De Ig Nobelprijzen 2020 zijn gisteren tijdens een online ceremonie uitgereikt. Dat zijn prijzen die onderzoek belonen dat je eerst doet lachen, maar daarna doet nadenken. En ook dit jaar zijn er uiteraard heel wat hilarische laureaten.
De Ig Nobelprijs is in 1991 bedacht als parodie op de echte Nobelprijzen. Ze worden jaarlijks uitgereikt een week voor het bekendmaken van de echte Nobelprijswinnaars aan onderzoek dat je doet lachen, maar ook aan het denken zet.
Het gaat dus om correct wetenschappelijk onderzoek waarvan het nut op het eerste zicht niet helemaal duidelijk is. Wie dieper nadenkt, merkt echter dat de beloonde studies wel degelijk nut hebben. De laureaten krijgen jaarlijks ook de kans om het nut van hun studie op het podium aan de MIT universiteit te komen demonstreren op een ludieke manier. Uitzonderlijk kiest de jury ook soms eens voor een satirische winnaar bij wijze van kritiek.
De laureaten van de Ig Nobelprijzen 2020
Akoestiek
“Stephan Reber, Takeshi Nishimura, Judith Janisch, Mark Robertson en Tecumseh Fitch, omdat ze een vrouwelijke Chinese alligator ertoe brachten te brullen in een luchtdichte kamer gevuld met met helium verrijkte lucht.”
Krokodillen, alligators en gelijkaardige reptielen hebben de neiging om luid te brullen, vooral tijdens de paartijd. Deze onderzoekers wilden weten of deze geluiden een manier zijn om te tonen hoe groot ze zijn. Het is namelijk bekend dat vrouwtjes er de voorkeur aan geven om te paren met grotere mannetjes.
Daarom namen ze een volwassen Chinese alligator – die bekend was luid te reageren op gebrul van andere alligators – en plaatsten ze die in een rechthoekige plastic bak. Daar lieten ze haar reageren op opgenomen geluiden, eerst in normale lucht en daarna in lucht gemengd met helium.
Op die manier wilden de onderzoekers achterhalen of krokodilachtigen, net als zoogdieren en vogels, kanaalresonanties vertonen. “Omdat vogels en krokodilachtigen een gemeenschappelijke voorouder delen met alle dinosauriërs, kan een beter begrip van hun vocale productiesystemen ook inzicht verschaffen in de communicatie van uitgestorven Archosauriërs”, schreven de auteurs in hun paper.
Psychologie
“Miranda Giacomin en Nicholas Rule, voor het bedenken van een methode om narcisten te identificeren door hun wenkbrauwen te onderzoeken.”
De onderzoekers merkten dat sommige mensen altijd vallen voor de charmes van narcisten, terwijl anderen hen direct doorhebben en op het eerste gezicht herkennen. Ze wilden achterhalen hoe die laatste dat doen.
Daarvoor lieten ze 39 studenten poseren voor foto’s en daarna een Narcistische Persoonlijkheidsinventaris invullen. Toen lieten ze anderen die foto’s beoordelen en kwamen ze tot de conclusie dat mensen afhankelijk zijn van wenkbrauwen om de grootse narcisten nauwkeurig te onderscheiden.
Vrede
“De regeringen van India en Pakistan, omdat hun diplomaten midden in de nacht stiekem bij elkaar aanbelden en dan wegrenden voordat iemand de kans had om de deur open te doen.”
Deze prijs was vooral satirisch en toont aan hoe gespannen de verhoudingen tussen India en Pakistan zijn. Naast het ‘belletje trek’ blijken beide landen diplomaten uit hun rivaliserende buur ook op andere manier te intimideren. Het gaat dan om het afsluiten van water en elektriciteit, obscene telefoontjes en nog veel meer.
Fysica
“Ivan Maksymov en Andriy Pototsky, voor het experimenteel bepalen wat er gebeurt met de vorm van een levende regenworm wanneer men de regenworm met een hoge frequentie laat trillen.”
