Het blijft competitie over wie nu eigenlijk het initiatief heeft. Terwijl Conner Rousseau (sp.a) en Paul Magnette (PS) hun tweede ronde afwerken, en nog intensief contacten hebben, dringen Open Vld en MR erop aan om de fakkel over te dragen. Zeker Georges-Louis Bouchez (MR) blijft zichzelf in de kijker spelen, met onder meer contacten met de vakbonden.

In het nieuws: Een nieuwe superkern morgen, en deze keer komt men voor het eerst weer fysiek samen.

De details: De partijvoorzitters zien elkaar voor het eerst opnieuw. Al zal er niet geknuffeld worden.

• In het Egmontpaleis gaat morgen voor het eerst sinds maanden weer een fysieke vergadering door van de superkern. Dat leidt tot opluchting bij betrokkenen, na weken van telkens op zaterdag uren voor het scherm van een laptop te zitten: teleconferenties zijn nu eenmaal niet het beste middel om complexere politieke meetings te organiseren.
• Het is de eerste keer dat dus negen partijvoorzitters (Bart De Wever stuurt namens N-VA nog steeds Peter De Roover) opnieuw samenzitten, met de top van de regering. De inzet is niet min: er moet een relanceplan liggen, of toch minstens een deeltje van zo’n relance.
• Maar of dat zaterdag lukt, zoals premier Sophie Wilmès (MR) aankondigde donderdag op Radio 1, is maar zeer de vraag: het knetterde op de voorbereidende vergaderingen.
  • Niet iedereen is het eens met de regeringsplannen: die kwamen laat en worden kritisch bekeken. De oppositie is bovendien nodig: relanceplannen hebben een meerderheid in de Kamer nodig, en met 38 zeteltjes komt Wilmès II niet ver.
  • Bovendien kregen de oppositiepartijen ook de kans om zelf nog eens een lijstje eigen voorstellen uit te werken.
  • Maar dat is ideologische kakofonie. De N-VA wil zo bijvoorbeeld de arbeidsmarkt net versoepelen en steun aan bedrijven geven, terwijl de PS ontslagen wil verbieden en vooral maatregelen voorstelt om de consumptie aan te zwengelen. De groenen willen dan weer een forse inspanning voor de armsten.
  • Al deze week kondigde de oppositie aan dat een akkoord morgen zo goed als onmogelijk is.
• Zo heeft het er alle schijn van dat deze onderhandelingen hand in hand gaan met het grotere spel: de regeringsvorming. Immers: wie het eens raakt over een relanceplan samen, is al een heel stuk onderweg om samen een regeerakkoord te maken. De vraag is of dat morgen al zichtbaar zal zijn, of de contouren op z’n minst, op die superkern.

The big picture: De temperatuur stijgt over de regeringsvorming, en vooral wie dan de leiding krijgt.

