‘In Gesprek Met’ is een nieuwe topic van de facebookpagina “Belgian Military Interests”. De admins van deze pagina gaan in gesprek met verschillende personen over militair gerelateerd onderwerpen. Voor het tweede gesprek hebben wij gekozen voor een gesprek met Sammy Mahdi, gekend van zijn uitspraak “Militairen, verlaat mijn straat”.

Sammy Mahdi is voorzitter van Jong CD&V. Hij is opgegroeid in Brussel (Molenbeek en Watermaal-Bosvoorde) en woont nu in Vilvoorde. Zijn vader heeft de Iraakse nationaliteit en zijn moeder is een Vlaamse. Bij de militairen heeft hij het verkorven door zijn woordkeuzes in zijn column ‘Militairen, verlaat mijn straat’ maar bij CD&V staat hij gekend als ‘redelijk’ rechts. Wij gaven hem de kans om zijn uitspraken te verduidelijken. Tevens gaan we het hebben over migratie, integratie, terrorisme en de reactie van de politiek. Als locatie hebben een café uitgekozen niet toevallig naast een gevoelig punt waar er collega’s van ons patrouilles lopen. In het eerste deel hebben we het over zijn column en zijn roots.

Wat ik wou meegeven was mijn rationeel onbegrip voor het feit dat we militairen op straat inzetten en ook de manier waarop ze ingezet worden. De column werd geschreven één jaar na de aanslagen en het gevoel dat ik wou meegeven was dat het een jaar na de aanslagen tijd was om effectief te investeren in ons veiligheidsbeleid en de militairen daar niet voor in te zetten. Want hun inbreng nu kan veel nuttiger. Alleen heb ik de man gespeeld en niet den bal. Ik had duidelijk moeten maken dat wij ook vanuit de politiek, want het is een politieke beslissing en geen militaire beslissing om mensen op straat te zetten, die knopen moeten doorhakken. Door de man te spelen heb ik met een beschuldigende vinger naar de militairen gewezen. Daar was ik vooral na reacties van militairen zelf bewust van en daar heb ik me ook meteen voor verontschuldigd.

Het ging mij in mijn column veel meer over heel het veiligheidsdebat, want dat is ook een deel van wat in het stuk staat, hoe we de veiligheid beter kunnen garanderen. Dat gaat over een veel betere uitwisseling van informatie die er vandaag de dag niet is. Als ik dan hoor dat er nog constant communicatieproblemen optreden tussen verschillende politiediensten en de veiligheidsdienst en tussen de lokale en de federale politie onderling, dan moeten onze alarmbellen afgaan. Terwijl heel veel mensen zich énkel focussen op de militair op straat (wat ik eigenlijk gedaan heb met mijn stuk maar eigenlijk niet wou doen) zouden we de focus moeten weerleggen naar de manier waarop we de veiligheid effectief garanderen: Op welke manier dat we daar politie voor moeten inzetten en op welke manier dat we daar de militairen moeten inzetten.

Inderdaad, dat zijn zaken die je moeilijk kan aanbrengen op politiek vlak. Ik probeer het dan toch te doen omdat ik jong ben en ik er mij niets van aantrek. Als ik iets zeg over wat ik echt denk dat onze veiligheid beter zal garanderen en dat kost mij mijn politiek hoofd, dan is dat maar zo. Ik heb mijn principes en mijn manier van denken en ik breng dat naar voor. En één van die zaken gaat over het feit dat militairen hun trainingen niet meer kunnen volgen en dat er een volledige verrotting ontstaat van heel defensie doordat ze hier als de meest overgekwalificeerde bloempotten worden ingezet. Want dat is het uiteindelijk wel met de bevoegdheden die jullie nu hebben. De gsm om de politie te bellen is het sterkste wapen van de militair. Maar het is symbolisch zo interessant om militairen in te zetten vanuit de politiek dat we het laten gebeuren. En dat vind ik verschrikkelijk frustrerend.

Klopt, vandaar ook dat je militairen best niet permanent op straat laat staan. Bij dreigingsniveau vier is dat volledig verstaanbaar. Het is trouwens niet verkeerd dat mensen schrik hebben van militairen. Die afschrikking en de kracht die militairen uitstralen, dat mag niet vervagen. Ik heb wel gemerkt dat veel mensen niet begrijpen dat ik het schrikbeeld van de militair in de straat benoem. Terwijl ik daarmee niet de kunde van de militair in vraag stel, maar de versterking van een angstklimaat waarbij het effect van de militair op straat zowel nefast is voor defensie als voor onze samenleving.

