Navo-secretaris-generaal Jens Stoltenberg heeft op de Veiligheidsconferentie in München gezegd dat de Europese Unie zich niet kan verdedigen zonder de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Volgens Navo-secretaris-generaal Jens Stoltenberg kan een nauwere, militaire samenwerking tussen EU-lidstaten ernstige risico’s opleveren voor de EU. “Ze kunnen de band tussen Europa en de VS verzwakken, dupliceren wat de Navo nu al doet, of discrimineren tegen leden van de Navo die niet bij de EU horen”, zegt Stoltenberg op de VN-Veiligheidsconferentie in München.
Angst voor industrieel protectionisme
In 2017 lanceerde de EU plannen voor hechtere militaire samenwerking om te voorkomen dat lidstaten inefficiënt geld zouden uitgeven op eigen initiatief. Er is onder andere een fonds van enkele miljarden euro’s per jaar in het leven geroepen om de gezamenlijke ontwikkeling van nieuwe wapens te bekostigen. Bedrijven, die aan dat project meedoen, moeten wel gevestigd zijn in de EU. Daarom vrezen sommigen dat de bestaande samenwerking binnen de Navo verstoord zal worden door een soort van industrieel protectionisme. Het consortium MBDA bijvoorbeeld, waarin Groot-Brittannië, Frankrijk en Italië samen raketten ontwikkelen, zou zo na de Brexit buiten de boot kunnen vallen.
De EU wil ook een regeling voor het gezamenlijk gebruik van transportvliegtuigen en trainingsmissies starten in zwakke staten. Zo’n initiatieven lopen normaal via bilaterale verdragen of via de Navo. Landen buiten de EU, zoals Noorwegen en straks Groot-Brittannië, kunnen dan zonder problemen meedoen.
Europa is meer dan EU
Stoltenberg stelt dat EU-lidstaten hun Navo-bondgenoten hard nodig hebben: “De realiteit is dat de EU Europa niet kan beschermen. Na de Brexit zal tachtig procent van de defensie-uitgaven binnen de Navo van niet-EU-leden komen.”
Volgens Stoltenberg moet er ook het besef komen dat Europa en de Europese Unie geen synoniemen zijn: “Europese veiligheid is moeilijk voorstelbaar zonder de betrokkenheid van Noorwegen in het noorden, Turkije in het zuiden, en in het westen de VS, Groot-Brittannië en Canada.” Zo werken de VS, Groot-Brittannië en Noorwegen bijvoorbeeld samen om Russische onderzeeboten in de Atlantische Oceaan in het oog te houden.
Frankrijk investeert, Duitsland trappelt ter plaatse
Ook de Franse minister van Defensie Florence Parly (PS) uitte haar zorgen in München: “Voor Voor een sterke Europese verdediging moeten we in eigen land beginnen.” Ze wijst erop dat de Franse president Emmanuel Macron het defensiebudget verhoogt, om in 2025 de Navo-norm van twee procent van de economie te halen.
Daarmee richtte Parly haar pijlen op Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen (CDU). Zo trekt de nieuwe Duitse regering één miljard euro extra voor de krijgsmacht uit. Duitsland blijft de komende jaren op een defensiebudget van 1,2 procent van de economie.
Von der Leyen spreekt nochtans van een flinke investering: “We kunnen doorgaan met de wederopbouw van de Bundeswehr. Maar 25 jaar achterstallig onderhoud werk je niet in een paar jaar weg.” De Duitse minister ziet de EU-defensieplannen juist als een grote doorbraak. “Eindelijk zijn we erin geslaagd een Europese Defensie unie op te zetten. Daarmee kan Europa op eigen benen staan, maar ook een grotere bijdrage aan de Navo leveren.”
Kernwapens
Ook werd duidelijk dat kernwapens een andere reden zijn waarom de Navo onmisbaar zal blijven. Zo praten de VS en Groot-Brittannië binnen de Navo met n bondgenoten hoe zij hun kernwapens kunnen gebruiken voor een gezamenlijke afschrikkingsstrategie. De Fransen daarentegen vinden dat andere landen niets te maken hebben met hun nucleaire arsenaal en doen nooit mee aan dat overleg. Parly negeerde gisteren een vraag uit het publiek of Frankrijk in de toekomst zijn nucleaire arsenaal wil gebruiken om EU-bondgenoten te beschermen. Stoltenberg antwoorde wel: “De kernwapens van de Navo-bondgenoten, en in het bijzonder die van de VS, zijn de ultieme garantie voor onze veiligheid.”