Vandaag leggen leerkrachten massaal het werk neer, om meer middelen te vragen voor het onderwijs. De staking is een manier om het thema in de verkiezingen te zetten, en de volgende Vlaamse regering aan te oirren iets te doen aan de werkdruk. Maar vraag is of de organisatie van het onderwijs wel juist loopt. Want de cijfers tonen dat er meer dan genoeg volk is, alleen niet op de juiste plek blijkbaar.

“Ons leerplichtonderwijs heeft 139.000 voltijds personeel voor 1,17 miljoen leerlingen. Dus: 1 per 8,4 leerlingen, wat veel beter is dan in de rest van Europa. Maar er is immense overheadkost, en te weinig volk in de klas.” Dat zegt Wouter Duyck, onderwijsspecialist en professor aan de UGent. Hij heeft het over een “inefficiënte versnippering van het budget”.

De cijfers zijn pijnlijk, want het is omwille van de onhoudbare werkdruk en het gebrek aan middelen, dat heel wat leerkrachten vandaag het werk neerleggen. Ze eisen dat de volgende regering meer in onderwijs investeert. De staking lijkt redelijk massaal opgevolgd: elk van de vier onderwijsvakbonden riep ook op om vandaag te staken.

Ook directies staken mee

Het is jaren geleden dat er nog zo’n algemene staking was in het onderwijs. En opvallend: het zijn deze keer niet alleen de leerkrachten maar vaak ook de directies die meedoen. In sommige scholen is er zelfs geen opvang voor de leerlingen.

Alle vakbonden klagen over een gebrek aan personeel, een stijgende werkdruk, steeds hogere ziektecijfers en zeer gevaarlijk, een uitstroom van directeurs en jonge, beginnende leerkrachten. De eisen zijn niet min: ze willen om te beginnen 1,8 miljard euro extra voor het basisonderwijs. Nu al is onderwijs veruit de grootste uitgavenpost van de Vlaamse regering. In totaal is er een budget van 13,2 miljard voor het onderwijs.

Maar dat er meer geld naar het basisonderwijs zal gaan, lijkt voor CD&V en de minister in de sterren geschreven. Minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) was daarover duidelijk: er zal opnieuw geïnvesteerd worden. Zo zal het kleuteronderwijs meer krijgen, de werkingsmiddelen zouden gelijk getrokken worden met de andere takken van het onderwijs. Alleen is het de vraag of dat kan voor een volgende coalitie: Open Vld en N-VA wilden niet dergelijke grote uitgaven nu al vastleggen voor de volgende regeringen. Maar vraag is of een volgende Vlaamse regering wél dergelijke bedragen wil vastleggen.

Effecten van het M-decreet

Ondertussen gaat dus erg veel energie in het onderwijs naar de administratie, naar de overhead, en niet naar lesgeven. De scholen kreunen onder de impact van het ondertussen beruchte M-decreet. Dat decreet geeft allerlei regeltjes van hoe scholen moeten omgaan met leerlingen met een beperking of stoornis. Maar dat kost handenvol energie en mensen, die niet meteen beschikbaar zijn. Want er is een tekort aan leerkrachten en dat groeit steeds verder.

Plus de pensioenhervormingen liggen zwaar op de maag. Leerkrachten moeten langer gaan werken. De leerkrachten drongen daarbij er op aan om ook als ‘zwaar beroep’ gekwalificeerd te worden. Maar dat lukte niet: een akkoord over die lijst raakte nooit helemaal rond.

“De Vlaamse regering is het engagement aangegaan om jobs in onderwijs aantrekkelijker te maken. Maar die gesprekken zijn nooit op gang gekomen, en ondertussen zie je meer burn-outs en hoger ziekteverzuim. Wij willen nu een duidelijk engagement dat het anders moet. Maar dat vraagt een extra financiering op alle niveaus, niet alleen in het basisonderwijs”, zegt Koen Van Kerkhoven, secretaris-generaal van de christelijke onderwijsvakbond, in de Ochtend. “Wij verzamelen alle data, tegen de middag weten we meer. In elk geval zullen duizenden leerkrachten meestaken.”