Hoewel Nomadland op de onlangs uitgereikte Oscarceremonie maar drie prijzen won waren het wel drie van de grootste: Beste Film, Beste Regie en Beste Actrice. Zonder de film te hebben gezien gunden we Chloé Zhao – die produceerde, het scenario schreef en regisseerde – haar prijzen. Haar vorige film The Rider was immers ook al een pareltje. Nu we de film gezien hebben, hadden we haar nog meer Oscars gegund.
Zhao vertelt het verhaal van Fern (een rol van Frances McDormand) die tot de groep van de zogenaamde nomaden behoort, een groep mensen die geen huis bezit of vaste heeft, maar in hun camper wonen en daarmee de Verenigde Staten doortrekken, nooit echt ergens naartoe, van de ene tijdelijke job naar de andere om te kunnen blijven overleven.
Fern heeft zichzelf de levensstijl aangemeten na de dood van haar man Bo en de teloorgang van het stadje waar ze in woonden, Empire. Dat stadje was in handen van een gipsplatenfabrikant en toen dat bedrijf ophield te bestaan, werd ook het stadje opgeheven, met postcode en al. Aan een nieuw leven beginnen zonder haar man zag Fern niet zitten en dus bleef ze in het spookstadje. Tot ze ook dat leven opgaf.
Uitgespuwd door het systeem
Nomadland is een film over de nomaden die soms het kapitalistische systeem doelbewust de rug toegekeerd hebben, maar veel vaker gedwongen worden tot die levensstijl omdat ze uitgespuwd zijn door het systeem.
Zo horen we een Vietnamveteraan getuigen met PTSD die het gewoon niet meer lukt om in de drukke maatschappij te leven. De maatschappij van zijn kant, laat het afweten en vangt de man niet naar behoren op. Ook Fern is al even aan de kant geschoven: wanneer ze een interimkantoor binnenstapt, krijgt ze te horen dat ze misschien best aan haar pensioen kan beginnen. Alleen zou haar maandelijkse uitkering te laag zijn om van te kunnen overleven. Ze is dus noodgedwongen te blijven werken tot ze haar graf instapt.
Maar meer nog is Nomadland een film over liefde, over afscheid en over herinnering. Zolang je herinnerd wordt, leef je, zegt Swankie in een mooie scène waarin ze praat over haar naderende einde. En Fern wil Bo blijven herinneren, eerder dan zelf aan een leven te beginnen zonder hem.
Nomadland is een film die gaandeweg een gat in je hart slaat. Die je midscheeps raakt, maar die je ook de schoonheid van het nomadenleven laat zien. De schoonheid van een gemeenschap die solidair is met elkaar, die een vorm van ruilhandel bezigt en die bestaat uit een groep bijzondere mensen die elkaar alles gunnen. En die nooit afscheid van elkaar nemen, hoe lang ze elkaar soms ook niet zien.
Hollywoodactrice?
Frances McDormand won haar derde Oscar voor deze rol, maar wordt omringd door echte nomaden. McDormand gaat zo in het milieu op dat Swankie en Bob zelfs niet wisten dat ze met een Hollywoodactrice te maken hadden tot ver in de opnames. Dat is ook Chloé Zhao’s verdienste die net als in The Rider een bijna documentaire vorm hanteert voor haar film, maar er toch weer iets anders van weet te maken. Dat de volgende film van deze veelbelovende filmmaker een Marvel-film is, maakt ons zéér nieuwsgierig.
Nomadland kwam in de Verenigde Staten in 2020 uit, maar grote kans dat dit onze film van 2021 wordt. De prachtige pianomuziek is van Ludovico Einaudi.