Dat is wat mij het meest frustreert: het gevoel dat gecreëerd wordt dat we met militairen op straat aanslagen kunnen voorkomen. Dat klopt niet. Met militairen op straat voorkomen we geen aanslagen. We geven het psychologisch gevoel dat er veel meer veiligheid is en mocht er iets gebeuren of er gebeurt iets, dan komt de expertise van de militairen eraan te pas. Zie de gebeurtenissen in Zaventem en de manier waarop de militairen daar hun kennis hebben gebruikt om mensenlevens te redden op het moment dat de aanslag al werd gepleegd. Daar hebben de militairen enorm goed werk verricht na de feiten.”

Persoonlijk ben ik altijd voorstander geweest van een militaire interventie in Irak en Syrië. Ik vind dat we IS in het Midden-Oosten moeten bestrijden en dat ook België daar deel van moet uitmaken. Het is daar dat onze militairen voor het verschil kunnen zorgen. Veel meer dan hier op straat te staan. En ik snap wel dat men in tijden van verhoogde terreurdreiging niet alles kan oplossen door enkel onze agenten in te schakelen. Maar er ontstaat wel een normalisering van de militaire aanwezigheid op straat. Het is normaal aan het worden en niemand durft het nog in vraag stellen, uit angst dat er dan toch maar een aanslag plaatsvindt. Wacht nog even en het wordt voor iedereen de normaalste zaak van de wereld. De militair gaat dan deel uitmaken van de publieke omgeving, net zoals een politieagent of een wijkagent daar deel van uitmaakt. Dat mag niet gebeuren. Dan stopt de meerwaarde van de militair op straat. Wat ik hier en daar verneem is dat een deel van de militairen in het begin, heel blij en enthousiast waren over het feit dat ze op straat werden ingezet, omdat ze hun meerwaarde hier bij ons ook konden bewijzen. Maar ook bij militairen begint wrevel te ontstaan. Want de bevoegdheden van militairen zijn toch extreem beperkt.

Even terzijde een oprechte vraag uit nieuwsgierigheid: De discussie over de Somaliër, konden de militairen iets anders doen dan hem direct neerschieten, hem ontwapenen bijvoorbeeld?

Wel, eerst en vooral het verhaal in de pers is niet het correcte, enkel de VRT had een correctere berichtgeving. Dit is wat volgens onze bronnen gebeurd is:

1. Drie militairen zijn op patrouille in Brussel.
2. Deze militairen horen achter zich ‘Allahu Akbar” roepen.
3. Ze draaien zich om waarop de eerste militair onmiddellijk een vuistslag krijgt in het gezicht.
4. De verdachte richt zich naar de tweede militair en probeert hem te steken met een mes, de militair weert dit af en raakt gewond aan zijn hand.
5. Hierop neemt de 3de militair zijn wapenstok en deelt 5 slagen uit aan de verdachte, die niet terugdeinst noch kalmeert en nog steeds probeert om de militairen te steken.
6. De eerste militair, die bekomen is van de vuistslag neemt hierop zijn wapen en vuurt 2 schoten in richting van de verdachte.

Het is duidelijk dat onze militairen er alles aangedaan hebben om de verdachte zijn actie te ontzeggen zonder het gebruik van letaal geweld. Maar de verdachte liet hun geen keus. Wij kunnen nu stellen dat deze militairen enorm professioneel gehandeld hebben. Dat verdient enorm veel respect. En de opmerking van sommige mensen en zelfs politiekers dat het ‘een executie’ was is dus totaal van de pot gerukt.

Iemand die met een mes een dodelijke bedreiging vormt (één militair is geraakt met het mes), moet je counteren met iets ‘zwaarder’, aangezien de militairen nog steeds geen zwaard bij hebben (ironisch), is het volgende dus een vuurwapen.

