Het is vandaag exact 15 jaar geleden dat we Neveneffecten voor het eerst op ons televisiescherm mochten aanschouwen. Ondertussen is het een tijdje geleden dat de Neveneffecten nog alle vier samen iets hebben uitgebracht, maar hun invloed was gedurende die tijd wel steeds voelbaar. Allemaal samen of op hun eentje, deze 15 shows hebben we aan hen te danken.

1. Zonder Handen

26 februari 2002, dat is de dag dat de wereld de Neveneffecten leert kennen. In de ‘Zonder Handen’-rubriek van Man Bijt Hond laten ze een eerste staaltje van hun absurditeit zien. In ‘Zonder Handen’ kregen onbekende Vlamingen een vrij podium om ‘iets’ te doen. Aan het einde mochten de kijkers dan stemmen of ze de act de volgende dag wouden terugzien of niet.

Een sketch, een stukje stand-up comedy, een muzikaal optreden, een dans, … Alles mocht. En dat namen de Neveneffecten, die toen enkel nog uit Jonas Geirnaert en Lieven Scheire bestonden (die neven zijn van elkaar, vandaar de naam van de groep), een beetje te letterlijk. Ze vonden er niets beter op dan in een konijnenpak een giant teddybeer ‘in elkaar te slaan’.

Er werd vier keer meer gestemd dan op andere acts, maar dat wou daarom niet meteen iets goeds zeggen. De overgrote meerderheid wou de dierenmishandelaars van hun scherm. Geen al te goed gesmaakt debuut dus, maar het zorgde wel voor een uitbreiding van de groep. Koen De Poorter vond het stukje zo geniaal dat hij Scheire en Geirnaert contacteerde. Ze spraken samen af en al snel bleek dat er chemie was tussen de drie. Ze besloten samen te blijven werken.

2. Zinloos Geweldig (2004)

Neveneffecten bestond toen dus nog uit drie leden: Jonas Geirnaert, Lieven Scheire en Koen De Poorter. Ze vonden niet meteen werk bij televisie, dus probeerden ze het samen tijdens de Gentse Feesten waar Scheire een paar avonden als stand-up comedian stond ingepland. Dat beviel de drie, en het publiek, zo goed dat ze zich voorlopig eerder op comedyshows zouden richten.

Het trio had tijdens hun tournees een vaste technicus: Jelle De Beule. Wanneer al snel bleek dat die beter was in het bedenken van nieuwe sketches dan in zijn technische werk, werd hij een volwaardig lid van de groep en kregen de Neveneffecten dus hun finale vorm: de startende leden Jonas Geirnaert en Lieven Scheire, aangevuld met Koen De Poorter en Jelle De Beule.

In deze formatie maakten ze ook hun bekendste zaalshow: Zinloos Geweldig, een aaneenschakeling van korte en niet zo korte sketches

3. Het Geslacht De Pauw

Bart De Pauw zag al snel het talent in van de vier en nam ze onder zijn vleugels. Dat leidde ertoe dat ze meeschreven aan het tweede seizoen van Het Geslacht De Pauw, een mockumentary over het leven van Bart De Pauw en een parodie op vele realitysoaps. De vier schreven mee aan het tweede seizoen, dat een pak waanzinniger en absurder was dan het eerste. Daarnaast speelden ze zelf ook een aantal kleinere rolletjes in de serie. “Monkeyballs anyone?”

4. Neveneffecten

Nadat Jonas Geirnaert de prijs van de jury won voor zijn animatiekortfilm Flatlife, werd hij overspoeld door aanbiedingen van productiehuizen. Hij wimpelde ze echter allemaal af omdat hij besloten had zich op de Neveneffecten te focussen. En hun droom was om een eigen televisieserie te maken, en als het kon dan ook meteen voor Woestijnvis. Geirnaert stuurde een mailtje en na een gesprek met Wouter Vandenhaute en Erik Watté was alles in kannen en kruiken.

Voor de naam van de serie zochten ze het niet ver: Neveneffecten. De reeks was een parodie op vele National Geographic-documentaires. Enkele, nu beruchte, onderwerpen waren ‘De Bron van de E40’, ‘De Wilde Wereld’ en het ‘Interventie Team Cliché Handhaving’.

In de serie schonken ze een heel aantal, tot dan onbekende, komieken hun eerste minuten op televisie. In ‘De Bron van de E40’ zijn zo onder andere Gunther Lamoot, Thomas Smith en Alex Agnew te zien. Dat velen het talent van de Neveneffecten inzagen, was duidelijk uit de grote namen die een aflevering kwamen regisseren, zoals Jan Eelen en Bart De Pauw.

5. De Laatste Show

Na hun eigen serie was het wel duidelijk dat de Neveneffecten talent hadden en ook verschillende soorten comedy aankonden. Ze werden dan ook vaak gevraagd voor rubriekjes in onder andere De Laatste Show, zoals, bijvoorbeeld, Goed Gevonden waarin Jelle De Beule en Lieven Scheire een aantal complottheorieën uitdiepten.

