“Hoe kan dat nu dat ik dit gemist heb?” vroeg een vriendin ons onlangs retorisch terwijl ze de tranen van het lachen uit haar ogen veegde. We waren Clinch aan het herbekijken, een reeks die tijdens het voorbije televisievoorjaar, in tegenstelling tot Bevergem, onder de radar is gebleven, maar minstens evenveel aandacht verdiende. Samen met De Ideale Wereld vormden deze drie programma’s de smoel van het vernieuwde Canvas: gedurfde humor.

Clinch is een programma waarbij je tijdens het kijken niet anders bij kan denken dan “Goed dat het op Canvas zit.” Het eigenzinnige concept, het eigenzinnige filmen in zwart-wit en de eigenzinnige humor zouden vele van de Eén-kijkers afschrikken, net zoals Willy’s & Marjetten dat destijds deed. Willy’s en Marjetten dateert al van 2006 – de tijd vliegt – maar kent nog altijd even felle voor- als tegenstanders.

Clinch werd weggestopt achter de drempel die Canvas heet, maar zat daar goed. En het nog betere nieuws is: Clinch is vanaf nu – voor wie het gemist heeft of het gewoon nog eens wil bekijken – verkrijgbaar op dvd.

Het duurt enkele afleveringen voor je het concept van Clinch doorhebt. In elk van de zes afleveringen spelen drie naamloze protagonisten, vormgegeven door dezelfde drie acteurs: Wim Helsen, Nico Sturm en Roy Aernouts, die tevens ook schrijver van de reeks is. Elke aflevering raken de drie die elkaar in elke aflevering voor het eerst ontmoeten, door het noodlot verstrikt in een penibele situatie. In elke aflevering is er ook één gastacteur. Je kan er gif op innemen dat die in de loop van de aflevering het loodje zal leggen.

Door het noodlot verstrikt

Clinch is geregisseerd door Herwig Ilegems die de reeks gedraaid heeft in heerlijk esthetisch zwart-wit. Waarom? Omdat het kan. Omdat het op één of andere manier beter werkt en nog meer abstractie maakt van de personages die wij kennen als Wim Helsen, Nico Sturm en Roy Aernouts. Als het beeld echter van een derde scherm komt – een camera of een televisiescherm in het beeldkader – dan krijgen we kleur te zien, de tactiek die Steven Spielberg hanteerde in Schindler’s List.

De aantrekkingskracht van Clinch is veelzijdig en moeilijk in woorden te vatten, maar laten we toch maar eens een poging doen.

De drie mannen hebben elk hun eigen karaktertrek, eentje die in elke aflevering wordt doorgetrokken. Wim Helsen is daarmee degene die het meest op de lachspieren werkt. Hij ergert zich, vooral dat, en verkoopt die ergernissen als waarheden. Hij is intolerant en is er trots op, zit vol vooroordelen en meningen, maar is vooral gekwetst, boos en bang. Hij veroordeelt “Joden op een fiets”, praat niet met Hollanders, gelooft niet dat zwarten ook een doordeweekse Vlaamse naam als Koen kunnen meedragen en Nederlands kunnen praten en schept er plezier in om de verzekering op te lichten. Daarmee geeft Wim Helsen uiting aan ieders innerlijke stem, zegt hij wat we allemaal wel eens durven denken, waarna we onszelf snel corrigeren omdat we weten dat het niet hoort te denken zoals we net gedacht hebben. Bij het personage van Wim is die correctiereflex verdwenen: hij zegt wat hij denkt en spuit politiek incorrecte meningen. En dat, dames en heren, vinden wij collectief grappig, net omdat het zo incorrect is.

Nico Sturm is de dromer van de drie. Diegene die vatbaar is voor zweverige levensfilosofieën, niet gelooft in smartphones en “niet vrolijker” wordt van films over WOII als Der Untergang en Schindler’s List. Roy Aernouts is het evenwicht tussen de twee. De meest normale. De ideale schoonzoon. Misschien is hij wel even bang van alles en iedereen als Wim, maar ze uiten zich compleet anders. Waar Wim zich van alles en iedereen afkeert die anders denkt dan hij, wil Roy vooral iedereen te vriend houden.

Kwaliteit boven kwantiteit

Waarom de reeks specifiek op Canvas thuishoort? Omdat de humor in die bepaalde context geplaatst moet worden. Er worden dus veel vooroordelen gespuid in de reeks. Het woord “negers” valt al eens, een grap over abortus zou wel eens verkeerd kunnen vallen in primetime op een familiezender en ergens wordt er ook een man in stukken gesneden en netjes verdeeld onder hun drieën als valabele oplossing voor een conflictsituatie. Niet-alledaagse humor, dus. Maar wel humor waar wij meer van lusten.

We zijn Tom Lenaerts en Kato Maes van het nieuwe productiehuis Panenka (zie ook Winteruur en Kalmte Kan U Redden) dankbaar voor Clinch, dankbaar om een van de pot gerukte productie als deze een kans te geven en in één ruk daardoor het nieuwe Canvas een smoel te geven. Nu ze ook De Ideale Wereld hebben binnengehaald en Bevergem hebben uitgezonden (al was die beslissing al eerder genomen) werd Canvas wat het ooit was: een gemeenplaats voor eigenzinnige humor die geschikt is voor een eerder select publiek en nergens anders zijn plaats kan vinden.

De eerste aflevering van Clinch haalde amper 165.000 kijkers. Wie bleef kijken was echter uitermate enthousiast. De reacties op de sociale media waren bijna uitsluitend positief. Over een tweede reeks is officieel nog niets geweten, maar Canvas liet alvast weten dat de eerder lage kijkcijfers hen niet deren en dat kwaliteit voor hen belangrijker is dan kwantiteit.

@chupachiep @PieterDHooghe @GeertVerheyen nog geen nieuws over een tweede reeks, maar kwaliteit boven kwantiteit bij Canvas!

— Canvas (@canvastv) 2 april 2016