zijn tegenstanders het establishment vertegenwoordigt. Macron lijkt zich van zijn zwakke plekken bewust en beloofde gisteravond te werken aan “een nieuwe methode”.

Naar een duel tussen twee Frankrijken

In 2017 haalde Macron het makkelijk van Le Pen (66,1 procent versus 33,9 procent). Alle politieke waarnemers zijn overtuigd dat het deze keer veel spannender wordt, omdat ongeveer twee even grote maatschappelijke stromingen tegenover elkaar komen te staan, wat doet denken aan de Verenigde Staten.

“Een Frankrijk van kaderleden en gepensioneerden versus een Frankrijk van werknemers en arbeiders, van steden versus de periferie, van Europese integratie versus nationale soevereiniteit”, zo vat Le Monde de tegenstelling samen.

(lb)