In navolging van hun zaalshow, schreven ze in 2006 zelf ook een fictieve aflevering van De Laatste Show. In de aflevering kwamen een aantal personages uit hun zaalshow terug. Er werd aan het publiek in de studio niet vermeld dat het een fictieve aflevering zou zijn, wat uiteraard bijdraagt tot de hilariteit.

6. Willy’s en Marjetten

Na de samenwerking voor Het Geslacht De Pauw, hadden De Pauw en de Neveneffecten wel zin in nog een gezamenlijk projectie. En dat kwam er met Willy’s en Marjetten. Dat het op zondagavond op het hoofdkanaal Eén werd ingepland (in tegenstelling tot Neveneffecten dat op Canvas werd uitgezonden), zorgde er waarschijnlijk mede voor dat het geen groot succes werd. Het vond zijn nichepubliek vooral later op het internet, waar het uitgroeide tot een ware cultserie.

De serie was ook de eerste kennismaking van het grote publiek met Liesa Naert, die daarna in grotere en ‘serieuzere’ series als De Zonen van Van As, Quiz Me Quick en Eigen Kweek nog meer naam verwierf.

7. Man Bijt Hond

Hoewel ze dus in hun eerste optreden op Man Bijt Hond jaren eerder na amper anderhalve minuut onherroepelijk van het scherm werden verbannen, mochten ze in 2008 en 2009 het einde van het programma voor hun rekening nemen met de rubriek Dokters en Dochters. Dat was, zoals veel werk van Neveneffecten, een parodie, maar ditmaal op soaps. De vier schreven en regisseerden de rubriek zelf, maar lieten acteurs uit het amateurtheater de rollen invullen.

Later kwam ook nog de vaste rubriek van Jonas Geirnaert en Jelle De Beule genaamd Gek of Geniaal?. Daarin probeerden de twee de meest gekke (van geniaal was er niet al te veel sprake) dingen uit. Kan je een sauna maken met elektrische huis-, tuin- en keukenapparaten? Kan je vuurwerk binnenshuis afsteken? Bestaat er geen snellere manier om te schilderen dan met een borstel? Allemaal vragen die niemand zich nog nooit heeft gesteld, maar die door Geirnaert en De Beule een antwoord kregen. En dat antwoord was veelal: neen.

8. Kabouter Wesley

Geirnaert moest met doorgedreven perfectie aan zijn animatiekortfilm Flatlife werken. En om daarmee om te kunnen gaan zocht hij een ander projectje om ondertussen wat stoom te kunnen aflaten. Aangezien zijn animatiefilm heel gedetailleerd en afgeborsteld moest zijn, had Geirnaert nood aan iets simplistisch. Iets dat lelijk en absurd mocht zijn en waarvan de verhalen geen steek moesten houden. Enter Kabout Wesley. Dat personage gebruikte hij enkele jaren later in een strip die wekelijks in Humo verscheen, maar later werden het korte tekenfilmpjes voor Man Bijt Hond.

Geirnaert spreekt, of eerder roept, voor die filmpjes de stem van Kabouter Wesley zelf in. Jelle De Beule hielp met de andere stemmetjes. De titels van de afleveringen spreken voor zich: ‘Muil slaan’, ‘Gaan we muilen?’, ‘Oeioei ik ben precies mijn hoed vergeten’ of ‘Kaka in uw muil’. Ja, Kabouter Wesley was geen literair meesterwerk, maar grappig was het wel. Het was dan ook een instant hit. Geirnaert mocht zijn kabouter zelfs gaan bespreken bij de grote Mathijs Van Nieuwkerk in De Wereld Draait Door. Naast de strips in Humo en de filmpjes in Man Bijt Hond, verschenen er nog verschillende Kabouter Wesley-boeken.

9. Basta

Maar de vier zijn misschien wel het meest bekend van hun werk in Basta, een mix tussen een onderzoeksjournalistiek, actua, comedy en gewone kwajongensstreken. Geirnaert en co. behandelde een paar actuele frustraties van ‘de man in de straat’, zoals bijvoorbeeld de bankencrisis, slechte helpdesks en Sabam. Ze kwamen met het programma ook in het nieuws aangezien ze, tijdens onderzoek naar of journalisten hun bronnen wel goed checkten, vals nieuws hadden verspreid dat ook was overgenomen door vele media.

Het absolute hoogtepunt van Basta was echter de belspelletjesaflevering. Belspelpresentator Maxim De Winne bleek een mol, uitgestuurd door de Neveneffecten om behind-the-scenes info te bemachtigen en de waarheid achter de belspelletjes te achterhalen. Samen met whiz kid Gaëtan kraakten ze verschillende rekensleutels en ze zorgden er finaal zelfs voor dat België verlost was van belspelletjes. De Neveneffecten werden op staande voet uitgeroepen tot nationale helden.

10. Quiz Me Quick

Bart De Pauw lijkt een constante doorheen de carrières van de Neveneffecten. Tijdens het samenwerken voor het Geslacht De Pauw en Willy’s en Marjetten, moet Bart De Pauw bij Jonas Geirnaert ook een talent voor fictie hebben gezien. Want hij vroeg hem om samen te schrijven aan zijn nieuwe fictieserie Quiz Me Quick.

