Europese verkiezingen 2019: extreemrechts en groenen rukken op ten koste van traditionele partijen

In alle Europese lidstaten werden de afgelopen dagen verkiezingen gehouden voor het Europees Parlement. De groenen en extreemrechts zijn duidelijk de winnaars. Centrumpartijen moeten forse klappen incasseren. Vanuit België verliest zowel de fractie van N-VA-lijsttrekker Geert Bourgeois als die van Open Vld-lijstrekker Guy Verhofstadt een zetel. Vlaams Belang-lijsttrekker Gerolf Annemans weet er een zetel bij te sprokkelen voor zijn fractie.

In Vlaanderen blijf N-VA ook op Europees niveau de grootste. De partij verliest 4,3 procent vergeleken met 2014 en eindigt op 22,4 procent. Dat is goed voor 2 zetels (waar het er in 2014 nog 3 waren).
Vlaams Belang kent ook op Europees niveau een forse opmars van 12,3 procent wat hen 19,1 procent oplevert. Het levert hen 3 zetels (waar het er in 2014 nog 1 was). Net zoals op Vlaams als federaal niveau is Vlaams Belang in Vlaanderen de tweede partij op Europees niveau.
Open Vld daalt met 4,4 procent en eindigt op 16 procent, wat hen nog 2 zetels oplevert. Dat is er één minder dan in 2014.
CD&V daalt met 5,5 procent, wat goed is voor nog 14,5 procent. De christendemocraten hebben nog steeds 2 zetels.
Groen stijgt met 1,8 procent, goed voor een score van 12,4 procent en 1 zetel.
Sp.a verliest 3 procent en strandt op 10,2 procent. De socialisten houden 1 zetel over.
PVDA stijgt naar 5 procent, wat te weinig is voor een zetel in het Europees Parlement.

Voorkeursstemmen

Geert Bourgeois (N-VA) kreeg in Vlaanderen het meeste voorkeursstemmen, de teller staat op 343.290.
Guy Verhofstadt (Open Vld) staat op de tweede plaats met 342.460 voorkeursstemmen.
Kris Peeters (CD&V) krijgt 256.822 voorkeursstemmen.
Op vier staat Gerolf Annemans (Vlaams Belang) met 207.054 voorkeursstemmen.
Groen-kopstuk Petra De Sutter kreeg 143.377 voorkeursstemmen.
Kathleen Van Brempt (sp.a) moet het doen met 127.053.

Franstalig België

In Franstalig België strandt de PS op Europees niveau op 26,7 procent wat hen nog 2 zetels oplevert.
Ecolo is de tweede partij met 19,9 procent (een stijging van 8,2 procent ten opzichte van 2014) en weet 2 zetels te strikken.
MR wordt zwaar afgestraft en eindigt op 19,3 procent, wat hen nog 2 zetels oplevert.
Op nummer 4 staat de extreemlinkse PTB, de Franstalige tegenhanger van de PVDA, met 14,6 procent, goed voor 1 zetel.
cdH krijgt nog 8,9 procent en kan daardoor één zetel strikken.

Europese zetelverdeling

In het Europees Parlement moet de christendemocratische fractie EVP, waar CD&V en cdH in zetelen, zwaar aan invloed inboeten met een verlies van 38 zetels. Toch blijft de fractie van uittredend commissievoorzitter Jean-Claude Juncker de grootste met 179 van de 751 zetels.
De sociaaldemocratische fractie PES – waar onder meer sp.a, PS en de Nederlandse PvdA in zetelen – verliest 37 zetels en komt uit op 150. Bij onze noorderburen is de PvdA trouwens de grootste geworden met maar liefst 6 zetels.
Ondanks het verlies bij MR en Open Vld krijgt de liberale fractie ALDE er 39 zetels bij in het Europees Parlement, goed voor 107 zetels. Dit komt vooral doordat de partij van de Franse president Macron, die nog niet in het Europees Parlement zat, zich met zijn 21 zetels bij de liberale fractie aansluit.
Ook de Groenen, waar Groen en Ecolo in zetelen, kennen een opmars met 18 zetels erbij (70 zetels).
De conservatieve fractie ECR – waar onder meer N-VA, de Britse Conservative Party en de Duitse AfD in zetelen – verliest 17 zetels en strandt op 58.
Het rechts-populistische ENV wint. Ze krijgen ze 21 zetels bij en eindigen daarmee op 58. In het ENV zetelen onder andere het Vlaams Belang, het Franse Rassemblement National van Marine Le Pen, de Nederlandse PVV van Geert Wilders en de Italiaanse Lega Nord.
De eurosceptische fractie EVDD – met onder meer de Britse UKIP-partij en de Italiaanse Vijfsterrenbeweging – krijgt er 15 zetels bij, goed voor in totaal 56 zetels.
De linkse fractie GUE/NGL verliest 14 zetels en strandt op 38.

Opmerkelijke uitslagen

De Brexit Partij van Nigel Farage werd in Groot-Brittannië de grote winnaar met 29 zetels. De pro-Europese LibDems wisten 16 zetels te sprokkelen. Labour en de Conservative Party worden zwaar afgestraft met respectievelijk amper 10 en 4 zetels.
In Frankrijk heeft het Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen de Franse president Macron verslagen met 16 zetels tegenover 9.
Ook in Duitsland moesten de regeringspartijen in het zand bijten. De Groenen waren de grote winnaars met maar liefst 21 zetels. CDU en CSU blijven samen echter de grootste familie met respectievelijk 23 en 6 zetels. Het rechtspopulistische AfD wist 11 zetels te strikken.
In Nederland is de sociaaldemocratische PvdA de grootste geworden. De partij weet maar liefst 6 zetels in het Europees Parlement te strikken. De VVD van premier Mark Rutte blijft de tweede met 4 zetels. De christendemocratische CDA moet een zetel afstaan en houdt er 4 over. Het FvD van Thierry Baudet haalt 3 zetels, net als GroenLinks van Jesse Klaver. D66 van Alexander Pechtold – dat net als Open Vld en VVD tot de Europese fractie ALDE behoort – moet 2 zetels afstaan en houdt er 2 over. De ChristenUnie en de SGP halen samen 2 zetels. Partij voor de Dieren en 50PLUS slepen elk één zetel in de wacht.
In Oost-Europa bleven de machtsverhoudingen vrijwel onveranderd. De Poolse nationalistische partij PiS won de Europese verkiezingen in het land.
De Hongaarse premier Viktor Orbán en zijn rechtse Fidesz-partij haalden een meerderheid met 56 procent. De Europese fractie EVP bekijkt of de partij lid mag blijven van de fractie gezien het antimigratiebeleid van Boedapest.
In Spanje en in Portugal hebben de sociaaldemocraten gewonnen. Ze krijgen een nog sterkere positie.
In Griekenland geeft de extreemlinkse premier Alexis Tsipras nieuwe nationale verkiezingen aangekondigd nadat de conservatieve partij Nieuwe Democratie er de Europese verkiezingen gewonnen had.
Ook was er de afgelopen dagen sprake van het grootste opkomstpercentage bij de Europese parlementsverkiezingen in twintig jaar. Waar vijf jaar geleden nog maar 43 procent van de inwoners van de lidstaten naar de stembus trok, was dat nu zo’n 51 procent. 1994 was de laatste keer dat de opkomst bij de Europese parlementsverkiezingen boven de 50 procent uitkwamen.