• Je kan Paul Magnette (PS) en Conner Rousseau (sp.a) niet verwijten dat ze niet druk in de weer zijn. Gisteren volgde een dag van contacten, met de voorzitters van Groen en Ecolo. En ook met premier Wilmès was er overleg.
• “Werkdag zit erop, we blijven trekken aan de kar om een meerderheid te vinden. In dit land gaat niets echt vooruit, maar we blijven positief omdat het moet”, zo postte Rousseau gisterenavond laat zelf op z’n Instagram.
• De socialisten zitten wel met druk: komt er ergens een zichtbaar resultaat? Of hoe meet je ‘succes’ in deze missie, die toch heel wat persaandacht kreeg, nadat Paul Magnette (PS) besliste ermee naar buiten te komen? Zeker voor de PS-voorzitter zit er een risico in: hij zou nu, voor een derde keer, op een mislukking kunnen botsen.
• Plus, bij ‘normale’ regeringsvorming kan je een opdracht als deze “neerleggen”: je maakt een eindrapport en rijdt naar het Paleis, waar je dat plechtig afgeeft, en de koning dan de bal opnieuw in zijn kamp krijgt. Maar Rousseau en Magnette kunnen moeilijk aan het hek van het Paleis hun eindconclusies gaan neerleggen: de koning speelt niet mee.
• Ondertussen zijn de liberalen zenuwachtig. Georges-Louis Bouchez (MR) had van in het begin grote moeite met het idee dat plots de socialisten nu “aan zet” waren: hij had altijd gedacht dat zijn partij, met premier Wilmès, in die driver’s seat zou blijven zitten. Plus, er is geen ‘gunfactor’ naar Magnette toe, op z’n zachtst gezegd: de rivaliteit tussen beide voorzitters is groot.
• Bouchez is daarom de afgelopen dagen bezig met aan te tonen dat ook hij uitgebreid contacten heeft, die klassiek zijn bij de vorming van een regering. Zo zagen hij en Egbert Lachaert (Open Vld) gisteren samen de liberale vakbond in de Melsensstraat, inclusief foto op sociale media.
• Maar nog straffer: hij had een meeting met de grote FGTB-baas Robert Vertenueil, om samen straks een nieuw “Sociaal Pact” te onderhandelen. Hoe concreet dat is, is niet duidelijk: zelfs binnen de liberale familie is men niet dadelijk onder de indruk. Maar symbolisch is het wel: de socialistische vakbond, waar Bouchez, als ware hij informateur, uren gaat praten. Om toch maar te zeggen: er is leven naast het initiatief van PS en sp.a.

De essentie: De liberalen willen dat het initiatief weer naar de regering komt.

• Al dagen hangt het in de lucht, zeker sinds de komst van Egbert Lachaert als voorzitter van Open Vld. Die had, nog voor hij verkozen was, geopperd om te starten met de partijen van Wilmès II, eventueel aangevuld met sp.a, om dan de kern van een regeerprogramma te schrijven voor de regeringsvorming.
• Dat plan is hij zachtjes aan het doorduwen. De vraag is wie dan wel precies aan zet komt. Meteen kreeg Lachaert weerwerk, want zijn vicepremier Alexander De Croo (Open Vld) doet het goed in de peilingen, kreeg extra profiel in de crisis, en is sterk aanwezig in de media. Was het dan de bedoeling om De Croo in stelling te brengen?
• Niet toevallig lekt net nu dat De Croo wel uitgebreide contacten had met de socialisten, in de weken voor Lachaert voorzitter werd. Gooiden de Vlaamse liberaal en de PS-voorzitter het daar op een akkoordje, over coalitie en premierschap?
• Bij de Open Vld reageren ze zeer gepikeerd: “Smerige spin”, is te horen. “De PS laat tussen de lijnen regelmatig iets vallen over een premierschap. Wij liggen daar echt niet wakker van”, zo is op de Melsensstraat te horen, waar men het gevoel heeft dat een beschadigingsoperatie is ingezet.
• Veel logischer zou zijn dat Wilmès zelf, als premier, een initiatief neemt voor de regeringsvorming. Tenminste, daar hoopt men in stilte bij Open Vld op. En ook CD&V-vicepremier Koen Geens hintte daar al naar in het verleden: een initiatief vanuit de regering.
• Maar dat heeft de premier zelf wekenlang afgeblokt: risico’s nemen zit nu eenmaal niet in haar natuur. Zij lijkt pas op het ijs te willen komen als er een coalitie klaarligt. “Maar zo werkt het niet in politiek hé, anderen kunnen niet altijd het vuile werk voor u doen”, zo stelt een betrokkene. Plus, met een voorzitter als Bouchez in haar nek, is het ook niet evident: hoeveel bewegingsvrijheid heeft de premier dan precies?

Woelig water: De derde regeringspartij, CD&V, maakt ondertussen niet haar beste tijd door.

