N-VA-voorzitter Bart De Wever (N-VA) en PS-voorzitter Paul Magnette hielden een eerste meeting over de regeringsvorming, onder het toeziend oog van sp.a-voorzitter Conner Rousseau. De meeting tussen PS en N-VA van het hoogste niveau is sterk symbolisch, nadat in maart een ‘herenakkoord’ tussen beide om een noodkabinet te maken, mislukte. De PS en sp.a bespraken sociale uitgaven, financiering van de gezondheidszorg, klimaattransitie en investeringen als hun ‘prioriteiten’, met N-VA, maar ook met CD&V en Groen.

In het nieuws: De N-VA en PS zijn ‘on speaking terms‘.

De details: De twee socialistische voorzitters, Magnette en Rousseau, ontvingen De Wever afgelopen woensdag.

• “De sossen zijn bezig“, zo verscheen vrijdag in deze nieuwsbrief, toe te schrijven aan een paar partijvoorzitters. Want, de PS- en sp.a-voorzitter hebben het initiatief genomen, als grootste politieke familie in de Kamer, om hun collega-voorzitters te ontvangen en de eerste gesprekken aan te knopen om een nieuwe federale regering te gaan vormen.
• Ondertussen zijn al vier voorzitters ontvangen. Daarbij wil niemand op dit moment de discretie echt doorbreken. Maar het is wel al duidelijk dat het niet zomaar bezoekjes voor de galerij zijn. “Het is wel al concreter dan aftasten over het ‘hoe en wat’ van het proces. Wij vertrekken vanuit de prioriteiten van de PS en sp.a“, zo vertelt een rode bron dicht bij het proces.
• De bedoeling is dat ieder z’n prioriteiten aangeeft, wat absoluut in een regeerakkoord moet geregeld worden, maar tegelijk ook een aantal ‘red lines‘ kan formuleren: wat zeker niet kan. De socialisten zelf werken rond vier prioriteiten: sociale uitgaven, financiering van de gezondheidszorg, klimaattransitie en ‘investeringen’.
• Aan een tekst wordt niet gewerkt, het duo claimt ook niet de rol van ‘informateur’. Maar tegelijk schakelden ze wel meteen in hoogste versnelling, door woensdag de ‘grootste’ partijvoorzitter te ontvangen: De Wever himself. Daarbij neemt Magnette toch een risico: afgelopen weekend nog nam hij fors afstand van de N-VA op RTL, waarbij hij onderstreepte “De Wever sinds maart niet meer gezien te hebben”. Drie dagen later zaten ze dus rond de tafel: voor en achter de schermen kan behoorlijk verschillen bij de PS.
• Dat beiden elkaar opnieuw ontmoeten, is zeker mee de verdienste van Rousseau. De jonge sp.a-voorzitter werkte hard om het vertrouwen van beiden te winnen, en de twee grootste politieke krachten van het land weer bijeen te brengen.
• In maart brak echt wel iets tussen beiden. Maandenlang werden De Wever en Magnette in de eindeloze regeringsvorming gedwongen om met elkaar te praten en de mogelijkheid van een coalitie te onderzoeken. Dat mislukte al een keer spectaculair onder leiding van opdrachthouder Koen Geens (CD&V), maar midden maart sloten De Wever en Magnette een akkoord onder elkaar om PS en N-VA samen te brengen in een noodregering. Toen Magnette die deal een paar dagen later opblies op de Franstalige tv-zenders, liet dat stevige littekens.
• Dat beiden nu weer bijeenkomen, is dus een belangrijke eerste stap, om alle opties over coalitievorming open te gooien. Maar daarmee is uiteraard een echte mogelijkheid van een kabinet met PS én N-VA niet gegarandeerd. Bij die laatste zat men wat verveeld met het lek omdat het wel “bijzonder prematuur is” allemaal.
• Overigens ontving het rode duo nog drie voorzitters afgelopen woensdag, waaronder ook Joachim Coens (CD&V) en Meyrem Almaci (Groen). Met vier andere voorzitters staan contacten gepland. Maar het is wel duidelijk dat er niet meteen concrete vooruitgang is geboekt: het dreigt een complex onderhandelingsproces te worden, waarvan nog maar een eerste muizenstapje is genomen.

