Op 14 februari worden snoep, bloemen en geschenken uitgewisseld tussen geliefden, allemaal in de naam van Valentijn. Maar wie is deze mysterieuze heilige, en waar komt de traditie vandaan? Ontdek in onderstaand artikel de geschiedenis van dit eeuwenoude feest, van oude Romeinse rituelen tot gebruiken van het Victoriaanse Engeland.
Verschillende verhalen doen de ronde over hoe het feest van Valentijn ontstaan is. Velen zoeken de oorsprong in het oude Rome. 14 februari was de verjaardag van Juno, een Romeinse godin, koningin van alle goden en godinnen, en beschermgodin van het huwelijk en de vrouwen.
Elk jaar startte op 15 februari, een dag na haar feestdag, het festival ter ere van Juno en Pan. Deze laatste was de god van de natuur. Het festival heette Lupercalia. Het was een feest van de een vruchtbaarheid.
Tijdens dit festival werd een loting georganiseerd om koppels te vormen. Lotjes met de namen van ongehuwde jonge vrouwen kwamen in een grote kom terecht waaruit ongehuwde mannen een naam mochten trekken. Nog tijdens het feest werd het koppel aan elkaar voorgesteld.
Het christendom verbood het festival van de twee heidense goden in de vijfde eeuw. In 496 verving paus Gelasius het Lupercalia (of Faunus) festival door het feest ter ere van Sint-Valentijn, maar dan wel een dag eerder.
Een andere Romeinse versie gaat over Valentinus, een priester, die leefde ten tijde van het bestuur van de Romeinse keizer Claudius in de derde eeuw. Een jong koppeltje, een Romeinse soldaat en een christelijk meisje, vroegen Valentijn in het geheim hun huwelijk te voltrekken. Soldaten mochten evenwel niet tijdens hun diensttijd trouwen. Claudius, de tweede keizer met deze naam, had veel soldaten nodig om het grote, maar verzwakkende Romeinse rijk in stand te houden. Hij vond dat de soldaten onder geen beding mochten afgeleid worden, dus ook niet door gedachten aan vrouw en kinderen thuis. Priester Valentijn oordeelde dat de liefde primeert boven de wetten van het land en zou het koppel getrouwd hebben. Volgens de verhalen zijn daarna nog veel andere koppels bij Valentijn komen aankloppen. Maar al snel gingen de verhalen rond en werd de priester opgepakt. Tijdens zijn gesprek met keizer Claudius zou Valentijn geprobeerd hebben hem te bekeren. Dat kon de keizer niet appreciëren en hij gaf hem de doodstraf. De dag van zijn onthoofding en begrafenis zou 14 februari 270 na Christus zijn, hoewel over het jaartal discussie bestaat.
Volgens een andere legende stuurde een gevangen Valentijn de eerste valentijnsgroet nadat hij verliefd was geworden op een jong meisje, mogelijk de dochter van een gevangenisbewaker, die hem tijdens zijn opsluiting bezocht. Voor zijn dood wordt beweerd dat hij haar een brief had geschreven met de tekst “van je Valentijn”.
Een andere versie over de oorsprong van Valentijn is een variant op bovenstaande verhalen. Het gaat ook over een zekere priester Valentijn die in de gevangenis zat. Mogelijk gaat het om dezelfde priester als in het eerste verhaal, maar dat is niet helemaal zeker. Een van de bewakers in de gevangenis zou een blinde dochter hebben gehad. De bewaker vroeg Valentijn om zijn dochter te genezen. Het middel dat Valentijn hem gaf, werkte evenwel niet en de bewaker wilde dat de priester andere middelen zou proberen. Doch op 14 februari volgde de terechtstelling. De bewaker probeerde deze nog tegen te houden, maar zonder resultaat. Net voor Valentijn naar het schavot werd gebracht, had hij nog een briefje geschreven voor de dochter van de bewaker. Toen Valentijn reeds onthoofd was, opende het meisje het briefje. Hierin zou een gele bloem gezeten hebben. Op het briefje stond geschreven “van je Valentijn”. Na het openen van Valentijns briefje kon het meisje plots weer zien. De bewaker zou zich onmiddellijk hebben bekeerd tot het christendom.
Nog andere verhalen suggereren dat Valentijn misschien is gedood omdat hij poogde christenen te helpen ontsnappen uit de harde Romeinse gevangenissen, waar ze vaak werden geslagen en gemarteld.
Nog een andere Romeinse versie over de oorsprong van de valentijnstraditie zou deze leggen bij een vruchtbaarheidsfeest dat elk jaar op 14 februari gevierd werd in de grotten waar Romulus en Remus, de stichters van Rome, zouden zijn opgevoed door een wolvin. Dit feest draaide rond liefde en vruchtbaarheid.
Hoewel de waarheid achter de Valentijnlegendes duister is, benadrukken ze veelal de aantrekkingskracht van een sympathieke, heroïsche en, het belangrijkste, romantische figuur. In de Middeleeuwen, misschien dankzij deze reputatie, zou Valentijn een van de populairste heiligen in Engeland en Frankrijk worden.
Het is dan ook niet verwonderlijk dat weer andere verhalen over Valentijn de oorsprong geplaatst wordt in de middeleeuwen. In het boek, de Legenda Aurea, een verzameling heiligenlevens en kerkelijke feesten, zou voor het eerst sprake zijn van Valentijn.
