De eerste filmweek van het jaar is alweer voorbij en dus zijn er twee films die op ons oordeel konden rekenen. Deze week één film met veel absurdisme en venijn (‘The Favourite’) en één film over een vrouw die op latere leeftijd pas echt lijkt te ontwaken (‘Las Herederas’) en beseft welke kansen ze gemist heeft. Eén grote gedeelde noemer verbindt deze films: mannen spelen er amper een rol in.

The Favourite: grappig en fascinerend, maar ook afstandelijk

Wie The Favourite gezien heeft zal het misschien vreemd vinden, maar deze film van de Griekse cineast Yorgos Lanthimos is de meest genomineerde film voor de BAFTA’s, de belangrijkste Britse filmprijzen. Met zijn 12 nominaties doet The Favourite zelfs beter dan die grote klepper A Star Is Born.

Wie de film oppervlakkig bekijkt vindt dat heel erg logisch: een kostuumdrama dat zich afspeelt begin 18e eeuw aan het Britse hof. Enkele van de allerbeste te vinden actrices in weelderige kostuums. Mooie setaankleding en verfijnd taalgebruik: natuurlijk scoort dit bij de BAFTA’s. Maar The Favourite is naast dit alles vooral ook een heel erg vreemd beestje, want we mogen niet buiten beschouwing laten dat dit een film is van Yorgos Lanthimos die ons met The Lobster en met The Killing Of A Sacred Deer twee van de betere, maar ook meest vreemde films van de voorbije jaren heeft gegeven.

We bevinden ons tijdens de heerschappij van Queen Anne (Olivia Colman), een koningin die om het zacht uit te drukken te lijden had onder een zwakke gezondheid. Daarom benoemde Queen Anne Sarah Churchill, hertogin van Marlborough (Rachel Weisz), tot eerste hofdame waardoor de dagdagelijkse leiding van het land in haar handen en die van de ministers kwam te liggen.

Alles gaat vlotjes tot Abigail Hill (Emma Stone) op de proppen komt, het nichtje van Sarah. Eerst is zij de vertrouwelinge van Sarah, maar gaandeweg weet Abigail zich meer en meer te manoeuvreren tot ze binnen de gunsten van de koningin valt. Maar omdat ook Sarah haar positie van aanzien en macht niet wil verliezen, barst er een strijd los tussen de twee om wie de échte favoriet van de koningin kan zijn.

Om even duidelijk te stellen: de film presenteert een paar feiten waarrond er vooral heel veel op los verzonnen is. Het valt te betwijfelen of het er echt zo aan toe ging aan het hof van Queen Anne. Enkele fragmenten liggen allicht dicht bij de waarheid, anderen zijn totaal van de pot gerukt. En het grote raadsel is: welke scène in welke categorie thuishoort zullen we nooit helemaal zeker weten. Of er echt met eenden en met kreeften geracet werd aan dat achttiendeeeuwse hof, daar kunnen we alleen maar over fantaseren, maar het levert wel amusement op. Dat Sarah Churchill niet écht zo danste, daar zijn we bijna zeker van, maar het doet wel onze mond heel even openvallen. En dat er heel wat politieke spelletjes gespeeld werden rond de verhoging van de belastingen om de Spaanse Successieoorlog te kunnen blijven betalen, dat is de House Of Cards-factor in het verhaal en een zeer aannemelijk feit.

En hoewel The Favourite minder een échte film van Lanthimos is – het is de eerste keer dat hij het script voor één van zijn films niet zelf schreef – snappen we de aantrekkingskracht die hij voelde tegenover dit verhaal wel. Er zit heel veel absurdisme in de film, een absurdisme waarvan de Griekse regisseur perfect weet hoe hij ze in beelden moest vatten.

Hij wordt daarin ondersteund door een sterk trio van hoofdactrices. Rachel Weisz en Emma Stone zijn altijd top en zijn dat nu ook weer als de dames die een steeds meer giftige strijd van manipulatie en venijn beginnen te spelen en Olivia Colman deed ons overigens heel erg denken aan een levensechte versie van de Red Queen die Helena Bonham Carter neerzette in Alice In Wonderland (2010).

