Misschien heb je ze de jongste weken tegengekomen, spectaculaire titels in kranten en op nieuwswebsites gaande van “De grote alcoholstudie: waarom je onder de 40 best helemaal niet drinkt” tot “Voor mensen onder de 40 is elk glas alcohol levensgevaarlijk”. Voor veel wijnliefhebbers, vooral die onder de 40, zal dat als reden tot ongerustheid klinken. Maar de studie die het allemaal veroorzaakte, vertelt een ingewikkelder verhaal, de spectaculaire titels ten spijt. En de auteurs ervan nuanceren ook; ze stellen duidelijk dat de studie niet direct moet worden toegepast op individuele keuzes rond alcoholgebruik.

De ambitieuze nieuwe studie heeft geleid tot een golf van sensationele krantenkoppen die suggereren dat mensen onder de 40 alcohol volledig moeten vermijden. Maar het onderzoek, dat 30 jaar gezondheidsgegevens uit meerdere landen bestudeerde, geeft een complex beeld: aan de ene kant ontdekten de onderzoekers dat mensen onder de 40 die drinken meer kans hebben om risicovol gedrag te vertonen, wat hun risico op ongevallen, letsels en overlijden ook vergroot. Maar voor mensen boven de 40, wier belangrijkste gezondheidsrisico’s hartaandoeningen, beroertes en diabetes zijn, bood matig drinken voordelen.

De studie werd uitgevoerd door tientallen onderzoekers via het Institute for Health Metrics and Evaluation. Hun werk werd gefinancierd door de Bill & Melinda Gates Foundation en in juli gepubliceerd in het medische tijdschrift The Lancet. De onderzoekers analyseerden gegevens van de 2020 Global Burden of Diseases, Injuries and Risk Factors Study (GBD). Dankzij de grote reikwijdte van de GBD konden onderzoekers alcoholgerelateerde doodsoorzaken analyseren voor mensen van 15 tot 95 jaar in 21 geografische regio’s van 1990 tot 2020.

De belangrijkste bevinding van het onderzoek: jongere mensen zijn het meest vatbaar voor alcoholgerelateerde sterfte door … verwondingen

Een eerdere Lancet-studie waarin naar de GBD van 2016 werd gekeken, concludeerde dat geen enkele hoeveelheid alcoholgebruik veilig is. Dat leidde tot een backlash: andere onderzoekers wezen op studies die verband hebben gelegd tussen matige consumptie van alcohol, met name wijn, en een betere gezondheid.

De nieuwe GBD-studie verschilt van de eerdere door zich te concentreren op “achtergrondpercentages van ziekten”. De gezondheidseffecten van alcohol op een bepaalde populatie hangen af ​​van hoe gezond of ongezond die populatie al is – en dat hangt weer af van de leeftijd van de populatie (ouderen hebben bijvoorbeeld meer kans op hart- en vaatziekten) en de locatie (mensen in bepaalde regio’s vatbaarder zijn voor ziekten zoals tuberculose).

Die focus vormt de basis voor de belangrijkste bevindingen van het onderzoek: jongere mensen zijn het meest vatbaar voor alcoholgerelateerde sterfte door verwondingen, waaronder auto-ongelukken, interpersoonlijk geweld, onopzettelijk letsel en zelfbeschadiging. Vanwege het verhoogde risico op letsel bij jonge mensen tijdens het gebruik van alcohol, is hun “equivalent van niet-drinkers” – de hoeveelheid alcoholconsumptie waarbij het risico van een drinker gelijk is aan dat van een niet-drinker – bijna nul, stellen de auteurs.

40-plussers die matige hoeveelheden alcohol drinken hebben een betere algehele gezondheid dan niet-drinkers

Oudere mensen daarentegen hebben veel minder kans op aan alcohol gerelateerde verwondingen, maar ze zijn meer vatbaar voor hartaandoeningen, beroertes en diabetes type 2. Aangezien er aanwijzingen zijn dat matige alcoholconsumptie enige bescherming biedt tegen deze ziekten, hebben 40-plussers die matige hoeveelheden alcohol drinken een betere algehele gezondheid dan niet-drinkers.

Uit de studie bleek echter ook dat mensen onder de 40 iets meer dan één glas wijn per week kunnen drinken voordat hun risico stijgt in vergelijking met niet-drinkers. Er was geen statistisch significant verschil in risico tussen mannen en vrouwen; daarom suggereren de onderzoekers dat volksgezondheidsfunctionarissen de nadruk moeten leggen op leeftijd, in plaats van geslacht, bij het uitvaardigen van richtlijnen.