In een gedicht uit The Parliament of Fowls van de Engelse Geoffrey Chaucer (+/- 1343-1400) staat dat 14 februari de dag is waarop vogels beginnen te paren. Ook bij mensen zou er die dag een nakende lentegevoel te voelen zijn.
For this was on seynt Valentynes day,
Whan every foul cometh ther to chese his make
Want dit was op de dag van Sint Valentijn
Wanneer elke vogel komt om zijn maatje te kiezen
Bekend en bewaard (British Library) zijn de liefdesbrieven en gedichten van Karel, de hertog van Orléans, die in het begin van de 15e eeuw gevangengenomen werd door de Engelsen. Hij werd vastgehouden in de beruchte Tower of London en schreef van daaruit op romantische wijze naar zijn vrouw. Hij noemde de brieven en gedichten “Valentijntjes”.
Enkele jaren later zou de Engelse koning Henry V (1386–1422) John Lydgate (1370–1450) , een Engels monnik en dichter, inhuren om een valentijnsgedicht te componeren voor Catherine van Valois. Helaas, een mooi gedicht kan niet alle liefde ondersteunen. Nog geen twee jaar na het huwelijk tussen het paar kreeg Henry V dysenterie en leed hij zwaar gedurende drie lange weken voordat hij stierf. Hij werd slechts 34 jaar oud. Hij werd begraven in Westminster Abbey. Zijn zoon Henry van Windsor erfde Engeland, Frankrijk en een enorme schat aan onder andere goud en kostbare juwelen.
Catherine van Valois vond een nieuwe liefde, Owen ap Maredudd, een Tudor uit Wales. Het is niet bekend of zij daadwerkelijk zijn getrouwd, hoewel zij vier kinderen kregen. Het is ook niet bekend of Owen ooit Catherine mooie poëzie voor Valentijn heeft gestuurd. Ze stierf toen ze 36 was van een niet nader genoemde ziekte. Ook zij werd begraven in Westminster Abbey.
In Groot-Brittannië nam de populareit van Valentijn toe in de loop van de zeventiende eeuw. Tegen het midden van de achttinede eeuw was het gebruikelijk dat vrienden en geliefden van alle sociale klassen een blijk van genegenheid of handgeschreven notities uitwisselden. Tegen 1900 begonnen gedrukte kaarten de geschreven briefjes te vervangen dankzij de verbeteringen van de druktechnologie
In de Verenigde Staten is men het eerst, vooral uit commercieel oogpunt, begonnen met het verleggen van de nadruk op de anonieme liefde naar de liefde van koppeltjes, jong en oud. Valentijnsdag is ook bij ons op korte tijd, sinds een twintigtal jaar, een groot succes geworden. Geschenkenwinkels, boekenwinkels, lingeriezaken, juweliers, restaurants, hotels, wellnesscentra en bloemenwinkels profiteren hiervan.
Wat kopen we wereldwijd zoal voor elkaar voor Valentijn?
Valentijn komt dus uit zoals hierboven beschreven, het Westen. Maar vele geliefden uit verschillende landen gaande van China tot Argentinië hebben hun eigen manier om deze romantische dag te vieren. Hier zijn enkele tradities om aan je naaste te zeggen dat je van hem of haar houdt.
De Italianen zoeken hun inspiratie voor Valentijn in het boek (en de film) “I want you”. Hangslotjes bevestigen aan bruggen, hekken of lantaarnpalen en nadien de sleutel weggooien is een manier om hun liefde te tonen.
Een populair geschenk bij onze oosterburen is een klein cupido-achtig varkentje. Deze staat symbool voor geluk en ook lust. Maar grote koekjes waar boodschappen zoals “kus me” opstaan ontbreken niet.
Deense heren zullen eerder kiezen voor een liefdeskaartje met een vleugje humor. Ze ondertekenen dan de kaart met punten, één voor elke letter van de naam van de afzender, die anoniem blijft. Kan de vrouw de naam raden dan ontvangt ze een paasei.
In Colombia, Costa Rica en Mexico wisselt men op Amor y Amistad in plaats van anonieme geschenkjes, “daden van waardering” uit.
Argentijnen vieren tijdens de zogenaamde Semana de la Dulzura (zoete week) van 1 tot 7 juli zeven dagen lang de liefde. Ze ruilen dan onder elkaar snoep zoals alfajores de maizena, voor een kus in.
In Brazilië wordt de Dag van de Geliefden (Dia dos Namorados) gevierd op 12 juni. De geliefden maken kleine cadeautjes voor elkaar.
Japanners krijgen van hun vrouwelijke collega’s op 14 februari chocolade. Een maand later is het Howaitodē (Witte dag) en kunnen mannen als blijk van waardering op 14 maart vrouwen met witte chocolade belonen.
Elke 14de dag van de maand is goed voor de Koreanen om de liefde te vieren. De Kusdag in juni, de Knuffeldag in december, Valentijn in november of, zoals de Japanners, een Witte Dag in maart zijn hier allemaal voorbeelden van.
Alleenstaande vrouwen schrijven in Maleisië hun telefoonnummer op een sinaasappel en gooien het nadien in de rivier. Zo kunnen fruitleveranciers deze terug opvissen en verkopen.
Zuidafrikaanse vrouwen dragen de naam van hun geheime liefde op hun shirt.
In alle landen blijven bloemen echter de onbetwiste nummer één.
CRO Akwa Wellness
Bron: http://www.akwa.be/blog-prive-sauna-akwa/valentijn-traditie/