Opschudding op de superkern: Ondertussen verliep de ontmoeting tussen de kern van de regering en de partijvoorzitters behoorlijk woelig.

• Magnette en Rousseau willen het met de andere voorzitters in hun vertrouwelijke gesprekken hebben over ‘investeringen’. Daarmee doelen ze op een ambitieus herstelplan dat nodig is om België uit een gigantische economische recessie te houden. Ze mikken op een enorm plan, zo’n 10 procent van het bbp.
• De PS-voorzitter kaartte dat punt ook aan op de superkern: “Er is nog steeds geen herstelbeleid die naam waardig, terwijl alle buurlanden al bezig zijn. We kunnen niet wachten tot een nieuwe federale regering gevormd is, of de recessie zal bij ons veel dieper worden”, stelde Magnette, die aandrong dat de regering toch nu al werk begint te maken van zo’n plan. “Tegen september is te laat.”
• Daarbij zwaaide Magnette met een grafiek, die z’n pleidooi kracht moest bijzetten. Die toonde de vergelijking met andere Europese landen en (het gebrek aan) Belgische relancemaatregelen.
• Maar daarmee trapte hij op de zere teen van de premier, Sophie Wilmès (MR). Bij de MR wringt het dat de socialisten nu plots, naast de federale regering, initiatieven nemen om een nieuwe coalitie te maken, maar tegelijk wel in de superkern zitten, en mee het huidige minderheidskabinet stutten. De MR rijdt liefst de rit zeker tot september uit, en wil gerust zelfs langer verder doen: met zes ministers en de premier zitten ze in een zetel.
• Wilmès haalde bijzonder hard uit naar Magnette, op diens vraag over een relanceplan: “De regering doet haar best, dit zijn bijzonder moeilijke omstandigheden, daarbij vragen we net dat iedereen constructief is”, beet ze Magnette verongelijkt toe. Ze herhaalde dat voor zoiets ook een volwaardige regering nodig is.
• Rousseau probeerde daarna te sussen: “Mevrouw de eerste minister, ik hou wel van vrouwen die zich af en toe eens kwaad kunnen maken“, wat het ijs wat deed breken en bij de premier op de lachspieren werkte. Maar de socialisten herhaalden wel hun aanbod: kan een relancebeleid op gang komen? “En als er dan een volwaardige regering daarvoor nodig is, gaat u daar dan als premier het initiatief voor nemen?”
• Ook de groenen sloten zich overigens aan bij die vraag: kan er een relanceplan uitgewerkt worden? Voor de groenen moet de component van ‘duurzaamheid’ een essentieel onderdeel van zo’n herstelplan gaan vormen. Meteen wijst het erop dat zo’n plan stevige ideologische keuzes vereist.
• Maar MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez liet er alvast geen twijfel over bestaan: “Zo’n relanceplan kan enkel gelanceerd worden door een regering met een stevige meerderheid achter zich. En onderhandelingen over zo’n plan zullen net het hart van een regeerakkoord zijn dat komt. Het één gaat niet zonder het ander. De verantwoordelijkheid van de partijen hierover is immens”, haalde hij uit op Twitter naar de PS, die uiteindelijk weigerde in een noodregering te stappen.
• Op VTM Nieuws zette Rousseau gisteren nog eens de rode vraag kracht bij: “Er is echt dat herstelbeleid nodig. Daarom moeten we nu praten, en dat zijn we ook aan het doen. Het moet nu gaan gebeuren, als de politiek zich niet kan herpakken, wanneer dan wel?” Dat hij daarbij de camera’s opzocht, werd niet bij alle andere collega-voorzitters geapprecieerd: “Discretie zou beter zijn.“

Een dossier om te volgen: Het laatste woord over de tweedeverblijvers is nog niet gezegd.

