Er is “iets” dat Amerikaanse diplomaten en hun families ziek maakt – eerst in Cuba en nu in China. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken haalt nu ook een aantal diplomaten terug uit de Chinese stad Guanghzou. Ze kampen door onbekende oorzaak met gezondheidsklachten, waaronder lichte hersenschade. Volgens de VS zouden die veroorzaakt worden door mysterieuze geluidsaanvallen. 

De klachten van de diplomaten in Guanghzou zijn vergelijkbaar met die van de 24 Amerikaanse diplomaten die vorig jaar werden teruggehaald uit Cuba. Volgens de VS waren zij het slachtoffer van mysterieuze geluidsaanvallen. Ze kampten met gehoorverlies, hoofdpijn, misselijkheid en cognitieve problemen. Het leidde ertoe dat Washington vijftien Cubaanse diplomaten het land uit zette omdat Cuba de Amerikanen onvoldoende zou hebben beschermd.

Ook de diplomaten die in Guanghzou waren gestationeerd, zeggen dat ze vreemde geluiden hebben gehoord. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meldde vorige maand een eerste zieke. Minister Pompeo zei toen al dat de symptomen heel erg lijken op die van de diplomaten in Cuba.

Om hoeveel diplomaten het gaat, wil het State Department niet zeggen. The New York Times bericht dat het er ten minste twee zijn en dat ook hun families symptomen hebben. De medewerkers zullen in de VS verder onderzocht worden. Er werken zo’n 170 Amerikaanse diplomaten in Guanghzou.

Hoe het begon

De bal ging aan het rollen toen in augustus vorig jaar de Amerikaanse zender CBS meldde dat ambassademedewerkers in de hoofdstad Havana ineens last hadden kregen van gehoorverlies, hoofdpijn, evenwichtsstoornissen en misselijkheid. Ook gezinsleden van de Amerikanen werden ziek.

Bij een aantal van die mensen werd licht hersenletsel en schade aan het centraal zenuwstelsel geconstateerd. Sommigen hebben ondertussen een gehoorapparaat nodig.

De autoriteiten op Cuba zeiden dat ze geen idee hebben wat er aan de hand was. Het raadselachtige fenomeen zou al gespeeld hebben sinds eind 2016.

Amerikaanse diplomaten op Cuba (en zelfs toeristen) bestookt door aanhoudende onhoorbare geluidsgolven om hen ziek te maken: het klinkt wel bijzonder Hollywood-achtig. Maar zou het kunnen?

Infrasone trillingen?

In theorie wel. Gehoorverlies, hoofdpijn, misselijkheid en licht hersenletsel kunnen wel degelijk veroorzaakt worden door infrasone trillingen, geluid waarvan de frequenties zo laag zijn, dat een mens het niet kan horen.

“Je voelt zulke trillingen gelijk in je botten”, zeggen neurospsychologen daarover. Het maakt met andere woorden niet eens uit of je je oren beschermt.

Maar, zo’n infrasone trillingen veroorzaken wel geen blijvende klachten. De effecten zouden verdwijnen zodra je uit bereik van het signaal bent.

En toch hebben mensen die werkten op de ambassade in Cuba blijvende gehoorschade. En ook een aantal van de andere slachtoffers wordt nog steeds in Amerika behandeld, wat erop wijst dat hun symptomen nog niet zijn verdwenen.

Dat maakt de optie van een infrasone aanval behoorlijk ongeloofwaardig.

Wat dan wel? Magnetronwapen?

Wat dan? Een nieuw wapen dat we nog niet kennen? Audiowapens zijn niet zo sci-fi als je zou denken. Een jaar of tien geleden waren “wonderwapens” van trillingen en ultrasoon geluid enorm modieus. Maar ondertussen hoor je van die wapens niks meer.

Neem het Active Denial System van de VS aka het “magnetronwapen” genoemd. Een straal van elektromagnetische golven die de lichaamstemperatuur van slachtoffers tot rond de vijftig graden verhoogde. Het doel daarvan was vijanden tot dekking te dwingen of weg te jagen, zonder ze te doden. “Het is ondraaglijk, alsof je een snikhete ovendeur opent”, beschreef een Britse journalist de ervaring tijdens een test.

LRAD?

Een ander voorbeeld is het geluidskanon LRAD (Long Range Acoustic Device). Het produceert een hels kabaal en kan blijvende gehoorschade aanrichten op een afstand van 300 meter, schreef de BBC al in 2005.

LRAD is onder meer gebruikt om piraten in Somalische wateren weg te jagen bij vrachtschepen. Ook tijdens de G20-top van 2009 in Pittsburgh werd het geluidskanon ingezet tegen betogers.

Ondertussen wordt in meer dan 70 LRAD gebruikt. Het geluidskanon wordt niet alleen op mensen gericht. Het wordt ook ingezet om bijvoorbeeld vogels weg te jagen bij vliegvelden.

Zou zo’n LRAD-achtig systeem achter de mysterieuze kwalen in Cuba zitten?

Wellicht niet. Dan zouden de Amerikanen, of anderen in de buurt van de ambassade, duidelijk iets hebben gehoord. Ook het gebruik van ultrasoon geluid (waarvan de frequentie te hoog is voor het menselijke oor) lijkt onwaarschijnlijk. Dan krijg je meer last van oorsuizen, of gehoorschade. En niet hersenletsel, misselijkheid of hoofdpijn, zeggen de neuropsychologen.

Wie

De Amerikanen weten dan wel niet wat hun mensen ziekt maakt, ze waren er snel bij om met vingers te wijzen naar daders. De Amerikaanse president Donald Trump beschuldigde eind oktober al Cuba en zei dat dat land verantwoordelijk was voor de aanvallen op 24 diplomaten met mysterieuze onhoorbare geluidsgolven.

Maar nu Amerikanen soortgelijke symptomen vertonen in Guangzhou, hebben Amerikaanse ambtenaren al vermoedens geuit over de vraag of andere landen, misschien China of Rusland, de schuldige zijn.