Iedereen weet dat je een patroon van golven krijgt als je een glas water laat trillen. En aangezien veel organismen grotendeels uit water bestaan, vroeger deze onderzoekers zich af of zij ook golven zouden ervaren. Een studie bij regenwormen bevestigde hun hypothese.
Volgens de wetenschappers kan hun conclusie “gebruikt worden om nieuwe technieken te ontwikkelen voor het onderzoeken en beheersen van biofysische processen – zoals de voortplanting van zenuwimpulsen – in een levend lichaam.”
Economie
“Christopher Watkins, Juan David Leongómez, Jeanne Bovet, Agnieszka Żelaźniewicz, Max Korbmacher, Marco Antônio Corrêa Varella, Ana Maria Fernandez, Danielle Wagstaff en Samuela Bolgan, voor het kwantificeren van de relatie tussen de nationale inkomensongelijkheid van verschillende landen en de gemiddelde hoeveelheid mond-op-mond kussen. “
Kussen lijkt een wereldwijd fenomeen te zijn, maar is dat eigenlijk totaal niet. Het gebruik en de frequentie ervan is heel cultuurgebonden. De onderzoekers bekeken het kusgedrag van 3.109 deelnemers uit dertien landen in zes continenten.
Daarbij kwamen ze tot twee conclusies. Ten eerste merkten ze dat kussen doorgaans als belangrijker werd beschouwd in latere fasen van een romantische relatie. Daarnaast zagen ze inderdaad een verband tussen de frequentie van kussen en inkomensongelijkheid. Volgens de onderzoekers kunnen we daaruit concluderen dat mensen meer op zoek gaan naar langdurige banden in omgevingen waar hulpbronnen schaars zijn.
Management
“Xi Guang-An, Mo Tian-Xiang, Yang Kang-Sheng, Yang Guang-Sheng en Ling Xian Si, vijf professionele huurmoordenaars in Guangxi, China voor de manier waarop ze het contract voor een huurmoord beheerden.”
Deze Ig Nobelprijs gaat niet naar een wetenschappelijke studie, maar een waargebeurd verhaal. Het doelwit van de huurmoord, een man genaamd Wei, had een civiele rechtszaak aangespannen tegen twee vastgoedbedrijven. Een van de investeerders in die bedrijven, Tan Youhui, huurde Xi Guang-An in om iemand te vinden om Wei te vermoorden.
Mo Tian-Xiang werd daarvoor 2 miljoen yuan (250.000 euro) beloofd. Die wilde zijn handen echter niet zelf vuilmaken en huurde Yang Kang-Sheng in. Die besteedde de taak vervolgens uit aan Yang Guang-Sheng, die de taak tot slot uitbesteedde aan Ling Xian-Si. Ondertussen was de beloning teruggebracht tot 100.000 yuan (12.500 euro) omdat iedereen een percentage voor hem hield.
Ling Xian-Si besloot dat dit niet genoeg was om het risico te nemen en nam in plaats daarvan contact op met Wei. De twee mannen ontmoetten elkaar in een koffieshop. Lin Xian-Si overtuigde Wei om te poseren voor een foto, vastgebonden en gekneveld, en vervolgens 10 dagen te “verdwijnen”. Het plan was om de 100.000 yuan te innen zonder de misdaad te plegen, maar uiteindelijk kwam het hele complot aan het licht. Alle beklaagden kregen vorig jaar gevangenisstraffen.
Entomologie
“Richard Vetter, voor het verzamelen van bewijs dat veel entomologen (wetenschappers die insecten bestuderen) bang zijn voor spinnen, die geen insecten zijn.”
De wetenschapper vond het opmerkelijk dat mensen die voortdurend bezig zijn met allerhande soorten insecten toch regelmatig schrik bleken te hebben voor spinnen. Daarom besloot hij te onderzoeken welke kenmerken van spinnen nu juist die afkeer veroorzaakten. Een beter begrip daarvan kan helpen bij het verstaan en behandelen van arachnofobie.