Een bewegend menselijk doel, dat een bedreiging vormt voor anderen, in zijn benen schieten is onmogelijk. Zelfs elite eenheden stellen dit. Je gaat het ook niet proberen want als je mist, krijg je misschien geen tweede kans. En in tegenstelling tot wat de meeste films beweren, onder invloed van adrenaline, drugs etc, (en neen de ordehandhavers hebben dan geen tijd om dat te onderzoeken) kan iemand, die niet letaal geraakt is, nog minuten verder ‘vechten’ aangezien het door de middelen het een tijdje duurt eer de hersenen het beseffen. Dus bij een onmiddellijk dreiging voor uzelf en anderen is het principe van wettige verdediging van toepassing en wil je uw dreiging direct uitschakelen, hoe? = Letaal.

De vraag die wij ons nu stellen: hadden de militairen de juiste bevoegdheden gehad, was dit dan niet te voorkomen? (want 2 ministers hebben nu al gezegd: ‘wat ze in Kabul konden dat kunnen ze hier ook’, maar wij kunnen niet hetzelfde want onze bevoegdheden zijn totaal anders!)

Even over uzelf nu, u heeft zelf een migratieachtergrond. Bent u Moslim?

Ik beschrijf mezelf altijd als spiritueel eclectisch. Ik heb een aantal christelijke en islamitische tradities van thuis uit mee gekregen. Tradities waar ik wel waarde aan hecht, maar uiteindelijk beschouw ik mezelf wel als agnost. Mijn vader is moslim, mijn moeder is katholiek en ik heb een beetje van de twee meegenomen.

Dus neen, ik ben gewoon mezelf maar ik neem wat elementen mee. Ik heb bijvoorbeeld al een paar keer meegedaan aan de ramadan, terwijl mijn vader dat nooit heeft gedaan.

Maar hij is wel moslim?

Ja! Maar heeft hij er een “Westerse invulling” aan gegeven? Neen. Mijn vader was moslim in het seculiere Irak en dronk daar alcohol, en ging feesten met meisjes in minirokken tot in de vroege uurtjes. Dat was het leven in Irak, ook voor moslims. Niet dat zijn manier van leven daarom beter is dan hoe andere moslims hun geloof belijden. Maar ik kan me soms storen aan de term “Westerse islam”. de diversiteit binnen de moslimgemeenschap in het Midden-Oosten is veel groter dan je zou denken.

Uw vader is afkomstig uit Irak, hoe is hij in België terechtgekomen?

Mijn vader is hier als politieke vluchteling terechtgekomen ten tijde van Saddam Hoessein. Hij deed hogere studies in Irak en mocht een jaar naar het buitenland gaan. Hij is zo in België terechtgekomen en heeft mijn moeder leren kennen. Hij moest dan terug naar Irak want hij moest daar zijn legerdienst doen. Strijden voor het regime van Hoessein zag mijn vader niet zitten en ondertussen was hij verliefd geworden op mijn moeder waarmee hij iedere dag aan de telefoon hing. Zij smeekte dat hij terugkwam. Dan is hij het land kunnen ontvluchten en in België terechtgekomen.

Mijn vader komt uit het zuiden van Irak. Hij maakte deel uit van een etnische meerderheid, de sjiieten, zij werden onderdrukt door het soennitische regime van Saddam Hoessein. Het was geen pretje om daar te leven. De oplossing voor mijn vader was eenvoudig: hij moest het land ontvluchten of leven in een dictatuur waar hij heel weinig kon bereiken. Mijn vader stond dan ook te springen toen de Amerikanen zijn binnengevallen in Irak. Hij was heel tevreden dat hij eindelijk terug kon gaan naar zijn land om zijn familie te bezoeken die hij 25 jaar niet meer gezien heeft. Toen zijn grootmoeder stierf kon hij niet aanwezig zijn op de begrafenis en hij heeft nooit het graf van zijn eigen moeder kunnen bezoeken. Er hing de doodstraf boven zijn hoofd indien hij terugkeerde naar Irak. Enerzijds omdat hij zijn dienstplicht niet had uitgevoerd en anderzijds omdat hij niet voor het Baath regime was. Als je in die tijd geen partijkaart had en je volgde de partijlijn niet, dan werd dat zwaar afgestraft. Hij was ook heel bang dat de geheime diensten uit Irak hier in België spioneerden en dat die hem zouden meenemen naar Irak. Dat was een grote angst. De inval van de Amerikanen was voor hem persoonlijk dus ook een grote opluchting.

