Een buitenaardse object dat 66 miljoen jaar geleden op onze planeet insloeg, veranderde in een verschroeiend apocalyptisch moment onze aarde in een onleefbare hel. Het betekende de ondergang voor dinosauriërs en talloze andere soorten. Al jaren wordt gedebatteerd over de identiteit van het object dat onze planeet op die noodlottige dag trof. Hoewel een asteroïde de belangrijkste kandidaat blijft, komt een team wetenschappers nu met een andere dader.

Hoewel het misschien een discussie over details lijkt tussen wetenschappers, is het wel degelijk voor ons allemaal van belang om te weten wat er nu precies op aarde insloeg 66 miljoen jaar geleden. Het kan immers misschien de mensheid helpen aan hetzelfde lot te ontsnappen.

Het team van het Center for Astrophysics in Cambridge (Massachusetts) denkt dat het mogelijk een ijskomeet was die te dicht bij de zon vloog. Wanneer kometen uit de buitenste regionen van het zonnestelsel de zon naderen, kunnen ze worden verscheurd door het immense getijdenveld van de ster. De resulterende scherven zijn mogelijk in een baan gekatapulteerd waarin de aarde lag. Althans volgens het onderzoek dat maandag in Scientific Reports werd gepubliceerd.

Amir Siraj, een student die astrofysica studeert aan Harvard en die het onderzoek leidde, heeft een model gemaakt dat zou aantonen dat zo’n komeet van de juiste grootte (zes kilometer doorsnee), met de juiste snelheid en in de juiste baan verantwoordelijk kan zijn voor de impact die de Chicxulubkrater onder wat nu het schiereiland Yucatán in Mexico is, creëerde en een massa-extinctie veroorzaakte.

Te klein plus wat met iridium?

De onderzoekers halen ook aan dat het hemellichaam dat op aarde neerstortte, was samengesteld uit koolstofhoudende chondrieten, een rotsachtig materiaal dat wordt aangetroffen in een klasse van primitieve asteroïden die dateren van de geboorte van het zonnestelsel. Monsters die in 2006 van de komeet Wild 2 werden teruggestuurd, suggereren dat deze samenstelling “mogelijk wijdverspreid zou kunnen zijn in kometen”. Het team speculeert dat de Vredefortkrater in Zuid-Afrika en de Zhamanshinkrater in Kazachstan ook overblijfselen kunnen zijn van komeetinslagen.

Maar andere experts zijn het niet eens met de methoden en conclusies van het onderzoek. De zes kilometer brede komeetfragmenten zouden te klein zijn geweest om de Chicxulubkrater te creëren, zeggen ze. En dan is er de veelbetekenende piek van iridium die werd afgezet in de nasleep van de inslag en die zichtbaar is in geologische lagen over de hele wereld. De grootte van het projectiel moet niet alleen in overeenstemming zijn met de grootte van de krater, maar ook met de totale hoeveelheid iridium die is afgezet. Dat is zeker het geval in het standaardscenario (stenige asteroïde), maar niet voor een kleine komeetinslag.

Al in 2013 komeet geopperd

Twee geowetenschappers, Mukul Sharma van Dartmouth College en Jason Moore van de Universiteit van New Mexico, zijn wel enthousiast over het nieuwe model van Siraj. “Ervan uitgaande dat de modellen correct zijn, levert dit artikel onafhankelijk bewijs van onze bewering in 2013 dat een komeet (hoge snelheid, klein) en niet een asteroïde (langzaam, groot) 66 miljoen jaar geleden een impact had”, schrijft Sharma. “Onze bewering was gebaseerd op geochemisch en geofysisch bewijs, en daarom is het opwindend om te zien dat dit nieuwe onderzoek gebaseerd is op het modelleren van komeet- en asteroïdebewegingen.”

Toekomstige monsters die van kometen worden teruggestuurd, zouden meer licht kunnen werpen op hun hypothese. Geavanceerde telescopen zullen wetenschappers ook helpen een uitgebreidere catalogus van kometen, asteroïden en andere nabij-aardse objecten op te bouwen.