Met het nieuws dat de regering-Michel snel wil beslissen over de levensduurverlenging van de oudste kerncentrales én dat er een aanpassing van de nucleaire taks komt, haalt Electrabel z’n slag helemaal thuis.

De “herberekening van de nucleaire rente” komt in de praktijk neer op een verlaging en is een tegemoetkoming aan de jarenlange eis van Electrabel om de nucleaire taks te verlagen. Electrabel argumenteert dat de “torenhoge taks” geen rekening houdt met de intussen gedaalde marktprijzen en de gestegen kosten. “We verzetten ons tegen de belasting omdat ze excessief is”, klinkt het bij GDF Suez. De woordvoerder van GDF Suez verwees enkele maanden geleden nog naar de jongste jaarrekening van Electrabel. “De taks is ongeveer even hoog als het courante resultaat van Electrabel in België” beweerde hij toen nog.

Geen zicht op te krijgen

Of: de heffing komt neer op een inbeslagname van de volledige winst uit de kerncentrales, net zoals vorig jaar toen het een bedrag van 422 miljoen euro moest afdragen. Daardoor zouden de belastingen op Electrabel hoger uitkomen dan de winst van al haar activiteiten. Of de operationele activiteiten van Electrabel echt verlieslatend zouden kunnen zijn door de nucleaire taks valt echter ten zeerste te betwijfelen. De financiële transfers van Electrabel naar Franse staatsbedrijven en andere semi-openbare bedrijven – leveranciers van grondstoffen, management-services, elektriciteit, … – zijn dermate kolossaal dat het moeilijk is om er zicht op te krijgen. 

Algemeen wordt aangenomen dat de nucleaire taks neerkomt op ongeveer een derde van de winst die Electrabel door maakt. En terwijl Electrabel de heffing “monstrueus” noemt, bestaat in Duitsland een taks op nucleaire brandstof waardoor de kerncentrales daar drie keer meer belast worden dan in België.

Koppelen

Minister van Energie Marie-Christine Marghem (MR) die dinsdag met haar beleidsverklaring op de proppen komt, koppelt bovendien de levensduurverlenging van de kerncentrales aan de discussie over de nucleaire rente. Of: hoe langer de centrales openblijven hoe lager de taks. Een vaak gehoorde piste is volgens De Tijd, die de beleidsnota al kon inzien, dat voor Doel 1 & 2 een systeem wordt ingesteld zoals bij de levensduurverlenging van Tihange 1. Daar heeft Electrabel garanties dat het de gemaakte investeringen kan terugverdienen, en moet pas een bijdrage aan de overheid betaald worden als de prijzen voldoende hoog zijn.

Marghem wil blijkbaar op korte termijn ook nog proberen om de geplande productiestops van Doel 1 (15 februari 2015) en Doel 2 (1 december 2015) wat te rekken, zodat die centrales niet “midden in de koude winterperiode vallen”. De stillegging zou worden verschoven naar 31 maart 2015 voor Doel 1 en 31 maart 2016 voor Doel 2. Voor Doel 1 is die timing echter sowieso niet meer haalbaar.

Gouden deal – tot het misloopt

Voor Electrabel is dat een gouden deal. Zelfs in de meest minimale berekeningen valt er voor Electrabel zo de komende jaren nog zeker tien miljard euro te rapen. Het enige wat het moet doen is kerncentrales die ontworpen zijn om dertig jaar te werken maar al veertig jaar functioneren openhouden tot ze 50 jaar oud zijn.

De Duitsers, die stoppen met kernenergie tout court hebben een keer uitgerekend wat de kostprijs van zo’n risico is. Val niet achterover: bij een ernstig accident, waarbij straling zich verspreidt spreken we al snel over 100 miljard. Fukushima, wanneer en als het ooit opgekuist is, zal 800 miljard hebben gekost. Tsjernobyl heeft ook al meer dan 450 miljard gekost.

Een lange termijnplan voor de korte termijn

Wat we weten over wat er in de beleidsnota van Marghem staat, die pretendeert een “energiebeleid op langere termijn” te willen uitbouwen, duidt er niet op dat er eigenlijk echt sprake is van … een energiebeleid op langere termijn. Voor de hele korte termijn is er dit: “De regering gaat de dreigende stroomschaarste deze winter counteren met een resem maatregelen in het winterplan. De speerpunten zijn het terugdringen van de vraag, het importeren van stroom uit het buitenland en het inschakelen van de strategische reserve (gesloten aardgascentrales worden paraat gehouden).” De regering wil ook de noodgeneratoren die vaak in kelders van bedrijven of kantoren stil staan, kunnen inschakelen als er stroomschaarste dreigt. 

Investeringen

Marghem zou ook werk maken van een energienorm om te zorgen dat de energiekost voor gezinnen en bedrijven niet hoger ligt dan in de buurlanden. Hoe dat in de praktijk moet gebeuren is nog wel onduidelijk. 

Waar sprake is van nieuwe investeringen gaat het niet echt om inzetten op duurzame energie. “Marghem wil het investeringsklimaat verbeteren om te zorgen dat bestaande centrales kunnen blijven draaien en er nieuwe centrales gebouwd worden”, lezen we.