Colman kwam 16 kilogram bij voor deze rol en liet zich noodgedwongen van haar minst flatterende kant zien. Zij heeft dan ook de meest tragische rol te vervullen in dit verhaal en het is ook zij die ervoor zorgt dat de film heel af en toe echt ons hart weet te raken. Want dat is meteen ook het zwakste punt van The Favourite: de afstandelijke manier van filmen en van dialogeren zorgt ervoor dat we ons als kijker weinig betrokken voelen en vooral respect voelen voor een goed gemaakt product.

Maar wanneer Queen Anne – één van de dingen uit de film die op feiten gebaseerd is – vertelt dat ze in totaal achttien keer zwanger werd waarvan dertien van haar zwangerschappen uitmondden in een miskraam of een doodgeboren kindje en van de zes levend geboren kinderen er vijf overleden voor hun tweede verjaardag, dan moeten we slikken en kunnen we alleen maar heel veel bewondering voelen voor een vrouw die in haar leven zoveel heeft moeten afzien en die ondanks dat alles toch nog min of meer overeind staat.

The Favourite is grappig en fascinerend, maar ook afstandelijk en dat maakt dat we met gemengde gevoelens de zaal weer uitkwamen. Maar het is ook heel erg een film van nu: de echte macht lag aan het hof van Queen Anne, laat daar geen vergissing over bestaan, in de hand van vrouwen.

Score: 7/10

Las Herederas: een verhaal over ontwaken en gemiste kansen

Voor onze tweede film deze week trekken we helemaal naar Paruguay. Het is de officiële inzending geweest van dat land voor de Oscars, maar haalde de shortlist van dit jaar – met daarin ongelooflijk sterk materiaal en te sterke concurrentie zoals onder andere Cold War, Shoplifters en Capharnaüm – niet.

Maar dat neemt niet weg dat Las Herederas erin slaagt om een mooi en kleinmenselijk verhaal te vertellen over Chela (Ana Brun) en haar partner Chiquita (Margarita Irun). Wanneer na een erfenis de schulden zo hoog oplopen en Chiquita zelfs een gevangenisstraf wegens fraude moet gaan uitzitten komt Chela er voor het eerst in haar leven helemaal zelf voor te staan, al heeft ze wel nog haar huishoudster Pati (Nilda Gonzalez).

Om uit de diepe schuldenput te raken begint Chela haar antieke meubels en andere kostbaarheden te verkopen. Chela is immers van goede komaf, heeft nooit iets tekort gehad en is altijd in haar prachtige ouderlijke huis blijven wonen. Maar om nu een centje bij te verdienen begint ze met het vervoeren van enkele welgestelde oudere vrouwen die te bang zijn om een taxi te nemen. Chela heeft geen rijbewijs, maar geniet toch meer en meer van haar rol als taxichauffeur en het gevoel van vrijheid dat ze daarbij krijgt.

En hoewel ook Chiquita nieuwe talenten in haar leven ontdekt en het zichzelf in de gevangenis best naar haar zin weet te maken focust Las Herederas vooral op Chela: ze zit volop in de herfst van haar leven en pas nu begint ze te ontwaken. Proeft ze van de vrijheid. Trekt ze aan haar eerste sigaret. En wordt ze zelfs een klein beetje opnieuw verliefd op een jongere vrouw.

Maar de film werkt ook op een ander niveau: zowel Chela als Chiquita komen door omstandigheden in contact met een wereld waarvan ze niet wisten dat die bestond. Of het wel wisten, maar niet écht wilden weten omdat ze zelf in hun bubbel van geld en gemak leefden waarin alles voor hen gedaan werd.

Naarmate de film vordert beseft Chela meer en meer, zonder dat echt als zodanig uit te spreken, welke kansen ze allemaal gemist heeft in haar leven. Welke gebeurtenissen die anderen doen als ze jong zijn zij gewoon heeft laten voorbijgaan. Dat zit allemaal vervat in de subtiele vertolking van de debuterende actrice Ana Brun (die voor haar rol een Gouden Beer won op het filmfestival van Berlijn) die onder een pseudoniem acteert omdat ze bang is voor het oordeel van de nog steeds zeer conservatieve Paraguyaanse maatschappij.

Voor wie tussen het superheldengeweld door zichzelf eens wil uitdagen met een kleine diepmenselijke film kunnen we Las Herederas aanraden. En als er bij ons één ding is blijven hangen na het bekijken van deze film dan is het wel dat het leven nu geleefd moet worden omdat elke dag die je vruchteloos en nutteloos laat voorbij gaan er één is die je nooit meer terugkrijgt.

Score: 7/10