• Het lijkt wel een ijzeren wet in de Wetstraat: als het slecht gaat, kan er altijd wel nog iets bij. Vandaag is die ‘eer’ gereserveerd voor Hendrik Bogaert (CD&V), het Kamerlid dat in het najaar lang flirtte met een kandidatuur voor het voorzitterschap, maar uiteindelijk niets deed.
• Nu komt Bogaert met het ideetje om het cordon sanitaire af te schaffen. Die eeuwige discussie is al honderd keer gevoerd, ook binnen CD&V. Toen afgelopen zomer N-VA met Vlaams Belang ging praten, leidde dat ook bij de christendemocraten tot denkpistes. Maar al snel was heel duidelijk de conclusie dat de christelijke ideologie onmogelijk samen kan gaan “met die van uitsluiting en haat”, zoals Vlaams Belang bij CD&V wordt omschreven.
• Bogaert komt er nu op terug in de Krant van West-Vlaanderen. In peilingen halen extreemrechts Vlaams Belang en extreemlinks PVDA samen dertig procent van de stemmen. “Als je die mensen blijft negeren, dan dreigt een groot gevaar. Dan kan de samenleving zelfs uiteenvallen”, zegt Bogaert.
• Een coalitie met één van beiden “moet wel kunnen”, maar daarop volgt de volgende klassieker in dergelijk debat: “Het is aan Vlaams Belang om dat zelf te doorbreken, door respect te tonen voor de waardigheid van élke mens. In beleid én in woorden.”
• Het voorstel van Bogaert, dat hij vervolgens ook niet meer wilde toelichten op Radio 1, zorgt voor alweer onaangename ruis bij CD&V. “Uitgesloten dat we een coalitie vormen met partijen die haaks staan op de manier waarop wij naar mens en samenleving kijken. Vlaams Belang-parlementsleden hebben dat deze week nogmaals bewezen. Dus nee, Hendrik Bogaert, een coalitie is niet mogelijk”, zo reageerde CD&V-voorzitter Joachim Coens laat in de ochtend op Twitter en even later ook op Radio 2 West-Vlaanderen.
• Coens had gisteren ook al een lastige dag. In een interview op Villa Politica met Linda De Win toonde de voorzitter zich al wat zenuwachtig en kwetsbaar over de kritiek op zijn leiderschap. “Blij om Linda terug te zien“, had hij op Instagram gepost, maar of dat echt het geval was achteraf, durven we betwijfelen.
• De voorzitter zit zes maanden in het zadel, en de interne en externe kritiek is niet mals. Zo zou de partij veel te weinig profiel hebben, er communicatief niet doorkomen, geen duidelijke lijn meer hebben in de onderhandelingen, en geen elan om op te bouwen. “Het draait gewoon niet soepel, dat is een feit. En de wittebroodsweken van de voorzitter zijn nu ondertussen wel echt voorbij“, zo stelt een parlementslid vast.
• Coens was het daar, logischerwijze, helemaal niet mee eens. Hij wees erop dat hij personeelswissels en nieuwkomers in de partijstructuur plant, en dat hij ook onder meer z’n rivaal voor de voorzittersrace, Sammy Mahdi, meer zal betrekken bij de koers van de partij. Maar hij schoot ook hard naar de pianist, in casu commentaarschrijver Jan Segers van Het Laatste Nieuws, die de kat de bel aan had gebonden over de interne kritiek. “De analyse van een of ander editoriaal, dat is wat het is. Wij werken verder, niet met het spektakel dat men soms zou willen”, zo stelde Coens.
• Hoe dan ook heeft Coens de laatste weken wel een risico genomen: in de regeringsvorming heeft hij het laken helemaal naar zich gehaald in zijn partij. Van Koen Geens (CD&V) en Hilde Crevits (CD&V) is geen sprake meer, “het is duidelijk dat we enkel met Coens moeten werken”, zo bevestigen meerdere partijvoorzitters over de contacten. Maar zo ligt alle druk dus wel op zijn schouders.

Opvallend nieuws in de marge: Bouchez blijft verbazen met z’n niet-politieke activiteiten.

