In het kort

• De EU is wereldwijd koploper in het gebruik van schone elektriciteit en wekt inmiddels 71 procent van haar stroom op uit schone bronnen.
• Zonne-energie is inmiddels krachtig genoeg om theoretisch te voorzien in de volledige elektriciteitsbehoefte van India. In de EU is de opwekking van zonne-energie tussen 2021 en 2024 bijna verdubbeld.
• Europa toont aan dat zonne-energie breed toepasbaar en aanpasbaar is. Zeven EU-lidstaten behoren tot de top 15 landen wereldwijd met het hoogste aandeel zonne-energie in hun elektriciteitsopwekking.

Vorig jaar werd meer dan 40 procent van alle elektriciteit wereldwijd opgewekt uit schone bronnen, meldt Euronews. Dit markeert een historische mijlpaal sinds de jaren 1940, toen het wereldwijde elektriciteitssysteem aanzienlijk kleiner was en waterkracht de boventoon voerde. De groei van schone energie is grotendeels te danken aan de snelle toename van zonne-energie.

Wereldwijd is de opwekking van zonne-energie inmiddels krachtig genoeg om in de volledige elektriciteitsbehoefte van India te voorzien. Ondanks deze vooruitgang bereikten de emissies in de energiesector vorig jaar een recordhoogte, mede door de stijgende vraag naar koeltechnologieën tijdens extreme hittegolven. Dit benadrukt de urgentie van de overgang naar schonere energiebronnen.

Gebruik van schone elektriciteit in de EU

De Europese Unie (EU) loopt voorop in het gebruik van schone elektriciteit en wekt 71 procent van haar elektriciteit op uit schone bronnen. Dit succes toont de levensvatbaarheid aan van het integreren van een groeiend aandeel hernieuwbare energie in het elektriciteitsnet. Bijna de helft van de elektriciteit in de EU werd vorig jaar opgewekt met zonne- en windenergie en waterkracht.

Tussen 2021 en 2024 is de opwekking van zonne-energie in de EU bijna verdubbeld, waardoor steenkool voor het eerst werd overtroffen. Zeven EU-lidstaten staan in de wereldwijde top 15 van landen met het grootste aandeel zonne-energie in hun elektriciteitsopwekking. Duitsland staat wereldwijd op de zesde plaats qua absolute opwekking van zonne-energie.

Zonne-energie in China en Europa

Terwijl China wereldwijd vooroploopt in de totale zonne-energiecapaciteit en vorig jaar verantwoordelijk was voor meer dan de helft van de wereldwijde groei in zonne-energieopwekking, toont de EU aan dat de toepassing van zonne-energie breed gedragen is en zich kan aanpassen aan verschillende nationale contexten. Zelfs met minder gunstige weersomstandigheden dan het jaar ervoor, leidde een toename van zonnepanelen, inclusief installaties op daken, tot een hogere elektriciteitsopwekking.

Om vooruitgang te blijven boeken, moet Europa ook in de toekomst blijven inzetten op de integratie van zonne- en windenergie en het vergroten van de flexibiliteit van het elektriciteitsnet. Dit vereist onder meer de inzet van batterijopslagtechnologieën, de elektrificatie van transport, gebouwen en industrie, en de ontwikkeling van slimme netwerken die elektriciteit efficiënt over regio’s kunnen verdelen.

Californië als voorbeeld 

Californië dient als voorbeeld voor de toekomstige energietransitie in Europa. Vorig jaar slaagde de staat erin om zonne-energie en batterijopslag te gebruiken om in 20 procent van de piekvraag naar elektriciteit in de avonduren te voorzien. Deze prestatie toont het potentieel aan van de integratie van schone energiebronnen met opslagtechnologieën om een betrouwbare en duurzame energievoorziening te garanderen.

Opkomende technologieën zoals AI en datacenters stuwen de wereldwijde vraag naar elektriciteit omhoog, maar volgens Ember zal de groei van schone energie naar verwachting voldoende zijn om deze stijgende vraag op te vangen. Hoewel hittegolven vorig jaar leidden tot een lichte toename in het gebruik van fossiele brandstoffen, kunnen efficiënte koeltechnologieën helpen om deze afhankelijkheid van vervuilende energiebronnen terug te dringen.

Uitdagingen op het gebied van energiezekerheid

De ervaring van de Europese Unie met energiezekerheidsproblemen sinds de Russische inval in Oekraïne heeft het strategische belang van hernieuwbare energiebronnen benadrukt. Hernieuwbare energie wordt nu steeds meer gezien als een verdedigingsmechanisme tegen geopolitieke risico’s. In Centraal- en Oost-Europa wordt een aanzienlijke groei verwacht in de installatie van zonnepanelen en batterijopslag. Ook windenergie, die momenteel al goed is voor 18 procent van de elektriciteitsproductie in de EU, zal naar verwachting verder toenemen dankzij vereenvoudigde vergunningsprocedures en gunstige weersomstandigheden.