De N-VA kiest voor een ramkoers ten opzichte van de liberale klimaatministers: zonder kernenergie weigert de grootste partij om het Energiepact van Bart Tommelein (Open Vld) en Marie-Christine Marghem (MR) goed te keuren. Maar is kernenergie een regeringscrisis waard?

Het belooft spannend te worden over kernenergie. Want de N-VA zet de hakken in het zand. Maandag stelden de vier ­ministers van Energie in België, Bart Tommelein (Open Vld), Marie-Christine Marghem (MR), Céline Fremault (cdH) en Jean-Luc Crucke (MR) een nieuw, radicaal energiepact voor. Daarin is geen ruimte meer voor kernenergie na 2025. Daarmee volgen de vier ook een federale wet, die de sluiting van de centrales regelt.

Maar N-VA gaat een versnelling hoger. In Terzake was hun energiespecialist en Vlaams parlementslid Andries Gryffroy (N-VA) zeer duidelijk: “Noch in de Vlaamse regering, noch in de federale regering zal onze partij dit pact goedkeuren. Omdat het niet onderbouwd is, omdat de betaalbaarheid in gevaar komt, omdat de duurzaamheid in gevaar komt en omdat de bevoorradingszekerheid niet gegarandeerd is.”

Daarmee zet de N-VA zowel Tommelein als Marghem voor het blok. Het dossier komt zo op het niveau van Geert Bourgeois (N-VA) en Charles Michel (MR), de twee regeringsleiders. Maar het belooft bijzonder moeilijk te worden om die knoop te ontwarren zonder een crisis. Want zowel de Vlaamse als de federale regering bespreken nog het Energiepact in werkgroepen, maar met zo’n houding laat de N-VA bijzonder weinig ruimte. Ook CD&V gaf al aan toch het pact nog eens goed te willen bestuderen. Maar ook de christendemocraten willen de kerncentrales wel degelijk dicht: een zware clash zit daar niet.

De N-VA-parlementsleden Bert Wollants (Kamer) en Andries Gryffroy (Vlaams parlement) zijn er wel degelijk van overtuigd dat de centrales sluiten na 2025 niet mogelijk is. Ze weigeren “een blanco cheque te tekenen en onze factuur ongecontroleerd te laten stijgen”.

Daarmee rijdt de N-VA voor het VBO, de Belgicistische werkgeversorganisatie die al lang ervoor pleit om de kerncentrales langer open te houden. Want Voka, de Vlaamse werkgeversorganisatie, wil de centrales wel dicht.

Alternatieve energiebronnen

Het is meer dan vijf voor twaalf over kernenergie in dit land. Meer bepaald: als de kerncentrales effectief dicht moeten in 2025, zoals door vorige regeringen beslist is, dan moeten heel snel alternatieve energiebronnen aangeboord worden. Die noodkreet kwam van Elia, het bedrijf dat de distributie van stroom op het hoogspanningsnet doet vorige week.

Elia legde daarbij verschillende scenario’s op tafel. Maar in essentie is de keuze heel simpel: ofwel nu radicaal investeren in nieuwe bronnen zoals gascentrales, ofwel toch nog twee van de minst oude kerncentrales openhouden. Doel 4 en Tihange 3 kunnen blijven draaien na 2025. In dat eerste scenario moet er hoe dan ook massaal ingezet worden op hernieuwbare energie, met nog veel meer offshore-windmolens in de Noordzee en nog veel meer nieuwe zonnepanelen.

Kernenergie gaat hoe dan ook veel moeilijker samen met groene stroom. Want kerncentrales kan je niet af en aan zetten, al naar gelang het aanbod van wind- of zonne-energie. Bij gascentrales gaat dat wel. Hoe langer de kerncentrales open blijven, hoe trager groene stroom kan groeien.

N-VA alleen tegen vier ministers van Energie

Politiek ging het hard de afgelopen weken binnen de meerderheid. Wollants en Gryffroy, de energiespecialisten van de N-VA in de Kamer en het Vlaams parlement pleitten er dus voor om toch maar voor de zekerheid van kerncentrales te kiezen. Maar dat zou betekenen dat de kernuitstap alweer uitgesteld zou worden. Al sinds de paars-groene regering begin jaren 2000 de kernuitstap besliste gebeurde dat telkens opnieuw. Bovendien stemde de Kamer een wet die de uitstap regelt.

“Als de N-VA die beslissing wil terugdraaien, zal ze dus in de Kamer een meerderheid moeten vinden die een nieuwe wet stemt. Wie hoopt ze daarbij te kunnen overtuigen, want ik zie zo’n meerderheid niet? Kan de N-VA niet tellen dan?”, zo klonk het vorige week bij de MR achter de schermen.

Voor de schermen was de federale minister van Energie Marie-Christine Marghem (MR) ook duidelijk: “Voor het einde van het jaar komt er een nieuw Energiepact. Met daarbij de kernuitstap”.