Groen heeft de wind in de zeilen, de sp.a zit in diepe crisis. En dat vertaalt zich op links in een duidelijke clash in aanpak voor de gemeenteraadsverkiezingen van 2018. Terwijl de socialisten overal streven naar zoveel mogelijk samenwerking, zoekt Groen zoveel mogelijk de eigen weg. De groenen bliezen het kartel in Sint-Niklaas op: een stevig teken aan de wand voor Antwerpen en zelfs voor Gent…
“Het nieuws sloeg in als een bom. Maandagavond 28 augustus besliste Groen Sint-Niklaas om niet meer in kartel met sp.a naar de volgende lokale verkiezingen te gaan. Nochtans spraken we minder dan een jaar geleden af om dit wel te doen. (…) Ik was trots op ons kartel. En dit al 11 jaar lang, het oudste kartel. Nu komt er een eind aan deze rit, en wie zijn de winnaars? Niemand… er zijn enkel grote verliezers. Samen behaalden we 25,7 procent in de verkiezingen van 2012, dit zorgde ervoor dat we zwaar wegen in het schepencollege en sociaal en duurzaam beleid kunnen voeren. En dat in een tijd waar het overgrote deel van de Vlaamse gemeenten een pak ruwer en asocialer werd.”
Het was een emotionele lokale sp.a-politicus, Nand De Klerck, die op z’n blog verbitterd schreef over Groen. De Klerck z’n ontgoocheling was groot: sp.a haalde in 2012 het meeste stemmen op de kartellijst, maar Groen sleepte een extra schepen in de wacht. En hij kon niet geloven dat Groen nu plots “zich meer op de lange termijn willen profileren”. “Heel vreemd dat dit niet samen met sp.a gaat. Een echte langetermijnvisie is vooral inzetten op samenwerking met gelijkgestemden, niet op ‘einzelgängerij’. Dus beste vrienden, ik begrijp het niet.”
Kettingzaag door de kartels
Sint-Niklaas is niet de enige plek waar Groen de kettingzaag bovenhaalt. Eerder deden ze hetzelfde in Tremelo-Baal en Tielt. Het toont aan dat de verhoudingen anders liggen. In verschillende nationale peilingen ligt Groen voor op sp.a: de groenen pieken systematisch rond de 12 procent, terwijl sp.a daar een stukje onder zou gezakt zijn.
Het zijn natuurlijk enkel peilingen, maar het bepaalt de verhoudingen. Groen is niet langer de junior. En vraag is voor de groenen of ze veel te winnen hebben door zich vast te hangen aan een ‘beschadigde’ sp.a. De absolute top van de partij gelooft alvast van niet: Meyrem Almaci was altijd een koele minnaar van kartels.
Maar Groen ontkent dat er een order vanuit de top kwam om de kartels op te blazen. “Daar bestaat op nationaal niveau geen richtlijn over”, zegt Groen-woordvoerder Jonas Dutordoir. “Er zijn verschillende redenen op inhoudelijk vlak voor. Dat primeert bij ons, de initiatieven en visies van de kartelpartners. Als een kartel uit elkaar gaat, is dat niet per se negatief. Groen stapt trouwens ook met andere partijen in kartel naar de gemeenteraadsverkiezingen.”
Bij sp.a jaagt John Crombez net z’n partijleden op om kartels met Groen proberen te maken. Maar ook dat is geen echt officiële partijlijn. “De partij zit over heel Vlaanderen in heel wat kartels”, zegt sp.a-woordvoerster Sarah Vandecruys. “Dat er een aantal bijkomen en verdwijnen, is de normale gang van zaken. De beslissing om al dan niet op te splitsen, wordt op het lokale niveau genomen. Onze mensen daar kiezen wat de beste manier van werken is. Volgens ons is het niet zozeer van belang in welke vorm er al dan niet samengewerkt wordt, maar wel wat er uiteindelijk verwezenlijkt wordt.”
Wat met Antwerpen (en Gent)?
De grote vraag blijft wat er in Antwerpen gebeurt. Want ook daar is de situatie glashelder: Groen scoort in peilingen een pak beter dan sp.a. Die laatste willen een kartel, en bieden Groen ook het kopmanschap aan. Maar Almaci en lokaal boegbeeld Wouter Van Besien happen niet. Van Besien blijft de beslissing voor zich uitschuiven. De interne, gelekte peiling van Groen Antwerpen deed er ook geen goed aan: daaruit bleek al dat Groen en sp.a in de Antwerpen afzonderlijk beter zouden scoren dan als ze in kartel naar de gemeenteraadsverkiezingen zouden stappen. Groen houdt de boot dus af.
Dat is geen toeval. In Hasselt en vooral in Gent werd het kartel tussen sp.a en Groen wel al vernieuwd. In Gent kreeg lokale sp.a-schepen Rudy Coddens het kopmanschap. Vraag is nu of dat zo slim onderhandeld was: met een sp.a die nationaal nog 9 procent scoort, heeft Groen z’n vel in Gent misschien wel heel goedkoop verkocht. Er is dan ook behoorlijk wat druk op de samenwerking. Groen heeft bovendien geen enkele zin in de schandaalsfeer die maanden rond de socialistische familie hing. “Als er nog één keer iets nieuw opduikt, blazen we de boel op”, was al meermaals te horen bij Groen over Gent.