Italië krijgt een nieuwe coalitieregering, en die is totaal onuitgegeven. Want de rebelse Vijfsterrenbeweging, de grootste partij in Italië ondertussen, vormt samen met de uiterst rechtse Lega Nord een regering. En als premier komen ze op de proppen met Guiseppe Conte, een 54-jarige stijfdeftige jurist zonder enige politieke ervaring.
De twee partijen die samen Italië gaan leiden boezemen weinig vertrouwen in voor de rest van Europa. Want zowel de Vijfsterrenbeweging als de Lega Nord hebben geen hoge pet op van ‘Brussel’ en willen meer macht terug voor Italië. De programma’s van beide partijen zijn gewoon anti-Europees, al wil de Lega Nord wel niet langer de euro afschaffen, iets wat ze een paar jaar geleden wel nog bepleitte.
Maar de Italiaanse kiezer liet niet veel opties: ze maakten van de anti-establismentpartij MoVimento 5 Stelle het grootste blok in het Italiaanse parlement. De socialisten werden weggevaagd. En op rechts won niet Silvio Berlusconi en zijn Forza Italia, maar de Lega Nord. Uiteindelijk brak het rechtse blok, en gaat de Lega Nord van winnaar Matteo Salvini samen met Luigi Di Maio van de Vijfsterrenbeweging.
Beiden gunnen elkaar het premierschap niet. Bovendien heeft Italië de traditie dat ‘outsiders’ of ’technocraten’ het premierschap krijgen. De laatste die op een kieslijst stond en premier werd was Berlusconi. Na hem kwamen nog Paolo Gentiloni, Matteo Renzi, Enrico Letta en Mario Monti: allemaal nooit verkozen voor ze premier werden.
Nu komen de Lega Nord en de Vijfsterrenbeweging dus met Guiseppe Conte op te proppen. Die wordt in Italië op weinig enthousiasme onthaald. “Heeft totaal geen benul van politiek”, zo schrijft de Corriere della Serra. Conte is een advocaat en hoogleraar, een voorname 54-jarige man met een mooi CV, maar heeft geen spatje politieke ervaring.
Tussen twee vuren
Conte zal nu dus moeten schipperen tussen de imposante persoonlijkheden van Salvini en Di Maio. Maar de Italiaanse president Sergio Mattarella keek kritisch toe op de vorming van een regering. Hij moet in principe nog Conte goedkeuren, maar de keuze is voor hem alvast perfect: geen extreme stokebrand die de Italiaanse regering moet leiden.
Vraag is wat Conte dan precies van plan is met de populistische coalitie. Hij is van het Zuid-Italiaanse Puglia, helemaal in de hak van de laars. Maar hij studeerde in Yale, Sorbonne en Cambridge en is een topadvocaat en tegelijk hoogleraar privaatrecht. Hij zit in allerlei commissies en raden van Bestuur.
Het vertrouwen is niet groot in Conte en z’n nieuwe regering, tenminste toch niet op de financiële markten. Die hebben behoorlijk wat invloed: Italië heeft een enorme staatsschuld en moet dus permanent grote sommen gaan lenen. Maar de Lega Nord en de Vijfsterrenbeweging beloven om zowel belastingverlagingen als meer sociale uitgaven te realiseren. Hoe je zoiets doet zonder het tekort op de begroting te laten oplopen is een raadsel.
De rente op Italiaans staatspapier begon dus al omhoog te gaan, tot op het niveau van 2015. Maar vooral het verschil tussen de Duitse en Italiaanse rente, de zogenaamde ‘spread’, valt op: dat klom van 1,65 procent naar 1,87 procent. De Italiaanse aandelen gingen ook onderuit.