Minister van Defensie Steven Vandeput (N-VA) heeft het oordeel van de evaluatiecommissie op zak: na 4 maanden hebben ze de knoop doorgehakt over welk toestel het best is om te kopen, de F-35 of de Eurofighter. Vandeput weigert het nieuws te lossen, maar iedereen gaat uit van de F-35, ook al wil premier Charles Michel (MR) nog steeds de Rafale. Ondertussen roert staatssecretaris Pieter De Crem (CD&V) zich, en ijvert hij voor de F-35.

De regering heeft nog een miljardendossier op haar bord. De opvolger van de F-16 moet gekozen worden. Het gaat om een aankoop van 3,6 miljard euro, maar in onderhoud loopt de kost van het toestel op tot 15 miljard euro. Gigantische bedragen dus, waarbij het dossier ook al héél politiek gespeeld is.

Dat is net wat Steven Vandeput (N-VA) wilde vermijden, maar wat niet echt gelukt is, om het zacht uit te drukken. Want al maanden broeit het rond het dossier. De N-VA zelf heeft nooit veel moeite gedaan om haar voorkeur te verhullen. Niet zozeer Vandeput zelf, maar defensiespecialisten als Karolien Grosemans waren in het verleden duidelijk: voor hen is de F-35 de enige logische keuze.

Maar de oppositie sprong op het dossier als een stel bloedhonden, met sp.a als voornaamste bijter. Er van overtuigd dat het dossier ‘gemanipuleerd’ werd door de top van de luchtmacht, die ook stuurt richting de F-35, eiste sp.a-voorzitter John Crombez verschillende keren al het ontslag van Vandeput. De laatste keer kwam die eis als een boomerang terug: Crombez baseerde zich op vervalste mails om dat ontslag aan te kaarten.

En nu is er dus het bewuste rapport van de evaluatiecommissie. Dat moet “in alle onafhankelijkheid” de beoordeling doen in dit miljardendossier. Nog twee toestellen doen mee: de Eurofighter van het Britse BAE en de Amerikaanse F-35 van Lockheed Martin. Het Franse toestel Rafale zit ‘buiten competitie’, maar doet toch nog mee omwille van politieke druk: de MR van premier Michel wil absoluut de Fransen, om de banden met Emmanuel Macron en de Franse politiek gaaf te houden.

Bronnen fluisteren dat het de F-35 is die als beste uit het rapport komt. Niet echt een verrassing, het is het enige toestel van de zogenaamde “vijfde generatie”, de meest moderne jachtbommenwerpers. Het blijft ook binnen het budget van 3,5 miljard in aankoop.

Daar is Crembo

En net nu komt CD&V-kopstuk en ex-minister van Defensie Pieter De Crem zich moeien. De huidige staatssecretaris van Buitenlandse Handel heeft niets te maken met het dossier, maar weegt uiteraard wel in discussies over het leger. Hij is een rabiate voorstander van sterke relaties met de VS, en wil al veel langer de F-35. Op z’n website schrijft hij nu plots over het nieuws van “de levering van F-35-gevechtstoestellen”. “Die zullen onder meer vanop de nieuwe vliegdekschepen van de Royal Navy opereren. U leest het goed. De Britse regering kocht 48 F-35-gevechtsvliegtuigen aan. Wellicht hebben de Britten dan ook goede redenen om naast hun vierde generatie Eurofighters ook over F-35-toestellen te beschikken.”

Dat het hier om de F-35B gaat, een totaal ander toestel dan diegene die België zou aankopen, dat zegt De Crem er niet bij. Hij onderlijnt anderzijds wel fijntjes dat de Eurofighter “een vierde generatie” is.

De demarche van De Crem is des te opmerkelijker, omdat onder meer CD&V-defensiespecialist Veli Yuksel al eerder pleitte om te bekijken of de F-16’s niet gewoon wat langer kunnen in de lucht blijven. Binnen CD&V zit duidelijk niet iedereen op de lijn van de F-35.

Het is nu aan de regering om te beslissen. Iedereen houdt de adem in, want de premier moet daarbij waarschijnlijk de Rafale lossen, terwijl de anderen de N-VA en Vandeput die F-35 dan maar moeten gunnen. Vraag is wanneer dat gebeurt.