Terwijl Paul Magnette (PS) zich opmaakt om nog een rondje te blijven draaien, wordt het financiële plaatje toch iets duidelijker.

Wat gebeurt er precies? De informateur geeft straks een tussentijds verslag bij de koning. Verwacht wordt dat hij nog minstens een week verder doet. Want hoewel Magnette graag niet te lang aan zet blijft, gaat zowat iedereen ervan uit dat het nog te vroeg is om het stokje aan gelijk wie door te geven.

In de wandelgangen: De informateur, die inhoudelijk eigenlijk al veel meer doet dan ‘informeren’ is bezig met op basis van nota’s een ‘consensus’ te zoeken. Een budgettair plaatje kwam nog niet op tafel, dat is traditioneel ook meestal voor het laatst in een onderhandeling. Maar ruwe berekeningen op basis van een aantal nota’s van Magnette die de redactie kon inkijken, leren toch dat het nieuw pakket maatregelen geld zal kosten. Veel geld.

De details: Initiële ramingen van onder meer de N-VA hadden het over “twaalf miljard euro” aan extra uitgaven, om heel de eisenbundel van de PS door te voeren. Die wilden onder meer de pensioenen verhogen en de leeftijd opnieuw verlagen tot 65 jaar, naast een stijging van de uitkeringen. Vandaag zijn de PS-plannen al door de wasmachine van het informateurschap gegaan, en dus stevig gekrompen. Maar een paar zaken blijven overeind:

• Verschillende partijbronnen komen bij hun interne ramingen uit bij een extra uitgave tussen de 5 à 8 miljard. Dit is natuurlijk ruw rekenwerk: investeringen, recurrente en eenmalige uitgaven lopen door mekaar. Maar op z’n minst zit men aan een bedrag van 5 miljard, zo is te horen bij verschillende Vlaamse partijen.
• Niemand, ook N-VA niet, is tegen het afdekken van de sociale flank. Ook bij Bart De Wever en co maakt men de analyse dat het een ‘socialere’ regering moet zijn deze keer: de kiezers van N-VA liepen onder meer daarom over naar Vlaams Belang.
• Alleen, het grote vlaggenschip, de verhoging van de minimumpensioenen, tot 1.500 euro per maand, kan bijzonder veel geld gaan kosten. Nu zit het gemiddeld pensioen op 1.250 euro, dat is dus een flinke sprong. Maar voor diegenen zonder volledige loopbaan, vooral vrouwen, of zelfstandigen, is de sprong veel hoger.
• Hoe dan ook spreekt men voor die verhoging van de pensioenen van een recurrente meeruitgaven van tussen de twee à drie miljard euro, zo spreken specialisten zich uit. Een gigantische som dus.

De essentie: Over inkomsten heeft Magnette eigenlijk nog niet gepraat. En daar knelt natuurlijk heel het schoentje. Want federaal zit je al met een gat van 11 miljard euro op de begroting. Komt daar dan nog 5 miljard bij aan PS-plannen, hoe is dat dan allemaal te financieren? Bij de N-VA zijn ze zich bewust van de noodzaak rond een sociaal kabinet, maar de rode voorstellen en de bijhorende financiële consequenties zijn in elk geval een paar bruggen te ver. En willen de liberalen dan wel in zo’n redenering meestappen dat er een gat van 16 miljard wordt gemaakt, dat vervolgens met ofwel zeer harde besparingen ofwel stevige nieuwe taksen (of beiden) dicht moet gemaakt? Het valt maar zeer te bezien of dergelijke logica bij Open Vld wel intern verkocht raakt.

Om rekening mee te houden? De woede over houding van Open Vld is ondertussen zeer groot. Het was de voorzitter van N-VA, Bart De Wever zelf, die vanmorgen uit z’n zelf opgelegde communicatiestilte trad, om de uitval van Bart Somers te counteren. Die had zich dit weekend openlijk afgevraagd “of de N-VA wel wil besturen”. De Wever noemt die uitval van Somers “een georkestreerde aanval van Open Vld” en een “geweldig cadeau aan de PS-voorzitter.” “Het is natuurlijk buitengewoon dom om aan de onderhandelingstafel iemand zo in de rug te schieten, zonder enig overleg. Het is ook niet erg correct”, zo stelt De Wever.

The big picture? Het kan dan wel zijn dat de N-VA niet happig is op een federaal avontuur, maar het budgettaire plaatje ziet er ook voor Open Vld of CD&V niet gezellig uit. De cijfers zijn wat ze zijn: miljarden tekort, en daarbovenop de PS-ambitie om miljarden aan sociale maatregelen te nemen. Daar op een ordentelijke manier uit geraken zal veel politieke kracht vergen. Een paars-groene regering, met Open Vld maar zonder CD&V, telt maar 29 Vlaamse zetels op 88 in de Kamer. Dat lijkt bijzonder krap om te werken, zeker met de budgettaire uitdagingen die gruwelijk lijken.