De Finse regering is van plan een nieuwe wet in te voeren die werknemers in staat stelt na te gaan wat hun collega’s verdienen als ze vermoeden dat ze worden gediscrimineerd. Deze actie is onderdeel van een poging om de loonkloof tussen mannen en vrouwen te dichten.

Het wetsvoorstel is bekritiseerd door zowel de vakbonden van werknemers, die nog meer transparantie willen, als de grootste werkgeversorganisatie, die zegt dat het tot meer conflicten op de werkvloer zou leiden. Maar de centrumlinkse vijfpartijencoalitie van premier Sanna Marin zet vaart achter de wetgeving om de loonkloof te verkleinen.

“Wat centraal staat in het regeringsprogramma is het uitbannen van ongerechtvaardigde loonverschillen“, vertelde Thomas Blomqvist, Fins minister van Gelijke Kansen, aan Reuters. “Die zullen nu strenger worden aangepakt.” Hij verwacht dat het wetsvoorstel nog voor de verkiezingen in april 2023 in het parlement zal worden aangenomen.

Finse vrouwen verdienden in 2020 17,2 procent minder dan mannen. Dat blijkt uit een ranglijst van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO). Het onderzoek plaatst Finland op de 37e plaats, ver achter leeftijdsgenoten in Noorwegen (8e), Denemarken (9e) en Zweden (12e). Toch staat gendergelijkheid in Finland al decennialang hoog op de politieke agenda.

Factoren en loontransparantie

Een rapport uit 2018 van de Finse Ombudsman voor Gelijkheid toonde aan dat de redenen vaak gelijk zijn aan die in andere West-Europese naties. Zoals segregatie van de arbeidsmarkt in door mannen en vrouwen gedomineerde beroepen (bijvoorbeeld verpleegkunde en ICT), vaders die minder ouderschapsverlof nemen dan moeders, en vrouwen die niet even vaak promotie krijgen als mannen.

Merja Mahka, een journalist die investeerder en blogger is geworden, publiceert sinds 2019 wat ze verdient op Twitter en Instagram om publieke discussies over loontransparantie aan te moedigen. “In bepaalde situaties kwam ik erachter dat een man met een vergelijkbare baan als ik, meer betaald kreeg”, zei Mahka dinsdag. Tegelijk maakte ze haar belaste inkomen van 48.522 euro voor 2020 bekend.

Tax day

De Finse belastingdienst heeft woensdag het belastbaar inkomen van elke Fin voor 2020 bekendgemaakt, een dag die in Finland de bijnaam “tax day” heeft gekregen. Een moment waarop lokale media de gegevens van de rijken en beroemdheden doornemen.

Hoewel het wel transparant is, geeft het niet het volledige beeld. De belastingdienst schat dat het belastbaar inkomen van een persoon gemiddeld 75 tot 80 procent lager ligt dan het werkelijke inkomen. Dat vanwege aftrekposten en belastingvrije dividenden.

“Tijd om te handelen”

De belangrijkste werkgeversorganisatie, de Finse Industriebond (EK) heeft de werkgroep rond loontransparantie verlaten. De organisatie deed dat uit protest omdat ze vindt dat de voorgestelde wijzigingen voor de wet veel te snel gaan. Een senior juridisch adviseur van de groep, Katja Leppanen, vertelde Reuters dat EK meer onderzoek had willen doen naar de loonkloof. Daarbij vindt de organisatie dat het geven van informatie over lonen vrijwillig moet zijn.

“Het verplicht stellen van het publiceren van gedetailleerde informatie over individuele salarissen zou leiden tot algemene nieuwsgierigheid en een verslechtering van de werksfeer,” zei ze. Werknemersvakbonden en de ombudsman voor gelijkheid Jukka Maarianvaara zeiden dat ze denken dat er genoeg onderzoek is gedaan tijdens de voorbije drie regeringsperiodes en dat het nu tijd is om te handelen.

“Het dichten van de kloof vereist een verandering in houding. Het is daarom nodig de wet te veranderen om zo de cultuur te veranderen,” voegde Katarina Murto, directeur bij Akava, de Confederatie van Vakbonden voor Professioneel en Leidinggevend Personeel, eraan toe.

Hoewel het opstellen van de wet moeizaam en traag verliep, vertelde Blomqvist aan Reuters dat het wetsvoorstel door zou gaan.”We zullen ons houden aan wat we in het regeringsprogramma zijn overeengekomen”, zei hij.

(jvdh)