Tientallen jaren van verwaarlozing en onderinvestering hebben ervoor gezorgd dat elektriciteitsnetten het steeds vaker begeven. Aanhoudende droogte heeft de hydro-elektrische opwekking van stroom verlamd. En door de economische crises in verschillende landen hebben regeringen nu zelfs moeite om de brandstof te kopen die nodig is om stroom op te wekken.

In Iran hebben de stroomstoringen in verschillende steden tot protesten geleid en deze maand was er zelfs een zeldzame verontschuldiging van de vertrekkende president Hassan Rouhani. Terwijl de woede zich uitbreidt, zijn er ook demonstraties uitgebroken over watertekorten in Khuzestan, een provincie in het zuidwesten van Iran. Amnesty International meldt in een vrijdag vrijgegeven rapport dat veiligheidstroepen op de protesten hadden gereageerd met kogels. Minstens acht demonstranten en omstanders werden gedood. In de olierijke stad Basra in Irak hebben demonstranten snelwegen geblokkeerd en banden verbrand als protest tegen aanhoudende stroomproblemen. Hetzelfde gebeurde in Libanon.

Wie jonger is dan dertig heeft geen dag meegemaakt zonder blackout

In Libanon zijn mensen al lang gewend aan dagelijkse stroomonderbrekingen van gemiddeld drie uur – het land heeft geen enkele dag gekend zonder blackout sinds de burgeroorlog in 1990 eindigde – en er bestaat zelfs een app die de inwoners op de hoogte brengt wanneer de stroomonderbrekingen zullen plaatsvinden.

Maar door de dramatische economische ineenstorting van Libanon in de afgelopen maanden heeft de regering geen brandstof meer om elektriciteit te leveren tijdens het grootste deel van de dag. Het hele land draait op generatoren en de website van het door de staat gerunde elektriciteitsbedrijf is gewoonweg offline.

Stroomtekorten zijn ook schering en inslag in steden in heel Irak sinds dat land achterloopt op betalingen aan Iran voor de grote hoeveelheid grensoverschrijdende elektriciteit die het buurland traditioneel leverde. Teheran heeft tijdelijk zelfs de energiekraan helemaal dichtgedraaid. In Bagdad proberen bedrijven maar ook kleine zelfstandigen het licht aan te houden met back-up generatoren, een peperdure grap die velen aan de rand van de financiële afgrond heeft gebracht. Maar een keuze is er niet: zonder stroom kan je de zaak sowieso sluiten.

In buurland Syrië is het nog erger. In gebieden ten noorden van Damascus klagen bewoners al maanden online dat de blackouts – bezuinigingen genoemd door het regime – oplopen tot 20 uur per dag. In Aleppo duren de bezuinigingen soms acht uur per keer, met daartussen anderhalf uur met elektriciteit. Sommige Syriërs merken op dat stroomuitval minder vaak voorkomt in de hoofdstad Damascus en ook in kustgebieden die dichtbevolkt zijn door aanhangers van president Bashar al-Assad, terwijl de rest van het land eronder lijdt.

In de hele regio van het Midden-Oosten vragen overheden de burgers om het verbruik te verminderen, vooral tussen de middag en zonsondergang. In Iran publiceerden de autoriteiten zelfs schema’s voor de blackouts, hoewel elektriciteitsbedrijven zich nooit aan de schema’s bleken te houden.

Elektriciteitsmasten opblazen om generatoren te kunnen verkopen

Ziekenhuizen in de regio, die al worstelen door de coronavirusepidemie, ontsnappen ook niet aan de malaise. In een video van een mobiele telefoon die deze maand viraal ging, beweerde een IC-arts in Teheran dat patiënten op een intensive care-afdeling waren overleden toen de stroom naar de ventilatoren was uitgevallen als gevolg van de stroomstoringen. “We zijn dergelijke scènes vaak tegengekomen”, schreef de dokter, Mohamadreza Hashemian, in een bericht op sociale media dat werd geciteerd door Iraanse nieuwszenders. President Rouhani noemde de beweringen dat patiënten stierven een “volstrekte leugen” en zei dat alle ziekenhuizen noodgeneratoren hadden. Maar omdat de protesten zich uitbreidden, moest zelfs Rouhani zich deze maand verontschuldigen voor de onvoorspelbaarheid van stroomonderbrekingen.

Onderzoekers zeggen dat de stroomtekorten in de regio zijn verergerd door ongebreidelde corruptie. En dat gaat erg ver. Een golf waarbij elektriciteitsmasten in Iran werden opgeblazen vorige maand, bleek het werk van “particuliere zakelijke belangen” die ervoor wilden zorgen dat hun generatoren in plaats van het netwerk werden gebruikt.

Het feit dat er steeds meer generatoren worden gebruikt als alternatief voor het falend stroomnetwerk in het Midden-Oosten, heeft volgens gezondheidsexperts nefaste gevolgen. Een team van chemici van de American University in Beiroet schatte dat de bijna 24-uurs afhankelijkheid van Libanon van generatoren de lucht acht keer zo snel vergiftigt als toen Beiroet generatoren gemiddeld slechts enkele uren per dag liet draaien. Dat zou kunnen resulteren in een pak extra gevallen van kanker en nieuwe diagnoses van hart- en vaatziekten.

(lb)

Lees ook: Hevige regenval en overstromingen zoals die van vorige week zullen bij ons 14 keer vaker voorkomen tegen eind deze eeuw

Lees ook: Waarom ondergrondse metro’s in grote steden gedoemd lijken te verdwijnen