De Duitse regering bevestigde deze week dat het vanaf 2022 recordbedragen zal uitgeven aan zijn leger en kondigde in een adem de aankoop van F-35-gevechtsvliegtuigen aan. Daarmee slaat Berlijn op militair vlak definitief een nieuwe weg in.

De Duitse Bundeswehr zou jarenlang het “nationale lachertje” geweest zijn van het land, nadat een intern gelekt rapport in 2014 beschreef dat soldaten tijdens oefeningen bezems moesten gebruiken in plaats van vuurwapens. Dit kwam door een gebrek aan uitrusting en munitie, als gevolg van bezuinigingen.

Door de oorlog in Oekraïne lijkt het land echter een ommekeer te maken: bondskanselier Scholz kondigde aan onmiddellijk 100 miljard euro in het leger te pompen en voortaan zal het defensiebudget minstens 2 procent van het bbp bedragen, zo werd eerder deze week in het parlement bevestigd. Dat zet druk op onder meer België om hetzelfde te doen.

“Duitsland loopt voorop”

Op 17 maart ontmoette de secretaris-generaal van de NAVO, Jens Stoltenberg, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz in Berlijn. Stoltenberg bedankte Scholz voor zijn sterke persoonlijke betrokkenheid en inzet bij de NAVO en de leidende rol van Duitsland. Scholz zei daarbij in een verklaring dat de Russische autocraat Poetin het hele Europese veiligheidssevenwicht vernietigt met zijn aanval op Oekraïne. 

In een reactie op de Russische invasie heeft de NAVO haar aanwezigheid in het oosten van Europa versterkt, door het sturen van troepen en materieel. Duitsland heeft de afgelopen dagen een bijdrage geleverd in de vorm van de inzet van extra soldaten in Litouwen en straaljagers in Roemenië.

Stoltenberg vermeldde daarbij dat Duitsland momenteel voorop loopt, verwijzend naar de beslissing van Scholz om de defensie-uitgaven te verhogen en de aanschaf van F-35-gevechtsvliegtuigen. Het vliegtuig is het modernste toestel op de markt en kan zowel doelwitten op de grond als in de lucht uitschakelen.

Europese top

Het besluit van Scholz om de financiering van het leger flink te vergroten heeft zowel Europese bondgenoten als de Duitse bevolking verrast. De bondskanselier sprak van een keerpunt in de houding van Duitsland, waarbij het land niet zal toestaan dat Poetin ongestoord Europa militair bedreigt. Een onmiddellijke investering van 100 miljard euro en een jaarlijks budget van 2 procent van het bbp, moet het leger flink moderniseren en naar de Europese top brengen.

Voor Duitsland roept het de vraag op of het geld zal worden gebruikt om het land terug te brengen naar zijn voormalige militaire industriële machtspositie, of om te vertrouwen op buitenlandse leveranciers. Analisten verwachten dat Berlijn een groot deel van zijn investeringen zal richten op binnenlandse bedrijven, zoals de Duitse wapenfabrikanten Rheinmetall en Diehl Group.

Schande van twee wereldoorlogen

De militaire uitgaven van Berlijn stagneerden de afgelopen jaren. Het lange gebrek aan geld is volgens defensie-analist Francis Tusa te wijten aan het Duitse verleden, maar ook aan economische. “Duitsland wilde na de Koude Oorlog meer uitgeven aan sociale programma’s, dat is een bewuste keuze geweest.”

Daarnaast heeft het moderne Duitsland decennialang de schande van twee wereldoorlogen gebruikt om militaire agressie te vermijden. In plaats daarvan beperkte het leger zich tot internationale crisisbeheersing of vredeshandhaving, zoals in Afghanistan. Maar nu lijkt de militaire wedergeboorte ingezet.