Volgende week maandag is het zover: dan gaan in het Verenigd Koninkrijk ongeveer alle Covid-19-maatregelen op de schop. Maar het is nog maar de vraag of 19 juli aka Freedom Day de geschiedenis zal ingaan als de bevrijding waar alle Britten op zitten te wachten. Experts noemen de beslissing van Boris Johnson bijzonder gevaarlijk. Hun modellen voorspellen al snel tot 200.000 besmettingen en tussen 200 en zelfs 400 doden per dag. Hoe?
Waarom Freedom Day in het Verenigd Koninkrijk een enorme ramp dreigt te worden
Waarom is dit belangrijk?
Het VK kijkt aan tegen maar liefst 2 miljoen besmettingen, een overrompeling van de zorgsector en omdat de infecties voornamelijk op de niet-gevaccineerde jongeren vallen, lopen ze in het VK het risico een generatie te belasten met een langdurige slechte gezondheid.“Het is onverantwoordelijk – en eerlijk gezegd levensgevaarlijk – dat de regering heeft besloten door te gaan met plannen om de resterende Covid-19-beperkingen op 19 juli op te heffen”, zei Chaand Nagpaul, de voorzitter van de raad van de British Medical Association. Hij wees erop dat een aanzienlijk deel van de Britse bevolking nog steeds niet volledig is gevaccineerd en dat door de maatregelen op te heffen het virus “zijn greep opnieuw zou versterken”, waardoor “onhoudbare druk” op de zorg zal komen te liggen.
Waarschuwingen van de wetenschappelijke adviseurs van de regering suggereren dat de “exit wave” zou kunnen resulteren in meer dan 200 doden per dag en duizenden ziekenhuisopnames, en modellen van de Scientific Pandemic Influenza Group on Modeling (SPI-M) tonen mediane projecties van ongeveer 400 doden per dag.
Het aantal gevallen zal blijven verdubbelen elke twee weken
Er werden vorige week bijna 194.000 nieuwe gevallen van Covid-19 gemeld in Engeland alleen al, of opnieuw 35 procent meer dan de week ervoor. Op het moment van schrijven was 52 procent van de Britse bevolking volledig gevaccineerd. Misschien heeft nog eens 20 procent enige immuniteit door één dosis vaccin of een eerdere Covid-infectie. Als dit niveau van bevolkingsimmuniteit voldoende zou zijn om de pandemie naast de volksgezondheidsmaatregelen in te dammen, zouden de gevallen dalen. Maar dat doen ze dus allesbehalve. Het aantal gevallen zal blijven stijgen, verdubbelen elke twee weken, totdat de immuniteit van de bevolking hoog genoeg is.
Met miljoenen mensen die nog steeds niet de bescherming van volledige vaccinatie of eerdere infectie hebben, is het onvermijdelijk dat een groot deel van die immuniteit afkomstig zal zijn van nieuwe infecties in plaats van vaccinaties.
De twee argumenten van Boris
Dr. Susan Hopkins, het hoofd van Public Health England, schatte nog drie verdubbelingen van het aantal gevallen vóór de piek bereikt wordt, wat mogelijk neerkomt op meer dan 200.000 gevallen per dag in zes weken tijd. Zelfs de minister voor Gezondheid, Sajid Javid, geeft toe dat er waarschijnlijk meer dan 100.000 gevallen per dag zullen zijn (wat ongeveer twee verdubbelingen betekent). Dit kan betekenen dat nog eens 2 miljoen Britten besmet zullen raken voordat de gevallen terugkeren naar het lage niveau dat het land begin mei zag. Ondertussen is uitgelekt dat de regering dit najaar al rekening houdt met een vierde golf vanwege de terugkeer naar school, kouder weer en afname van de effectiviteit van vaccins.
Premier Johnson noemde twee hoofdargumenten voor verdere versoepeling. De eerste is dat ruim 90 procent van de meest risicovolle mensen volledig is gevaccineerd, waardoor het verband tussen nieuwe infecties en ziekenhuisopnames sterk verzwakt is. De tweede is dat het beter is om nu een massale infectie te hebben dan in de winter wanneer het virus zich gemakkelijker verspreidt en de zorg sowieso meer belast is.