• Een van de meest omstreden maatregelen die niet werd teruggeschroefd op de laatste Veiligheidsraad: het verbod voor tweedeverblijvers om naar hun eigendom te gaan. Zeker aan de kust laat dat verbod zich ferm voelen.
• Op de superkern kwam het thema opnieuw op tafel. Onder meer Rousseau haalde aan dat dit niet logisch was, omdat er geen virologische noodzaak is om mensen weg te houden. Onder meer Marc Van Ranst heeft dat al te pas en onpas herhaald. Bovendien is er een sociale dimensie: “Mensen snakken ernaar om naar de zee te kunnen, wat lucht te krijgen. Mijn mailbox puilt uit”, zo stelde Rousseau.
• Bovendien is er het economische argument: de handelaars aan zee snakken ook naar het hogere aantal klanten dat ze normaal gezien zouden hebben.
• Zowel CD&V-voorzitter Joachim Coens als N-VA-fractieleider Peter De Roover sloten zich aan bij die vraag: de kust moet opnieuw ‘opengaan’. Zeker voor de christendemocraten is dat opvallend: zowel minister van Binnenlandse Zaken Pieter De Crem (CD&V) als West-Vlaams gouverneur Carl Decaluwé (CD&V) deden al erg veel moeite om die handhaving van het verbod om naar de kust te komen zo stevig mogelijk te maken.
• Coens zette overigens z’n pleidooi om de kust te heropenen kracht bij op Twitter, met een fragment van de hit van Maggie MacNeal uit 1976: “Ik wil terug naar de kust“.
• Vraag is of, met die toenemende politieke druk, het verbod politiek gezien nog lang gehandhaafd kan blijven. “Tot 8 juni verandert er niets”, was de boodschap op de laatste Veiligheidsraad.

Ook noteren: Premier Wilmès had een absolute rotdag gisteren.

• Bij de MR volgen ze ondertussen met argusogen hoe Alexander De Croo (Open Vld) zich volgens hen ‘profileert’. Want nu Gwendolyn Rutten (Open Vld) letterlijk aan haar laatste dagen als voorzitter van de Vlaamse liberalen bezig is, neemt De Croo steeds meer de contacten met de partijvoorzitters over. En dat stoort Bouchez, die er een manoeuvre in ziet van de Vlaamse liberaal om ‘zijn’ premier te beconcurreren voor de Zestien.
• In het dossier van Brussels Airlines leidt dat tot wat irritatie: het is De Croo die daar de lead neemt, maar een paar kritische opmerkingen in de pers over de veel kleinere rol van de premier leverden intern gisteren wat spanning op.
• De superkern legde dan een wrijving met de PS bloot, in aanwezigheid van alle andere partijvoorzitters. Ook niet meteen de meest aangename ervaring: Wilmès en Magnette die voor de ogen van alle anderen in de clinch gaan.
• Vervolgens legde Wilmès een paar bezoeken af aan Brusselse ziekenhuizen, om het personeel een hart onder de riem te steken. Maar ze kreeg er een bijzonder kil ontvangst, georganiseerd door de socialistische vakbond. Want het personeel vormde een ‘erehaag’, door bij de aankomst van haar wagen aan de ingang met de rug naar de premier gekeerd te staan.
• Het leverde sprekende beelden op van zo’n honderd verplegers, artsen en ander personeel, met de rug naar de zwarte Mercedes van de premier.
• In Franstalig België is de woede zeer groot over de aanpak van de crisis: minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open Vld) is daarbij kop van Jut, maar ook premier Wilmès kreeg er de afgelopen weken flink van langs. Onder meer een striemende open brief van het zorgpersoneel richtte zich aan de premier.
• Dat er nu via koninklijk besluit is beslist om het personeel op te kunnen vorderen in tijden van nood en ook dat niet-medisch personeel mogelijk ook medische taken mag uitvoeren, maakte dat de woede helemaal oversloeg: de christelijke vakbond diende al een stakingsaanzegging in, voor Brussel en Wallonië.
• Wilmès kon niet anders dan zeggen dat ze met een “boodschap van verzoening” kwam. “Iedereen is op de hoogte van de benarde situatie van het ziekenhuispersoneel. Die was er voor de crisis en de moeilijkheden zijn er door toegenomen”, stelde ze aan RTBF.
• Toch één opsteker: in De Zondag neemt vicepremier Koen Geens (CD&V) het vandaag dan weer op voor Wilmès: “Het is een rotklus, premier zijn van dit land. Ik zei dat jaren geleden al, en ik herhaal dat vandaag. Ik heb geen enkel verlangen naar de Zestien. Het is zelfs ondankbaar wat mevrouw Wilmès vandaag moet doen. Deze materie is zo gevoelig dat zij voor niemand goed kan doen.”