De serie over vijf quiz’ers die samen naar de Superprestige proberen te geraken, was een enorm succes en kreeg van De Morgen zelfs vijf sterren.

11. Scheire en de Schepping

Het was rond deze periode dat de Neveneffecten ietwat elk hun eigen weg zochten. Lieven Scheire was al de wetenschapsman geworden van Woestijnvis en hij kreeg daar ook zijn eigen programma voor. In Scheire en de Schepping legt Scheire elke week vier panelleden een aantal pseudowetenschappelijke vragen voor.

De muziek werd live voorzien door eenmansorkest Stijn Cole (ook bekend onder zijn artiestennaam Stan Lee Cole) en luidde ook het televisiedebuut in van Pedro Elias, al was die nooit echt te zien op het scherm. Elias was ‘Googleman’, een soort ‘alziende entiteit’ die exrtra info gaf of aanvullingen zocht op wat de panelleden zeiden.

Scheire en de Schepping was één jaar te zien op één en maakte daarna, samen met Woestijnvis, de overstap naar de nieuwe zender VIER waar het nog twee seizoenen kreeg. Het programma bewees dat Scheire de presentatie van een programma ook op zichzelf aankon, en gaf hem later de kans om programma’s als De Schuur van de Scheire en De Allesweter te maken.

12. De Kruitfabriek

Tijdens de overname van VT4 en de opstart van de nieuwe zender VIER, keek Woestijnvis natuurlijk naar hun paradepaardjes in de Neveneffecten om de zender van content te voorzien. Een nieuwe talkshow, die De Kruitfabriek zou gaan heten, moest het hoogtepunt worden. Scheire was een van de co-presentatoren van vaste presentator Tom Lenaerts. Neveneffecten-collega Jelle De Beule was ook betrokken bij de show. Hij had de vaste rubriek ‘De weekendtips’, die elke vrijdag zijn plaats in het programma had.

Het programma had niet het verhoopte succes en werd na één seizoen stopgezet.

13. De Ideale Wereld

In tegenstelling tot vandaag, met zeven wisselende side-kicks, was de on-screen Neveneffecten-vertegenwoordiging veel groter in de beginjaren van De Ideale Wereld. Jonas Geirnaert en Jelle De Beule waren de vaste side-kicks van presentator Otto-Jan Ham. Ze wonnen voor het eerste seizoen meteen ook, ietwat onverwacht, de Vlaamse Televisiester voor Beste Informatieprogramma van 2013. Het volgende jaar wonnen ze opnieuw, maar nu voor Beste Humor- en Comedyprogramma.

Het programma haalden geen enorm hoge kijkcijfers en er werd na het vijfde seizoen zelfs getwijfeld of het programma wel hernieuwd zou worden. Het vond dan uiteindelijk toch een onderdak bij Canvas, waar het bij zijn eerste uitzending meteen bijna een half miljoen kijkers haalde.

14. De Dag

Jonas Geirnaert, die ondertussen zijn plaatsje naast Otto-Jan bij De Ideale Wereld weer heeft ingenomen, was in tussentijd een aantal jaren van het scherm verdwenen. Hij werkte in alle rust en stilte samen met zijn vriendin Julie Mahieu aan zijn eigen fictieserie De Dag. De Dag zal het verhaal brengen van een gijzeling in een bank en zal dit vanuit verschillende standpunten laten zien. VIER ziet in De Dag de opvolger van Chaussée d’Amour, dat momenteel loopt. We kunnen het solo-fictiedebuut van Geirnaert in 2018 verwachten.

15. Wordt vervolgd?

Ja, eigenlijk hebben we zowat alles gehad. Het comedy-viertal heeft bijna alles gedaan op vlak van tv en humor. Een succesvolle zaalshow, een eigen comedyserie, een actuaprogramma, een quiz, … De cirkel lijkt rond te zijn met de eigen fictiereeks van Geirnaert. De vraag is dan natuurlijk wat er rest voor de vier komieken.

De geruchten gaan al een tijdje de ronde, maar misschien zit er wel een nieuwe zaalshow aan te komen. Die geruchten zijn er natuurlijk al sinds ze hun laatste zaalshow Zinloos Geweldig opnieuw speelden in 2007. Ondertussen zijn ze nog twee keer samen op het comedypodium verschenen. Een keer met de Lunatics in 2009 en afgelopen jaar nog voor een improvisatieoptreden met het improvisatiegezelschap Preparee.

Lieven Scheire zei eerder al dat er niet veel nodig zou zijn om de vier Neveneffecten weer samen te krijgen. In 2015 liet Koen De Poorter dan weer verstaan in de podcast van Xander De Rycke dat er gedacht werd aan een nieuwe zaalshow. Laten we hopen dat de vier heimwee krijgen naar de tijd dat ze alle vier op hetzelfde podium stonden en de acht handen nog eens in elkaar slaan. Zo kunnen wij opnieuw genieten van absurde humor van het geniaalste viertal in de Vlaamse televisie- en comedygeschiedenis!