De nieuwe studie is niet in tegenspraak met eerder onderzoek dat matige alcoholconsumptie koppelt aan bepaalde gezondheidsvoordelen, zoals op veel plaatsen te lezen viel. Ze benadrukt eerder dat de risico’s en voordelen van alcohol verschillen, afhankelijk van iemands leeftijd en locatie. “In de leeftijdsgroepen waar hartziekte, beroerte en type II diabetes voornamelijk voorkomen, zien we het voordeel van alcoholgebruik”, zegt Emmanuela Gakidou, de senior-auteur van de studie en professor aan het Institute for Health Metrics and Evaluation aan de University of Washington’s School of Medicine. “Bij jongeren leidde het relatief hoge risico op alcoholgerelateerd letsel tot een extreem lage drempel voor niet-gevaarlijke niveaus van alcoholgebruik.”

Jongeren ertoe aanzetten hun alcoholgebruik drastisch te verminderen, is niet per se nodig om de gezondheidsresultaten substantieel te verbeteren

Dr. Gakidou geeft toe dat het veranderen van individueel gedrag, vooral onder jongeren, buitengewoon moeilijk is. “Het aanmoedigen van gematigde consumptie, of kleine consumptieniveaus, is misschien realistischer”, zegt ze. Maar jongeren ertoe aanzetten hun alcoholgebruik drastisch te verminderen, is niet per se nodig om de gezondheidsresultaten substantieel te verbeteren: “Er is zeker enig bewijs dat als je de verwondingen en ongelukken kunt voorkomen, veel van de schade die samenhangt met alcohol op jongere leeftijd zal verdwijnen.” Dr. Gakidou wijst op landen die strenge wetten hebben uitgevaardigd tegen rijden onder invloed die het aantal dodelijke ongevallen door ongevallen drastisch hebben verminderd. In een ander geval merkte de burgemeester van een stad in Colombia op dat het aantal moorden op betaaldag piekte; hij dwong bars om vroeg te sluiten op betaaldagen en bereikte een opmerkelijke daling van het aantal sterfgevallen.

Dr. Gakidou wijst er ook op dat de GBD-gegevens uitgebreid zijn, maar niet veel andere factoren laten zien. “We hebben niet veel bewijs over cumulatief drinken”, zegt ze, dat wil zeggen, of consistente matige consumptie gedurende een heel leven al dan niet verbeterde bescherming biedt tegen bepaalde ziekten op oudere leeftijd. Ze benadrukt ook dat de onderzoekers niet genoeg gegevens hadden om onderscheid te maken tussen de gezondheidseffecten van verschillende soorten alcohol – een bijzonder belangrijk punt omdat uit onderzoeken is gebleken dat wijndrinkers over het algemeen gezonder zijn dan bier- en sterke drankdrinkers.

“Van alle studies die ik heb gepubliceerd, heeft deze mijn moeder het gelukkigst heeft gemaakt”

“We hebben geprobeerd om geen aanbevelingen voor individuen te doen, omdat elk individu zijn eigen gezondheidsprofiel heeft, inclusief mogelijk andere onderliggende aandoeningen die aanbevelingen om te drinken of niet te drinken kunnen compliceren. Individuen zouden eigenlijk gewoon overleg met hun arts moeten plegen als het gaat om hun eigen consumptie.”

Ze benadrukt ook dat “vooral voor oudere volwassenen”, matige alcoholconsumptie “absoluut” deel kan uitmaken van een gezonde, evenwichtige levensstijl. “Van alle studies die ik heb gepubliceerd, heeft deze mijn moeder het gelukkigst heeft gemaakt”, grapt ze. Hoewel ze benadrukt dat bepaalde oudere mensen alcohol moeten vermijden vanwege bepaalde aandoeningen of medicijnen, is haar algemene boodschap aan oudere drinkers eenvoudig: “Als je een glas wil drinken of twee, of zelfs drie – voel je er niet schuldig over.” Ze adviseert jonge mensen die ervoor kiezen om te drinken om “met mate alcohol te consumeren en nooit aan comazuipen te doen. “Als we het binge drinken bij jonge mensen eruit krijgen, zal dat al enorme gezondheidsvoordelen bieden voor hen”, stelt ze.

(jvdh)