Maandag, start van de werkweek. Het moment waarop Bart De Wever (N-VA) beslist om grote schoonmaak te houden, met een hele wissel van de veldbezetting. Want Siegfried Bracke is out als kopman in Gent voor de N-VA, Elke Sleurs is in. Maar Sleurs wordt vervangen in de federale regering, want dat leverde de partij ook geen jota op. 

N-VA-voorzitter Bart De Wever roept op maandagmorgen een persconferentie bijeen. Dat kan maar één ding betekenen: zaken op orde zetten.

Dat blijkt: Siegfried Bracke is niet langer de Gentse kopman van de N-VA. Hij trekt zich terug als fractieleider in de Gentse gemeenteraad en zal ook de lijst niet trekken. Zo eindigt een probleem van de sp.a-meerderheid in Gent, waar hun kopman Tom Balthazar moest aftreden, met een even dramatisch einde voor diens grote tegenstander, Bracke zelf. De Wever had het over “een bijzonder moeilijke week”, die Bracke achter de rug heeft. “Dat is nog een eufemisme, want hij is gelyncht.”

Nooit duidelijk wie nu de Gentse kopman was

Bracke was al langer een probleem: in Gent was zijn kopmanschap nooit onbetwist. In de kranten had hij zelf wel al een paar keer verklaard “beschikbaar te zijn”, maar op geen enkel moment tot nu was er echt beslist over dat lijsttrekkerschap. Namen die ook steeds vielen, waren die van Elke Sleurs en Kamerlid Peter De Decker. Maar ook zij waren geen perfecte kandidaten. De Decker bijvoorbeeld raakte in 2012 niet eens verkozen in de gemeenteraad in Gent.

Bovendien lag Bracke al voor heel de episode niet meer goed met een aantal kopstukken in z’n eigen partij. Het Gentse lijsttrekkerschap werd hem dus zeker niet van harte gegund, en dat was voor heel de saga rond Publipart en Telenet.

Maar ook Sleurs lag niet in de bovenste schuif bij velen binnen de partijtop. Haar parcours als staatssecretaris is op z’n minst rommelig geweest: een hele rist kabinetschefs hebben elkaar afgewisseld. En ook communicatief steekt ze er niet bovenuit, terwijl ze met haar domeinen zoals gelijke kansen en personen met een beperking en armoedebeleid net ‘softe’ thema’s kreeg, die de N-VA hadden moeten helpen om een wat zachter imago te kweken.

Al eerder werd een deel van haar pakket afgepakt en verdeeld onder andere N-VA’ers in de federale regering. Maar nu grijpt De Wever dus de crisis rond Bracke aan om meteen ook Sleurs te vervangen. Dat geeft dan nog twee jaar de ruimte aan iemand anders om die ‘softere’ kant van de N-VA wat bij te vijlen en de domeinen van armoedebestrijding, gelijke kansen, personen met een beperking en grootstedenbeleid wat meer profiel te geven.

Het telefoontje van Sleurs

De Wever onthulde zelf dat Sleurs hem afgelopen weekend zelf heeft gebeld, met het voorstel om het lijsttrekkerschap in Gent in handen te nemen. “Het zijn de vragen die jullie altijd mateloos boeien: wie heeft wie gebeld en is er iemand onder druk gezet? Wel. Elke heeft mij gebeld en gezegd: “Voor Gent moet er iets gebeuren en ik ben bereid om een offer te brengen.”

De peiling in de Gentenaar speelde daarbij ongetwijfeld een grote rol. Want die bleek vernietigend voor Bracke. 87,6 procent antwoordde negatief op de vraag ‘Hebt u nog vertrouwen in Siegfried Bracke als politicus?’. In totaal gaf ook 2,1 procent van de Gentenaars z’n steun aan Bracke als burgemeester, Elke Sleurs haalde daarin 5,3 procent.

Sleurs belde dus De Wever, die daarop dan Bracke belde. De kwestie van het lijsttrekkerschap was daarmee meteen van de baan. En Sleurs kon, zonder enige kleerscheuren, ook van het federale podium verdwijnen. “Ik heb de ambitie om burgemeester te worden, in wat volgens mij de prachtigste stad van Vlaanderen is”, stelde ze zelf. Het excuus dat ze “fulltime” moet bezig zijn met die nieuwe ambitie, is meteen een perfecte uitleg. “Gent verdient een kopvrouw die daar al haar aandacht aan besteed, dat zal ik dan ook doen.”

“Als je een zekere job als staatssecretaris wil opgeven voor het onzekere lijsttrekkerschap in een stad waar we het moeilijk hebben: dan verdient dat veel respect. Het tekent wie Elke is en hoe ze werkt: met volle overgave. Ik wens haar alle succes in deze nieuwe opdracht”, zei De Wever.

“Nul euro van Telenet”

Wie Sleurs opvolgt als staatssecretaris is nog niet duidelijk. Daarover wilde De Wever niets kwijt. “Onze partij is aangevallen op z’n geloofwaardigheid en dat doet onze partij pijn. Siegfried heeft ook moeilijke dagen achter de rug. In partijen bestaat wel eens de reflex om de gewonden achter te laten en overboord te gaan en verder te varen. Dat gaan wij niet doen. Maar Siegfried heeft wel een beslissing genomen en die respecteer ik.”

Opvallend was nog dat Bracke én De Wever de verdediging van de Kamervoorzitter nog eens ten gronde opnamen. “Hij heeft de consultancy voor Telenet wel gedaan, maar hij is daar niet voor betaald. Hij heeft niets bijverdiend, neemt u dat toch in uw verslaggeving mee. En dat in tegenstelling tot z’n voorgangers.”

En ook Bracke kwam nog eens terug op de zaak rond Telenet. “Voor de duidelijkheid, mijn inkomen uit Telenet was 0 euro. Nul euro voor wat sommigen noemen, mijn forfaitaire vergoeding. En nul euro ook voor mijn adviezen, contacten, vergaderingen, of wat dan ook daar bovenop. Meer zelfs, bij nader toezien ben ik de eerste Kamervoorzitter in jaren die niet bijverdiende in de privé. Maar ik ben zeer blij met de unanieme beslissing van de alle partijen van een werkgroep die nieuwe en duidelijke regels wil maken. Mijn voorgangers die ik stuk voor stuk respecteer, hebben bijverdiend in de privé. Maar dat historisch perspectief moet wel aangehaald worden. Meer heb ik daarover niet te zeggen.”