Om mensen die van geslacht willen veranderen te steunen in hun transitieproces kun je vanaf vandaag al op papier van geslacht veranderen, iets wat vroeger niet kon zonder dat je de operatie al had ondergaan. De maatregel is er gekomen omdat er wachtlijsten van drie jaar zijn voor geslachtsoperaties.

Vroeger moest je al een geslachtsoperatie ondergaan vooraleer je je geboorteakte en paspoort kon laten aanpassen naar je nieuwe geslacht. Tot 2007 moest je daarbij zelfs verplicht een sterilisatie ondergaan. Maar vanaf vandaag is er een nieuwe wetgeving die ervoor zorgt dat je al officieel, op papier, van geslacht kan veranderen zonder dat (of vooraleer) je daarvoor een operatie moet ondergaan én zonder een verklaring van een psycholoog. De nieuwe wet komt er met de hulp van minister van Justitie Koen Geens (N-VA) en staatssecretaris voor Gelijke Kansen Zuhal Demir (N-VA).

Ook minderjarigen die in het verkeerde lichaam werden geboren kunnen nu al een aantal aanpassingen maken. Zo kunnen jongeren op hun 12de al hun voornaam officieel laten veranderen en vanaf 16 jaar kan ook de geboorteakte worden aangepast, al is daar nog wel een verklaring van een kinder- en jeugdpsychiater voor nodig.

“Hangt af van hoe mensen het aanvoelen”

Het is onduidelijk hoeveel mensen gebruik zullen maken van de nieuwe wet, zo stelt Jeroen Borghs van Çavaria in Het Laatste Nieuws. “Voor de één is zo’n administratieve beslissing heel belangrijk, voor andere mensen niet, dus het aantal aanpassingen hangt echt af van hoe mensen dat zelf aanvoelen”.

Het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen heeft cijfers waaruit blijkt dat er de voorbije 14 jaar net geen 1.000 mensen veranderd zijn van geslacht. Twee derde van die mensen veranderde van man naar vrouw, een derde werd als vrouw geboren en liet zich transformeren tot man.

Kanttekeningen

Çavaria vindt de nieuwe wetgeving een enorm grote vooruitgang, maar is toch niet helemaal tevreden, dat lieten ze al weten in mei toen de wetswijziging werd aangekondigd. “Wij zien niet in waarom een psychiater zich nog moet uitspreken over de beslissingsbekwaamheid van jongeren, want ook ouders van minderjarigen zijn nauw betrokken bij een minderjarige die van geslacht wil veranderen”, zo laten ze weten in Het Laatste Nieuws. Ook de drempel voor 16-jarigen vinden ze onnodig om dezelfde reden.

Het feit dat je ook maar één keer een geslachtswijziging kan doorgeven, vindt Çavaria jammer. “We vinden dat een miskenning van genderfluïditeit. Niet iedereen voelt zich altijd honderd procent man of vrouw en mensen moeten daarom het recht hebben om hun geslacht gewoon terug te kunnen veranderen”, zo zegt Jeroen Borghs nog. Wie toch nog na een aanpassing terug wil keren naar zijn of haar ‘oude’ geslacht, moet daarvoor via de familierechtbank.

Aanpassing gaat traag

Bovendien gebeurt de aanpassing van het geslacht ook niet meteen nadat je een aanvraag hebt ingediend op het gemeentehuis. Het duurt nog twee keer drie maanden voor de verandering definitief is. “De M/V-verandering zou een eenvoudige, administratieve aanpassing moeten zijn, zoals veranderen van adres”, zegt de algemene coördinator van Çavaria, Yves Arts in Zizo-online.

Ook een naamsverandering gaat niet zo snel. Er moet een brief geschreven worden naar de Federale Overheidsdienst Justitie, dienst Naamsverandering en dan moet je nog zo’n 6 maanden wachten tot je nieuwe voornaam officieel wordt goedgekeurd.

Alle informatie die je nodig hebt om van geslacht te veranderen, vind je in de infobrochure die de Belgische overheid verspreidt.

Op één is er vanaf 24 januari ook de docureeks M/V/X te zien waarin 5 transgenders gevolgd worden.