De Belgische vastgoedprijzen zijn de afgelopen jaren fors toegenomen. Door onder meer de lage rentes hebben veel mensen een lening afgesloten om een woning of een appartement te kopen. Verschillende factoren lijken er nu op te wijzen dat er een afkoeling van de vastgoedmarkt aan de horizon lonkt.

Uit de meest recente cijfers van Statbel, het Belgische statistiekbureau, blijkt dat de mediaanprijs voor een huis in gesloten of halfopen bebouwing vorig jaar 235.000 euro bedroeg. Dat is 8,3 procent meer dan in 2021. Voor een huis in open bebouwing betaalde men 337.000 euro, oftewel 7 procent meer in vergelijking met een jaar eerder.

Minder vastgoedtransacties

Die stijging is al jaren aan de gang en zelfs de coronacrisis heeft de oplopende vastgoedprijzen geen halt kunnen toeroepen. Nu duiken weliswaar de eerste signalen op dat de vastgoedmarkt aan het afkoelen is. Vorige maand toonden de cijfers van de notarisbarometer aan dat het aantal vastgoedtransacties in februari en maart is afgenomen.

In januari werd er nog een stijging opgetekend van maar liefst 8,9 procent in vergelijking met dezelfde maand een jaar eerder. Maar in maart en februari zien we een duidelijk keerpunt met een daling van respectievelijk 0,4 en 1,5 procent.

Andere cijfers de Federatie van het Notariaat tonen overigens aan dat er in april bijna 7 procent minder compromissen zijn gesloten in vergelijking met dezelfde maand vorig jaar.

Afname kredietaanvragen

Tijdens het eerste kwartaal van dit jaar is er een recordbedrag aan kredieten verstrekt, leren cijfers van de Beroepsvereniging van het Krediet. In totaal gaat het om meer dan 11 miljard euro. In de eerste drie maanden van 2022 hebben de kredietgevers bijna 68.000 hypothecaire leningen toegekend, voor de aankoop, bouw of verbouwing van een woning.

Ook hier merken we een kentering op als we de cijfers van dichterbij bekijken: het aantal kredietaanvragen is aan het afnemen. Er werden in het eerste kwartaal bijna 108.000 kredietaanvragen ingediend voor een totaalbedrag van 19 miljard euro. Het aantal aanvragen is daarmee afgenomen met 8,5 procent tegenover een jaar eerder. Het onderliggende bedrag daalde met 4 procent op jaarbasis.

In een persbericht laat Ivo Van Bulck, secretaris-generaal van de Beroepsvereniging van het Krediet, weten dat dit zou kunnen wijzen op een toekomstige stabilisering of daling van het aantal verstrekte kredieten.

Stijgende rentes en dalende consumentenvertrouwen

Er zijn meerdere verklaringen voor de afname van het aantal vastgoedtransacties en kredietaanvragen. Om te beginnen zijn er de stijgende rentes. Daardoor wordt het minder aantrekkelijk om een hypothecair krediet af te sluiten. Vandaag betaal je zo’n 18.000 euro meer voor een woonlening met een looptijd van 25 jaar dan een jaar geleden. De gemiddelde rente voor zo’n lening bedraagt momenteel 2,15 procent, leert de rentebarometer van Immotheker. Een jaar geleden was dat 1,5 procent.

Voorts is er weinig consumentenvertrouwen door onder meer de oorlog in Oekraïne. De indicator voor dat vertrouwen kwam in april uit op -14 punten. Het dalende consumentenvertrouwen treft ook de vastgoedsector. “Bij een aankoop kijk je naar je leningscapaciteit, hoeveel je per maand kunt afbetalen. Maar brandstof, energie, voeding: alles wordt duurder. Dat zorgt voor onzekerheid. Mensen kijken nu liever even de kat uit de boom”, liet notaris Bart Van Opstal weten aan VRT NWS in april.

We moeten door de inflatie ook veel meer terugvallen op ons spaargeld, waardoor we een kleiner deel van een vastgoedaankoop zelf kunnen financieren. Uit cijfers van de Nationale Bank van België (NBB) blijkt dat het geld op de gereglementeerde spaarboekjes in maart is afgenomen met 656 miljoen euro naar 300,7 miljard euro.

Besluit: Indien al deze factoren ervoor zorgen dat de vraag naar woningen daalt, kan dat een afzwakking van de vastgoedprijzen met zich mee brengen. De eerste signalen lijken hier alvast op te wijzen.

(kg)