Vind jij dat er een goede keus gemaakt is om het regime omver te werpen door de Amerikanen? Want de oorlog bestaat uit twee pijlers: De eigenlijke inval en omverwerping van het Baath regime enerzijds en anderzijds de wederopbouw. Men had toen al geadviseerd dat de Amerikaanse bezetting minstens 30-40 jaar ging moeten duren om minstens 1 generatie ‘her op te leiden’ Om politieke redenen is dat niet uitgevoerd, oorlog kost geld, en je kent het vervolg… Ontstaan van IS…

Ja dat klopt, het is een moeilijke materie. Ik was persoonlijk heel trots dat België zich samen met de Fransen en de Duisters afzijdig hielden. En uiteindelijk ook als laatste land geplooid hebben binnen de NAVO. België had toen ook gezegd hebben dat er geen geldig excuus was om binnen te vallen in Irak, vermits de claim van “weapons of mass destruction” niet hard gemaakt kon worden. Dat was principieel de enige juiste reactie. Dus daar was ik persoonlijk wel heel tevreden over. Al is er een dubbel gevoel: enerzijds ben je tevreden omdat het Baath regime omvergeworpen wordt, Saddam Hoesein weg is, en je je eigen familie kunt terugzien. Vooral in het geval van mijn vader dan, want ik heb daar heel weinig voeling mee. Maar anderzijds voel je wel aan, door de manier waarop het gebeurd is en de wederopbouw die er eigenlijk niet was, dat die inval het Irak van vandaag het nog moeilijker maakt dan voordien. Het seculiere Irak is niet meer en de rechten van vrouwen gaan er bijvoorbeeld niet bepaald op vooruit. Een pintje bestellen zit er ook niet meer in, al kan je volgens mijn vader daar in de meeste cafés wel nog altijd subtiel om vragen. Maar nog belangrijker, een groot deel van de militairen van het Baath regime van toen hebben de wapens opgenomen voor IS juist omdat zij tijdens en na de oorlog onderdrukt werden door sjiieten.

De commando structuur van IS was/is inderdaad verweven met ex-Baath leden, zowel in Syrië als Irak.

Ja inderdaad, ook de berichtgeving dat mensen van gebouwen geduwd worden door IS is hiervan een bewijs. Toen ik tegen mijn vader zei dat die IS’ers toch de meest onmenselijke barbaren zijn om personen van een gebouw te gooien, antwoordde hij: “Och zoon, in de tijd van Saddam Hoessein gebeurde dat ook al”. Dat zijn net de technieken die zij hanteerden onder de dictatuur van Saddam Hoessein.

Maar toen was er nog geen sociale media.

Nee inderdaad. Ik blijf dus met een dubbel gevoel zitten wat die oorlog betreft. Er is overduidelijk onvoldoende ingezet op de heropbouw, waar militaire aanwezigheid trouwens een essentieel onderdeel van is.

Wij hebben een redelijk hoge welvaart, een goede democratie, etc in Europa. Maar moeten wij dat telkens opnieuw andere landen ook opleggen? Omdat hun eigen bevolking niet in staat is om voor zichzelf op te komen. Want als je kijkt naar de laatste jaren, of het nu uit economische motivering was of niet, doet hier even niet terzake, we hebben regimes en dictaturen omver geworpen en uiteindelijk is het erger geworden nadien. In die landen zijn het vooral clans. Ze hebben geen voeling met hun land enkel met hun clan en hun familie. Hun land is een fysieke grens op een wereldkaart. En die dictators zorgen ervoor, met harde hand, dat met elkaar samenleven. Wij werpen die dictators omver die met harde hand regeren waardoor die clans beginnen vechten tegen elkaar voor de macht. Moeten we niet stoppen met ons te bemoeien? Zouden we niet beter die dictaturen hun eigen gang laten gaan? Zouden we niet beter stoppen met iedereen altijd ons systeem te willen opleggen?

Over die clans, dat klopt. Mijn familienaam bvb heeft een hele geschiedenis. Saddam Hoessein had de familienamen afgeschaft omdat net dat zorgt voor clanvorming. Er waren een aantal grote families met allemaal dezelfde familienaam. Dus dan was zijn plan om die familienamen af te schaffen: De voornaam van hun grootvader werd dan hun familienaam. De voornaam van mijn grootvader is Mahdi dus mijn familienaam is Mahdi geworden.