• Hij was al voorzitter geworden van Royal Francs Borains, de trots van de Borinage, met de slogan: “Les Verts vont vous étonner!”. En inderdaad, z’n intrede bij de club was een staaltje van verrassende communicatie, waarbij de jonge MR-voorzitter als verlosser vanuit de voetbaltribunes afdaalde, om op de middenstip tot voorzitter gekroond te worden.
• Maar nu verbaast Bouchez met z’n inspanningen om Nederlands te leren. De MR-voorzitter blijft elke dag intensief de taal van Vondel oefenen, maar het lukt nog steeds niet vlot. Dus kreeg hij een gouden raad van een bevriend liberaal kopstuk aan de andere kant van de taalgrens: “Nederlands leer je, net als elke andere taal, pas echt tussen de lakens”.
• Het lijkt er nu sterk op dat Bouchez dat advies ernstig heeft genomen, en meteen hoog mikte: de MR-voorzitter ging vlak voor de coronalockdown op blind date met miss België Celine Van Ouytsel (23). De hoogblonde dame uit Herentals en Bouchez duiken morgen op in Nina, het magazine bij Het Laatste Nieuws. “Neem een Vlaams lief, kreeg ik al als tip”, bevestigt hij z’n linguïstische ambities.

Om te volgen: Op Twitter clashen Meyrem Almaci (Groen) en Georges-Louis Bouchez (MR) over racisme en politiegeweld.

• Het blijft maar rommelen tussen de MR en de groenen. Gisteren tweette Meyrem Almaci, de voorzitter van Groen, over racisme. “George Floyd in België heet Adil. Of Mawda”, zo stelde de Antwerpse. Daarmee verwees ze naar de jongen die stierf in Kuregem, bij een politiecontrole over de coronalockdown, nadat hij vluchtte van de politie. En naar het schietincident bij de achtervolging van mensensmokkelaars, waarbij de tweejarige peuter Mawda stierf. Daarbij werd een agent aangeklaagd voor onvrijwillige doodslag.
• “Het is belangrijk om waardig te blijven”, zo repliceerde Bouchez daarop fel. “Dwaze vergelijkingen horen niet thuis in zulke ernstige en gevoelige situaties. Deze drama’s zijn totaal anders dan de tragedie van George Floyd. Door deze ongegronde beschuldigingen te verspreiden, ontspoort Meyrem Almaci ernstig.”
• Daarop reageerde Almaci opnieuw vanmorgen: “Chér Georges-Louis, wat u schrijft klopt feitelijk niet. Maar, belangrijker: ik strijd al heel mijn leven tegen racisme en haat. Persoonlijk, en politiek. Het raakt, elke keer. En ik stel vast dat het antiracismeplan al bijna 20(!) jaar aansleept. Dus: laat ons dat samen realiseren.”

De geest van Leopold II: In de slipstream van de zwarte protesten in de VS, ontstaat ook steeds meer protest tegen de standbeelden van de voormalige Belgische koning.

• In het park van Tervuren, naast het Afrika-museum dat Leopold II als buitenverblijf bouwde, is een standbeeld van de oud-koning beschadigd. In Ekeren ging deze week een soortgelijk standbeeld van Leopold II in de fik: het is onherroepelijk beschadigd. Ook in Halle waren er acties. En in Oostende houdt de politie extra toezicht aan het standbeeld van de voormalige koning, aan de zeedijk.
• Daarmee lijkt van onderuit de discussie over de historische rol van Leopold II steeds meer geforceerd te worden, of men dat nu wil of niet. De voormalige Belgische vorst is bijzonder omstreden. Onder zijn bewind zijn verschrikkelijke zaken gebeurd in Congo-Vrijstaat. Het is een gitzwarte bladzijde in de Belgische geschiedenis: gruwelverhalen van afgehakte handen, martelingen en onthoofdingen zijn wel degelijk beschikbaar. En schattingen over het aantal slachtoffers gaan van vele honderdduizenden tot miljoenen.
• Toch is er geen ‘nationaal monument’ voor de slachtoffers, terwijl er wel genoeg standbeelden van de man zelf overblijven, plus ‘nationale’ bouwwerken die met Congolees bloedgeld zijn betaald, zoals de Triomfboog in het Brusselse Jubelpark.