Geneesmiddelen
“Nienke Vulink, Damiaan Denys en Arnoud van Loon, voor het diagnosticeren van een lang niet herkende medische aandoening: misofonie, het leed bij het horen van andere mensen die kauwgeluiden maken.”
Er viel dit jaar ook een Belg in de prijs, want hoewel het onderzoek uitgevoerd is aan de Universiteit van Amsterdam is Damiaan Denys een landgenoot. Het idee voor deze studie ontstond in 2013. Toen werden drie patiënten die melding hadden gemaakt van extreem leed en agressieve uitbarstingen bij het geluid van iemand anders die met de lippen klapte of ademde doorverwezen voor onderzoek naar obsessief-compulsieve stoornissen. Hun verhaal verscheen op een internetforum en kort daarna namen bijna 50 mensen contact op het het centrum dat ze zich in dat verhaal herkenden.
De onderzoekers bestudeerde 42 van die patiënten. Ze merkten dat het telkens ging om geluiden die door andere mensen gemaakt werden. Uiteindelijk waren de auteurs in staat om een lijst met standaard diagnostische criteria voor te stellen voor misofonie, waarvan zij denken dat het een nieuwe psychiatrische aandoening is.
Medisch onderwijs
“Jair Bolsonaro uit Brazilië, Boris Johnson uit het Verenigd Koninkrijk, Narendra Modi uit India, Andrés Manuel López Obrador uit Mexico, Alexander Loekasjenko uit Wit-Rusland, Donald Trump uit de VS, Recep Tayyip Erdogan uit Turkije, Vladimir Putin uit Rusland, en Gurbanguly Berdimuhamedow uit Turkmenistan, voor het gebruik van de Covid-19-virale pandemie om de wereld te leren dat politici een directer effect kunnen hebben op leven en dood dan wetenschappers en artsen.”
Ook hier gaat het uiteraard om een satirische prijs die vooral dient als kritiek tegenover deze leiders en hun aanpak van de coronacrisis in hun land. Het zijn namelijk telkens nationale leiders die wetenschappelijke expertise negeerden en een rampzalig beleid instelden om een wereldwijde pandemie het hoofd te bieden. De genoemde zijn dan ook samen verantwoordelijk voor een groot deel van de coronabesmettingen en -doden.
Materiaalkunde
“Metin Eren, Michelle Bebber, James Norris, Alyssa Perrone, Ashley Rutkoski, Michael Wilson en Mary Ann Raghanti, omdat ze hebben aangetoond dat messen gemaakt van bevroren menselijke uitwerpselen niet goed werken.”
De inspiratie voor dit onderzoek was een legende van een Inuit-man die weigerde zich bij zijn familie te voegen in de nederzetting en buiten op het ijs bleef. In de hoop hem te dwingen, namen zij al zijn materiaal af. Dat schrikte de man echter niet af want hij gebruikte zijn ontlasting om een bevroren mes te maken, dat hij met zijn eigen speeksel sleep. Daarna gebruikte hij het bevroren fecale mes om een hond te doden. Zijn ribbenkast gebruikte hij als slee en met de hond spande hij een andere hond ervoor waarna hij naar de Noordpool reed en verdween.
Om voor eens en voor altijd te weten of deze legende gebaseerd was op een echt verhaal of niet. Daarom besloot hij samen met zijn collega acht dagen lang zijn behoefte te doen in een zak. Daarmee maakten ze vervolgens messen die ze invroren. Helaas bleken de messen niet te werken, maar smolten ze gewoon zonder succesvol te snijden in huiden. De onderzoekers merkten wel op dat zij hun ‘messen’ gebruiken bij een temperatuur van 10 graden Celsius. Om heel zeker te zijn, zou volgens hen de studie moeten overgedaan worden bij koudere temperaturen.