Fake nieuws links en rechts, na de Amerikaanse presidentsverkiezingen werden we ermee om de oren geslagen. Facebook beloofde beterschap na zware kritieken, maar hoe pak je zoiets in vredesnaam aan? Mark Zuckerberg suggereerde al dat het makkelijker zou worden voor lezers om zelf aan Facebook te melden dat nieuwsberichten vals zijn, maar nu heeft is een team ontwikkelaars hem voor.
Na de Amerikaanse presidentsverkiezingen moest niet alleen Hillary Clinton het hoofd buigen, ook Mark Zuckerberg, de CEO van Facebook, mocht het komen uitleggen. Want tijdens de verkiezingen circuleerde er teveel fake news, en als hoofd van één van de grootste sociale netwerken ter wereld zou dat een prioriteit moeten zijn.
Zuckerberg gaf, na een paar dagen, zijn critici gelijk, en verduidelijkte ook meteen dat teams binnen Facebook een volle dagtaak hebben aan uitvogelen hoe ze dat precies moeten doen. Want je kan geen algoritme instellen dat checkt of nieuws vals is. Maar je kan wel aan je gebruikers vragen om het te melden als ze denken dat er iets scheelt aan de berichten op hun feed.
This Is Fake
En da’s waar This Is Fake, een project van Slate-journalisten, de mosterd haalt. Zij lieten een add-on ontwikkelen waarmee mensen kunnen aangeven dat nieuws vals is. Een eerste proefproject had nogal wat bugs: zo kregen ook alt-right-website Breitbart en satiresites zoals The Onion een etiketje ‘fake’, maar nu is daar dus een oplossing voor.
Die oplossing is niet zo high-tech als je zou denken of hopen: alle meldingen gaan naar een team redacteurs van Slate die dan manueel, artikel per artikel, beslissen of iets for real is of niet. Mochten er te veel meldingen komen, zullen ze een team inschakelen dat bestaat uit mensen die top contributer zijn, die dus zelf veel fake news aanbrengen.
Een manuele oplossing voor een digitaal probleem
Klinkt allemaal prima, maar hoe gaat ’t nu precies in z’n werk? Wel, je opent je Chrome-browser, gaat naar de Play Store en downloadt de add-on. Die installeert zichzelf automatisch op Chrome en zodra je Facebook opent en een nieuwsbericht ziet, verschijnt er een icoontje in de hoek. Als je daarop klikt, kan je de link doorsturen, en eventueel zelf een linkje naar een website die het artikel tegenspreekt.
Die worden vervolgens gecheckt door de redacteurs van Slate, en zodra anderen, die ook This Is Fake geïnstalleerd hebben, het bericht zien, zullen zij het verdict van de redactie te zien krijgen aan de hand van een banner boven het nieuws.
Neutraal of nieuws?
Hoewel er ook wat logistieke problemen zijn, wat bijvoorbeeld met nieuws uit andere talen, zijn er ook wat ethische bezwaren. Wie garandeert bijvoorbeeld dat Slate objectief blijft, en geen politieke voorkeur doordrijft in zijn keuze van ‘fake nieuws’? Zitten we dan niet in hetzelfde straatje als tijdens de verkiezingen? Volgens Slate niet. “We hebben ervoor gekozen om een heel nauwe definitie van ‘fake news‘ te gebruiken”, zegt Dan Check, de vice-president van Slate.
Dat wil zeggen dat bijvoorbeeld, complottheorieën mogelijks wel door de mazen van het net glippen. Omdat enerzijds niet altijd kan bewezen worden dat het echt complottheorieën zijn, maar omdat sommige mensen ze ook echt geloven, volgens Slate. Precies waar ze dan de lijn trekken, is moeilijk om te zeggen, al liet Check ook nog weten dat “dat exact de job van journalisten is. Dit is een dagelijkse denkoefening voor mijn mensen.”
Blijft alleen nog de vraag: wat als er zoveel vragen komen dat de staf van Slate het niet meer aankan en iemand anders moet inschakelen. Dan zullen ze voortgaan op top contributers: mensen die het vaakst fake news bijdragen. Op dat moment wordt het echter nog moeilijker om te bepalen wat juist de motieven zijn van de beheerders van de add-on. Niet perfect dus, maar zeker een stap richting een controle die er nu helemaal niet is.