“Morele leegte en epidemiologische domheid”
Experts maken echter brandhout van beide argumenten. Meer dan 100 wetenschappers zetten in een brief aan de Lancet vorige week uiteen waarom het toestaan van massale infectie deze zomer een verschrikkelijk slecht idee is. Mike Ryan, de uitvoerend directeur van het gezondheidsnoodprogramma van de Wereldgezondheidsorganisatie, noemde de Britse strategie “morele leegte en epidemiologische domheid”.
Om te beginnen, hoewel ze ook in het VK veel minder ziekenhuisopnames zien dan zonder vaccin het geval zou zijn, stijgen de ziekenhuisopnames niettemin exponentieel. Met nog twee of drie verdubbelingen zou het land medio augustus meer dan 2.000 opnames per dag kunnen zien – een aanzienlijke last voor een gezondheidszorg die al onder enorme druk staat, waarbij sommige ziekenhuizen electieve operaties hebben geannuleerd en de behandeling van kankers hebben uitgesteld. Er moet nog steeds een achterstand van 5 miljoen patiënten worden weggewerkt in het Verenigd Koninkrijk.
Risico om een hele generatie op te zadelen met langdurige slechte gezondheid en mutaties handje te helpen
Ten tweede gaan infecties gepaard met een hoge last van langdurige Covid. Het Office for National Statistics schat dat ongeveer 1 miljoen mensen, waaronder 33.000 kinderen, momenteel met Covid in het VK leven. 385.000 Britten ervaren al meer dan een jaar lang symptomen en meer dan 600.000 zeggen dat ze in hun dagelijks leven nog steeds last hebben van hun besmetting. Met infecties die voornamelijk op de niet-gevaccineerde jongeren vallen, lopen ze in het VK het risico een generatie te belasten met een langdurige slechte gezondheid. Zowel de chief medical officer, Chris Whitty, als de chief executive van de NHS, de nationale gezondheidszorg, hebben ernstige bezorgdheid geuit over het vooruitzicht van honderdduizenden nieuwe gevallen van langdurige Covid in de komende maanden.
Daar komt nog bij zeggen de experts dat elke nieuwe infectie een kans betekent voor verdere mutaties van het virus. En elke mutatie die de gevaccineerde beter kan infecteren, zal een groot selectievoordeel hebben. De impact van de Delta-variant is daarvan een perfect voorbeeld.
Freedom Day voor velen allesbehalve een bevrijding
De experts wijzen er ook op dat Freedom Day voor velen allesbehalve een bevrijding is momenteel. Degenen die leven met gezondheidsproblemen die hen kwetsbaarder maken voor Covid, zullen in hun schelp moeten kruipen uit vrees voor besmetting. Omdat ze niet langer worden beschermd door lage infectiepercentages en maatregelen zoals het dragen van maskers en fysieke afstand. Omdat zelfs gevaccineerde mensen het virus kunnen en zullen overdragen, zullen ook veel van hun vrienden en familieleden hun activiteiten beperken om dierbaren te beschermen. Ergo: voor velen zal het opheffen van de Covid-regels hun vrijheid eerder beperken dan mogelijk maken.
De wetenschappers wijzen er ook op dat dat immuniteit afkomstig van vaccinatie robuuster is dan immuniteit door infectie, met name tegen nieuwe varianten. Tegen de herfst zouden de Britten twee doses vaccin kunnen aanbieden aan iedereen ouder dan 12 jaar, zodat zo veel mogelijk mensen de bescherming van vaccinatie kunnen krijgen.
Het argument dat uitstel van nu pas later in de winter tot meer infecties zal leiden, gaat voorbij aan drie dingen: de bescherming die nog miljoenen mensen (inclusief adolescenten) kunnen hebben tegen vaccinatie; het potentieel voor kwetsbare volwassenen om in de herfst boosterprikken te krijgen; en, cruciaal, het vermogen om de extra infectierisico’s van de winter te compenseren door enkele simpele maatregelen te blijven handhaven.
(jvdh)