Door afname van de massa van de Antarctische ijskap kan een stijging van de het peil van de Noordzee van anderhalve meter binnen 80 jaar niet worden uitgesloten. Dat is meer dan het dubbele dan de schattingen in het VN-klimaatrapport.

De zeespiegel stijgt, maar niet overal ter wereld evenveel. Regionaal is de verandering afhankelijk van onder andere oceaanstromingen, de uitzetting van het water onder hogere temperaturen en de afstand ten opzichte van de grootste ijskappen. Het totaal van deze componenten creëert zogenaamde hotspots, waar meer zeespiegelstijging is dan op andere plaatsen.

Belangrijker is echter dat extreme maar niet ontdekbare projecties veel groter zijn dan eerder gedacht. Een schatting van de bovengrens kan daarom wel een meter boven de gemiddelde schatting liggen en een zeespiegel stijging van 1,80 meter deze eeuw kan dan ook niet worden uitgesloten.

Dat concluderen onderzoekers van onder andere de Universiteit Utrecht. Hun resultaten werden gepubliceerd op 4 december 2017 in het open access tijdschrift Natural Hazards and Earth System Sciences.

Renske de Winter van de Universiteit Utrecht onderzocht samen met Utrechtse collega’s en onderzoekers van het NIOZ wat de invloed op zeespiegel is als de hele mogelijke bandbreedte voor de bijdrage van de ijskappen wordt meegenomen.

Bandbreedte

Op basis van de IPCC-inschattingen is de stijging van de zeespiegel globaal gemiddeld ongeveer tachtig centimeter in 2100. De Winter argumenteert dat we echter uit moeten gaan van de totale range aan mogelijke zeespiegelstijging deze eeuw, inclusief bijdrages van de ijskappen aan de bovenkant van de bandbreedte die resulteren in een aanzienlijke kans op een hogere zeespiegelstijging.

“Wanneer je omstandigheden in voorspellingen in een grafiek wilt weergeven, heb je te maken met de zogenaamde normaalverdeling”, legt De Winter uit. “Het IPCC kijkt vooral naar de meest aannemelijke omstandigheden, waarbij er consensus is dat die gaan optreden. Wij hebben gekeken naar de uitlopers van de grafiek die een kans van tien procent of kleiner hebben en de gevolgen daarvan op regionale zeespiegel.”

Door de ongelijke verdeling in de wereldwijde zeespiegelstijging is het mogelijk dat de zeespiegel op hotspots tot zo’n 1,80 meter stijgt in de komende tachtig jaar. Voor laaggelegen en dichtbevolkte gebieden zoals de Mekongdelta in Vietnam, dat ook nog eens te maken heeft met extreme bodemdaling, zal de stijgende zeespiegel nog een veel groter probleem vormen dan bij ons. Maar overal zullen de risico’s van overstroming hoedanook vele malen groter worden.

Nog meer?

In het laatste zes-jaarlijkse rapport van het VN-klimaatpanel, uit 2013, wordt nog uitgegaan van een wereldwijde zeespiegelstijging van gemiddeld 80 centimeter aan het eind van deze eeuw. In dit rapport zijn alle wetenschappelijke inzichten tot dat jaar meegenomen.

Overigens zijn er sinds die tijd meerdere onderzoeken verschenen over het smelten van Antarctica. Zo verscheen recent een nieuwe studie, waaruit blijkt dat er rivieren zijn op Antarctica die een grote rol kunnen spelen bij het versneld afbrokkelen van de ijskap.

Daardoor zou de zeespiegelstijging aan het eind van deze eeuw zelfs meerdere meters kunnen bedragen.