Volgens Europese diplomaten en politici zou Hongarije bereid zijn om de Europese financiële steun aan Oekraïne niet langer te blokkeren. Het is alleen niet duidelijk wat premier Viktor Orbán daarvoor in de plaats wil.

Waarom is dit belangrijk?

Doordat Europese financiële steun voor Oekraïne uitbleef, verminderen de kansen van Oekraïne op het terrein. Politiek gezien is bewezen dat een enkele pro-Russische lidstaat de boel fors kan vertragen.

Wat voorafging: Hongarije blokkeerde een steunpakket aan Oekraïne van 50 miljard euro.

• Op de Europese top midden december werd wel afgesproken om het toetredingsproces tot de EU voor Oekraïne op te starten, maar het geplande steunpakket kwam er niet. Dwarsligger was Hongarije, waarbij premier Orbán voor die eerste stemming letterlijk de kamer werd uitgezet.
• Voor de stemming over het steunpakket was echter volledige unanimiteit van alle 27 lidstaten nodig. Orbán wilde geen groot pakket van 50 miljard euro voor vier jaar steunen, maar stelde voor om elk jaar kleinere pakketten overeen te komen.
• De facto betekent dit dat Hongarije elk jaar bepaalde eisen zou kunnen stellen, als een soort ‘losgeld’ aan de EU. De andere leiders zien dat niet zitten: Politiek gezien is er bewezen dat een enkele pro-Russische lidstaat een heel systeem lam kan leggen.
  • Hongarije eist namelijk dat Europa geblokkeerd geld vrijgeeft. In de aanloop naar de top kreeg het land een eerste schijf, een resterend bedrag van ongeveer 20 miljard euro blijft voorlopig bevroren.

Hoe moet Hongarije aangepakt worden?

In het nieuws: Europa en Hongarije zoeken een oplossing.

• Europa wil een compromis sluiten, en functionarissen horen nu vanuit Boedapest dat Hongarije daar oren naar heeft. Dat schrijft Politico. Orbán zal in ieder geval water bij de wijn moeten doen, want het volledige resterende bedrag zou hij niet krijgen.
• Voorlopig heerst er nog onduidelijkheid over wat Hongarije in ruil zou moeten krijgen als het de blokkade opheft. De EU hoopt in de komende weken gesprekken te voeren zodat er een deal op tafel kan komen op 1 februari, wanneer de Europese leiders weer samen komen.
• Er is voorzichtigheid rond het resterende geblokkeerde geld, dat uit het coronaherstelfonds komt. Hongarije heeft nog te weinig gedaan voor onder andere de persvrijheid en LGBTQ+-rechten om het geld zomaar toe te kennen, klinkt het.
• Ook een tussenevaluatie van het steunpakket in 2025, zoals Hongarije voorstelt, willen sommige lidstaten niet bespreken. Het zou chaos creëren mocht het Europees standpunt opeens wijzigen, is de vrees van enkele landen.
  • De EU wil vasthouden aan zijn zevenjarige begroting. Dat zou voor standvastigheid zorgen. Alle kortetermijnvisies van Hongarije zouden daarmee van tafel geveegd worden.

Opgemerkt: Orbán krijgt steun van de Slovaakse eerste minister Robert Fico.

• Niet alle EU-leiders zijn tegen Orbáns methodes. Premier Robert Fico van Slovakije zei tijdens een ontmoeting tussen de twee: “Ik zal het nooit eens zijn met dat een land gestraft wordt voor zijn soevereiniteit. Ik zal het nooit eens zijn met zo’n aanval op Hongarije”.
• Hoewel Orbán alleen stond in zijn tegenstem, lijkt hij nu toch bondgenoten te vinden. Eens temeer omdat er ook stemmen opgaan om Hongarije zijn stemrecht in de Europese Raad volledig te ontnemen als het land nog eens tegen een steunpakket zou stemmen.
• Het moge duidelijk zijn: de Europese leiders zitten niet op een lijn wat de aanpak van Hongarije betreft. De vraag of de harde dan wel de zachte aanpak werkt, ligt helemaal open.