John Crombez doet niets verrassend door de ‘flinkse’ lijn van de sp.a over migratie nog eens te bevestigen. De kritiek binnen de eigen partij moet daarbij niet de grootste bekommernis van Crombez zijn, wel de positie van z’n zusterpartij, de PS. Want die legde afgelopen weekend het migrantenstemrecht in Brussel nog eens op straat. 

Nieuw is het niet, de harde lijn van John Crombez als het aankomt op migratie en de terreurdreiging. De Oostendenaar is op dat vlak altijd glashelder geweest: het heeft geen enkele zin om op vlak van migratie de deuren open te zetten en een soort knuffelpolitiek te voeren.

En over terreur heeft hij nog meer adelbrieven: in onverdachte, pré-Parijs en -Brussel tijden, toen iedereen nog wat lacherig deed over de Syrië-terugkeerders, was Crombez als bezig de regering onder druk te zetten om meer te doen, en de dreiging serieus te nemen.

“We zijn twintig maanden na Charlie Hebdo en zeer essentiële zaken zijn er nog niet, zoals een databank van haatpredikers of een sluitende opvolging van terugkeerders uit Syrië”, zo vertelde hij de VRT. “Na de aanslagen is er een commissie tegen terreur opgericht, waar alles beslist zou worden. Wel, er gebeurt niets. Eén voorbeeld: er is een databank voor de terreurbestrijding, maar ze werkt nog altijd niet zoals het hoort. Dat is alsof je met een trottinette een racewagen achterna zit.”

Afgelopen weekend zette hij in een interview met de De Standaard nog eens de puntjes op de i over de partijkoers. “Veel linkse mensen zijn de toon kotsbeu waarop jonge moslims verkondigen wat hier de norm moet zijn”. En ook: “We zijn veel te soft geweest over migratie. Vanaf nu verbloem ik niets meer.” Met die uitspraken jaagde hij een aantal partijgenoten de kast op. Onder meer de familie Tobback had kritiek, en ook Bert Anciaux. “Te fel en te veel N-VA”, vonden ze kort samengevat.

De erfenis van Elchardus

De lijn over migratie is een oude discussie bij de sp.a, waarbij de naam van Mark Elchardus onvermijdelijk opdoemt. De VUB-professor, een van de denkers bij de partij, voert al jaren aan dat migratie een core business moet zijn van de socialisten, omdat het de zwaksten zijn die de zwaarste prijs betalen bij een ondoordacht migratiebeleid. Voor alle duidelijkheid: hij is voor een strenge, harde aanpak. De kraan moet zoveel mogelijk dicht. Dat botst met de meer gekleurde vleugel van de sp.a, en hun verdedigers.

Maar in feite is die discussie bij de sp.a al lang beslecht: Elchardus heeft gewonnen. Dat was zo onder Bruno Tobback, en dat is nu ook zo onder John Crombez. Af en toe zijn er wat oprispingen over de semantiek (de felle uitspraken van Crombez kaderen daar in), maar ten gronde verandert de sp.a niet van koers. En die koers zit nauwelijks af van de regeringslijn. Enkel voorstellen van de N-VA om onder meer de Conventie van Genève te schrappen gaan voor sp.a te ver, maar daarin zitten de socialisten dan weer op de lijn van CD&V en Open Vld.

Familieruzie: PS droomt van een “ville-monde” in Brussel

Dé grote botsing zit nochtans wel degelijk in de socialistische familie, maar dan met de PS. Op vlak van migratie zitten de Franstalige socialisten er radicaal anders in. Dat werd dit weekend nog eens haarfijn aangetoond. Philippe Close, de fractieleider van de PS in het Brussels parlement legde het idee op tafel om migranten stemrecht te geven in Brussel, als ze 5 jaar in de hoofdstad wonen. En dat meteen voor iedereen, Europeaan of niet. Het is een manier voor de PS om de accentueren dat Brussel een “wereldstad” is, of een “stad van de wereld”, een “ville-monde”, zo zei Close.

Bij de coalitiepartners van Défi, het vroegere FDF, hebben ze wel wat opmerkingen: goed idee, maar praktisch moeilijk als het enkel in Brussel mag. En Ecolo, in de oppositie in Brussel, gaat nog verder: waarom heeft de PS dat migrantenstemrecht niet gewoon federaal ingevoerd, toen ze in de meerderheid zat? De toon van het debat is in Franstalig België dus helemaal anders dan in Vlaanderen.

Met haar pleidooi voor een migrantenstemrecht, zet de PS zich weer helemaal op die ‘open’ koers ten opzichte van migratie. Het migrantenstemrecht zelf zorgde in de paarse tijden onder premier Guy Verhofstadt (Open Vld) voor een splinterbom bij de Vlaamse liberalen. De Open Vld moest toen zo’n stemrecht slikken, tegen de partijkoers in, en dat leidde tot grote verdeeldheid bij de liberalen, waarbij toenmalig voorzitter Karel De Gucht opzij moest.

Het dossier van migratie en migrantenstemrecht is een zoveelste breuklijn tussen sp.a en PS. Die laatste zit nog steeds in de Brusselse en Waalse regering, en heeft de macht nooit echt losgelaten. Ondertussen zit de sp.a in oppositie tegen centrumrechtse regeringen in Vlaanderen en federaal. Zeker in Brussel, waar beiden elkaar wél tegenkomen, kan dit uiteindelijk tot spanning leiden. Want daar levert de sp.a met Pascal Smet nog een minister, de enige die de Vlaamse socialisten nog hebben.

Elk initiatief van de PS om daadwerkelijk een migrantenstemrecht door te drukken kan zo wel eens bijzonder kwalijke gevolgen krijgen voor de sp.a. En ook Open Vld en CD&V, die in Brussel in de coalitie zitten, zouden het knap lastig kunnen krijgen.