Of we bij dictatoriale regimes moeten tussenkomen? We zetten veel in op oorlogspreventie of we gaan ter plaatse om (kleine) brandjes te blussen. Maar eens de brand geblust is zorgen we niet voor een wederopbouw. Ik denk dat als we ergens militair ingrijpen beide componenten minstens even belangrijk zijn.

Dat wou ik ook zeggen in mijn column: “doe iets anders en ga op peacekeeping in Libanon” die zin was ook doelbewust gekozen om het te hebben over de peacekeeping in Libanon. Libanon is door de vluchtelingencrisis ook bijzonder instabiel. Als we er eerst voor zorgen dat er stabiliteit is en het dan aan hen overlaten om hun samenleving op te bouwen met de nodige steun, maakt een democratisch proces in het Midden-Oosten zeker een kans. Ik had er dus wel degelijk bewust voor gekozen om de peace keeping missie in Libanon te vermelden, alleen stond er na die zin in mijn column nog iets achter waarmee ik eigenlijk bedoelde: ‘ik wil dat je iets anders doet want op straat staan heeft eigenlijk – wat mij betreft – absoluut geen nut.’ Maar wat er voor die komma stond, namelijk die peacekeeping mission, was voor mij het belangrijkste deel van de zin. Het is één van de meest essentiële taken van onze militairen in de huidige mondiale context: Kunnen zorgen voor stabiliteit in de wereld op plaatsen waar er op dit moment veel te veel instabiliteit is en helpen zorgen voor de opbouw van een sterke een civil society. (BMI: ook Rudi Vranckx gebruikte deze term)

Soennieten en Sjiieten, die voeren al oorlog zolang men kan herinneren, wat is uw mening hierover. De volledige regio wordt erdoor ontwricht.

Sjiet – Soenniet ben ik het mee eens maar niet omwille van religieuze oorzaken dan wel omwille van geopolitieke oorzaken. Het is de eeuwige strijd om de macht in het Midden-Oosten. De ene wil de grote leider worden van het Midden-Oosten en hoopt de rest van de Soennitische achterban mee te krijgen. En de andere voor de Sjiiten. Die strijd hebben we in Europa ook eeuwenlang gekend. Af en toe met een sausje godsdienst over. Die geopolitieke strijd zie je nu ook in de verhoudingen tussen Turkije en Qatar of in de positionering van Iran en Saoedi-Arabië.

Dus het zijn altijd geopolitieke belangen die meespelen, veel meer dan de religieuze. Mijn vader heeft in Irak, ondanks het feit dat hij onderdrukt werd als Sjiiet, samengeleefd met Soennieten. Soennitische en Sjiietische families, het was doodnormaal dat mensen onderling trouwden. De spanningen zijn pas echt beginnen oplopen eens Hoessein er niet meer was.

Eigenlijk kan je dus stellen dat ze een dictator nodig hebben om de vrede te bewaren, onafhankelijk van wat die dictator doet, want hoe je het ook draait of keert. Kijk naar Irak, Libië, Irak, Afghanistan, zowel Al Qaida als de Taliban is opnieuw terrein aan het winnen. Wat we winnen op IS verliezen we weer op de Taliban/Al Qaida. Gebieden waar de Belgen en Nederlanders jaren de veiligheid garandeerden, waar meer dan 20 Nederlanders voor gesneuveld zijn, zijn terug in handen gevallen van de Taliban/Al Qaida. Maar iedereen is zo gefocussed op IS dat niemand merkt dat er zich een ‘nieuw’ probleem aanbiedt. Proficiat, we winnen de strijd in Irak tegen IS. Wie is er al bezig met de periode nadien? Wordt daar over nagedacht? De regering in Irak is niet stabiel, ze blijven bijeen omdat ze zich focussen op één gemeenschappelijk doel: IS.

De regering in Irak is allesbehalve stabiel. Van zodra het gevecht tegen IS gedaan is zal het weer overgaan in de sjiieten tegen de soennieten tegen de Koerden. Ze houden het land nu amper bijeen door aan iedere gemeenschap een uitvoerend postje te beloven.

lees ook:

1. In Gesprek Met … Rudi Vranckx: “We zijn in oorlog”