Interessant om te volgen: Koerswijziging op het Paleis: enkel de koning, koningin en troonopvolger tellen.

• Deze week lekte het nieuws dat prins Joachim, een neefje van koning Filip, Covid-19 had opgedaan. De omstandigheden waren nogal spectaculair: de prins had een trip naar Spanje gemaakt, was daar aanwezig op een lockdownfeestje, en had de regels rond reizen en quarantaine dus zwaar geschonden.
• Het bracht meteen het koninklijk Paleis in verlegenheid. Zou je denken. Maar in Le Soir staat een erg interessante uitleg, die de nieuwe politiek van de koninklijke familie onthult. Daar voelen ze zich niet langer verantwoordelijk voor wat de belendende percelen van de familie uitspoken. In feite zijn er maar drie personen die er toe doen, voor het Paleis, zo weet Le Soir: enkel de koning, koningin, hun kinderen en dan vooral troonopvolger Elisabeth tellen. De rest? In feite niet belangrijker dan andere burgers.
• Interessant dus, want het was ooit anders. Jarenlang volgde de pers elke strapats van prins Laurent, die dieren ging redden, met dure sportwagens vrouwen oppikte, en ondertussen bossen aan het planten was in het Libië van Khadafi.
• Zowel Laurent als prinses Astrid hun rollen zijn dus sterk herleid. Ze hebben, net als koning Albert en koningin Paola, geen chauffeurs, medewerkers of bodyguards meer, tenzij als ze iets in opdracht van het Paleis doen. Voor al hun andere activiteiten hebben ze zelf een dotatie, en moeten ze dus uit eigen zak alles betalen.
• In 2019 besteedde de staat welgeteld 36.614.000 euro aan het koningshuis. De grootste persoonlijke dotatie ging naar koning Filip, die 12.267.000 euro kreeg. Daarnaast ontving koning Albert welgeteld 961.000 euro in een dotatie, prinses Astrid 334.000 euro, en prins Laurent 320.000 euro, zo blijkt uit cijfers die Jobat publiceerde.

Boeiend in de Kamer: Stuurt Wilmès II straks weer F-16’s naar Irak en Syrië ‘dankzij’ Vlaams Belang?

• Komt er een onuitgegeven wisselmeerderheid in de Kamer, van Open Vld, MR en CD&V, aangevuld met N-VA en Vlaams Belang, om de strijd tegen IS in Syrië en Irak een vervolg te geven? Volgende week moet de minderheidsregering Wilmès II knopen doorhakken in verband met F-16’s: er is een nieuwe vraag om jachtbommenwerpers te sturen naar het gebied, waar IS nog steeds niet verslagen is.
• Daarvoor had het minderheidskabinet graag brede steun gehad. Technisch gezien is dat niet nodig, de jure kan deze regering op eigen houtje beslissen. Maar de facto heeft premier Sophie Wilmès (MR) in haar regeerverklaring wel gezegd dat deze ploeg voor alles in lopende zaken zou blijven, behalve voor de strijd tegen corona. En F-16’s sturen naar IS, dat is niet bepaald binnen dat kader.
• Alleen, steun in de Kamer krijgen voor die missie is niet evident. De socialisten met PS en sp.a zijn niet bereid te steunen, en Groen en Ecolo al evenmin. Dat was gisteren na afloop van de Commissie Defensie duidelijk. Voor hen is het feit dat de operatie boven Syrië geen VN-mandaat heeft, wel een probleem. Ze vinden dat de F-16’s enkel in Irak mogen opereren. Maar IS staat het sterkst in Syrië.
• De situatie in Syrië is zeer complex: het regime van de dictator Bashar al-Assad wordt gesteund door Rusland, de rebellen door het Westen, terwijl Turkije zich ook nog eens roert in het land.
• Zo wordt het volgende week wel een interessante test voor de regering: zwenkt ze naar (uiterst-)rechts om de missie te laten doorgaan, of kiest ze voor links, en beperkt de missie zich tot Irak?